Als een leeuw je werk verstoort
Nooit wegrennen
Vera Thijssen en Sofie Hovius, twee masterstudenten ecologie en conservatie, maken onderdeel uit van een onderzoeksproject onder leiding van hoogleraar ecologie Han Olff. Ze onderzoeken de invloed van de interactie tussen mensen en wilde dieren in beschermde natuurgebieden.
Als een van de eerste expedities van de RUG sinds de coronapandemie deze een halt toeriep, ging het door ondanks dat financiering vanuit de EU steeds onzekerder wordt. De RUG betaalt nu de meeste vaste lasten van het onderzoek zelf.
Hoogte
De reis maakt deel uit van een langlopend onderzoeksproject in de Serengeti. De data die de studenten in deze savanne verzamelen worden gebruikt om software te ontwerpen die door middel van radarsatellieten de hoogte van de vegetatie in het National Park beter kan vaststellen. Hierdoor krijgen onderzoekers een beter beeld van waar en wanneer plantengroei verandert.
We hadden een emmer water als douche en iedere avond maar drie uur elektriciteit
De nieuwe informatie kan ervoor zorgen dat bestaande luchtfoto’s van de Serengeti beter afgelezen kunnen worden. ‘We hadden tot nu toe alleen maar hogeresolutiefoto’s die kleine stukjes groen lieten zien. Daarmee kunnen we wel zien waar dingen zijn, maar met de informatie over de hoogte die we uit de doorsnedes halen, komen we meer te weten over de structuur van de omgeving’, legt Olff uit.
De twee studenten zijn pas onlangs teruggekomen, en na drie maanden zonder moeten ze weer even wennen aan warm water en betrouwbare elektriciteit.
Emmer
‘We zaten echt in de wildernis’, zegt Vera. Hun uitvalsbasis stond in Seronera in het noorden van Tanzania, en het was geen luxe. ‘We deelden het huis van het Tanzania Wildlife Research Institute met anderen, en het had alleen de meest elementaire voorzieningen; een emmer met water deed dienst als douche, en we hadden iedere avond maar drie uur elektriciteit.’
Ze reden de hele dag van locatie naar locatie in de Serengeti, die met zijn 14.700 vierkante kilometer bijna de helft zo groot als Nederland is. Dat ze dan soms niet helemaal schoon waren, namen ze graag voor lief.
Studenten verplaatsen materiaal
Dorheid
‘We moesten langs honderd locaties om een doorsnede te maken. Hierbij moet je langs een lijn van honderd meter iedere vijf meter de dominante gras-, boom- en struiksoorten opschrijven en de dorheid, het grondvocht, en de hoogte van struiken meten’, legt Vera uit.
Het duurde eindeloos voordat Vera opendeed. Ik dacht dat ze was opgegeten
‘Milieubescherming is echt een enorme uitdaging in Oost-Afrika. Stel je de discussie over edelherten en wolven in Nederland voor, maar dan twintig keer zo erg’, zegt Olff. Omdat er steeds meer binnenland van Oost-Afrika tot landbouwgrond wordt omgezet, ‘komen mensen steeds dichter bij de beschermde gebieden’.
Zo dicht in de buurt van de wilde dieren in het park wonen was ook een uitdaging, vertelt Sofie. ‘Er werd ons op het hart gedrukt dat we ’s avonds binnen moesten blijven. Dan komen de roofdieren van de savanne namelijk tevoorschijn.’ Maar de leeuwen hielden zich niet altijd aan die tijden.
Leeuwen
‘Op een middag kwam ik terug van het grote huis en ik zag ineens een hoofd op ongeveer vijftig meter afstand. Ik wist nog dat ze zeiden dat ik nooit moest wegrennen, dus toen ik doorhad dat het daadwerkelijk een leeuwin was, liep ik met een grote boog om haar heen. Eenmaal bij ons huisje aangekomen duurde het eindeloos voordat Vera opendeed. Ik dacht dat de leeuwen haar hadden opgegeten.’
Leeuwen of niet, Olff is trots op het werk van zijn studenten. ‘Dit onderzoek is belangrijk. Zeker gezien de uitdagingen van klimaatverandering en de demografische verschuiving in Oost-Afrika’, zegt hij.
Maar het onderzoek wordt ook als een aanleiding voor iets anders gebruikt, zegt Olff. De situatie in de Serengeti heeft de ministers van toerisme van Kenia en Tanzania namelijk geïnspireerd de handen ineen te slaan en samen te werken aan grensoverstijgende toerismeprojecten.
Foto’s Vera Thijssen