De bezetting van OBS 23
‘This is an occupation, please leave’
Door Giulia Fabrizi
By Giulia Fabrizi
‘This is an occupation, please leave’, hoorde Jason terwijl er op zijn deur werd geklopt. De docent was in zijn kantoor in de Oude Boteringestraat 23 (OBS 23) met een collega aan het bellen toen de betogers het pand binnenkwamen.
‘Ik zie dat er een bezetting is’, zei Jason droogjes door de telefoon. ‘Ah, nou succes ermee en veel plezier’, klonk het aan de andere kant van de lijn.
Hij opende de deur en zag een jong persoon met een mondmasker voor. ‘Er werd me gevraagd mijn kantoor te verlaten, dus ik pakte mijn laptop en liep het kantoor uit.’ Op de eerste verdieping zag hij direct een vijftal studenten druk rondlopen. ‘Ze klopten op deuren en checkten of er mensen binnen waren. Het was duidelijk dat ze aan de veiligheid dachten en wie binnen was de kans wilde geven naar buiten te gaan.’
Er was wel een beetje strategie, zegt Jason. Maar hij heeft de indruk dat er vooral paniek heerste en dat de demonstranten spontaan hadden besloten het gebouw te bezetten. ‘Ze waren halsoverkop nog aan het bekijken waar de uitgangen waren, welke vluchtroutes ze hadden en welke ramen en deuren mogelijk een probleem voor ze zouden zijn als de politie naar binnen wilde komen. Het leek een impulsieve actie, niet iets dat ze ver van tevoren hadden gepland.’
Ze klopten op deuren en checkten of er mensen binnen waren
Terwijl de studenten met tafels en stoelen sleepten, werd hij meegenomen naar de begane grond. ‘Op de gang zag ik mijn collega wat onzeker staan, dus die nam ik aan de arm met me mee.’ De studenten overlegden welke uitgang ze moesten nemen en wezen hen vervolgens de weg. ‘Het was duidelijk urgent, maar ze waren ook heel beleefd. Ik voelde me op dat moment nog steeds vrij in mijn eigen gebouw.’
Barricades
Onderweg naar de uitgang zag Jason hoe de demonstranten – een tiental, misschien een paar meer – barricades opzetten. ‘Maar dat was niet heel secuur, of professioneel’, zegt hij. ‘En ze gebruikten alleen spullen die ze in het gebouw vonden. Ze hadden zelf nauwelijks iets bij zich. Geen grote rugtassen met gereedschap, of eten. Ik voelde dat dit geen bezetting was die bedoeld was om te blijven.’
In zo’n vijf minuten tijd stonden Jason en zijn collega in de achtertuin van het gebouw. Door het raam zagen ze nog een derde collega zitten. Ze riepen naar hem dat hij ook beter naar buiten kon komen. Voor zover Jason weet waren zij de enige drie medewerkers in het gebouw. ‘Op zich vond ik het even spannend’, zegt hij, ‘en mijn collega was wel een beetje aangedaan.’ Maar toen ze buiten stonden en de situatie tot hen doordrong, konden ze de situatie ook snel relativeren.
‘Mijn primaire zorg was bij de studenten’, zegt de docent die zelf ook onderzoek heeft gedaan naar activisme. ‘Ik wist dat ze hier waarschijnlijk fysiek onder zouden kunnen lijden. Ik had vooral de hoop dat ze op tijd ook weg zouden gaan, voor de situatie zou escaleren.’
Dit was geen bezetting bedoeld om te blijven
De bezetting van OBS 23 op woensdag 12 juni werd uiteindelijk door de politie beëindigd, zo’n twee uur nadat die was begonnen. Pro-Palestinademonstranten hadden toen al 31 dagen een tentenkamp op het Harmonieplein staan, als protest tegen de banden die de RUG volgens de demonstranten heeft met Israëlische instellingen en bedrijven die medeplichtig zijn aan de genocide in Gaza. Ze eisten dat de RUG de banden bekend zou maken en vervolgens zou verbreken.
Vreedzaam
In tegenstelling tot sommige andere steden, was het protest in Groningen tot dan toe vreedzaam verlopen. Dat was ook de reden dat de Groningse burgemeester Koen Schuiling het kampement op het Harmonieplein toestond. De demonstranten mochten hun recht om te demonstreren uit blijven oefenen, zolang het protest vreedzaam bleef en de (verkeers)veiligheid niet in het geding kwam.
Op die bewuste woensdag was er een demonstratie aangekondigd op de Grote Markt in de binnenstad. Honderden demonstranten verzamelden zich rond drie uur ’s middags voor het stadhuis. Vanaf het verzamelpunt liepen ze naar de nabijgelegen Herestraat. Daar lieten velen tientallen zich op de grond vallen – een zogeheten ‘die-in’ – om aandacht te vragen voor de doden in de bezette Palestijnse gebieden.
De demonstranten liepen vervolgens door naar de Oude Boteringestraat, waar ze zich voor nummer 23 verzamelden. In eerste instantie werd er vooral met vlaggen gezwaaid, werden er leuzen geroepen en blokkeerden ze de straat en de gebouwen.
Ik vind het eigenlijk een zwaktebod om de politie op onze studenten af te sturen
Of de bezetting van OBS 23 gepland was, is vooralsnog onduidelijk. Maar een groep demonstranten wist het gebouw binnen te gaan. Uit een raam van de bovenste verdieping hingen ze een spandoek met de tekst ‘RUG RUG you can’t hide we charge you with genocide’ en staken ze een aantal rookbommen af in de kleuren van de Palestijnse vlag.
Wapenstok
Dat was ook het moment dat tientallen politieagenten naar de Oude Boteringestraat kwamen. Van buiten was te zien hoe de politie demonstranten voor de deur van OBS 23 weghaalde. Daarbij gebruikte ze ook de wapenstok en in sommige gevallen werden demonstranten weggesleept. Ook politiehonden waren aanwezig.
Jason zag vanaf de overkant van de straat hoe de situatie zich ontwikkelde. ‘Ik heb nog een tijd vanuit Mofongo achter een ruit meegekeken. Je zag dat de politie heel snel ter plekke was en de situatie goed onder controle hield’, zegt hij.
‘Ik vind het eigenlijk een zwaktebod om de politie op onze studenten af te sturen. Maar aan de andere kant kan ik ook begrijpen dat er een soort angst was dat er misschien schade zou worden aangericht.’
Politiegeweld
De demonstranten spraken achteraf van politiegeweld, maar Jason kan dat niet beamen. ‘Er was intimidatie met honden en er waren wat klappen met een wapenstok. Maar voor zover ik kon zien, werd er niet geslagen om het slaan’, zegt hij. ‘De politie intimideerde om mensen op plekken te krijgen zodat de situatie voor hen overzichtelijk werd. Ze hebben correct gereageerd.’
Dit waren geen hooligans, maar jonge mensen die bij mij in de klas zitten
Waar hij wel gemengde gevoelens over heeft, is of het besluit om de politie in te schakelen zo snel genomen had moeten worden. ‘Degenen die binnen waren, waren duidelijk studenten. Dat waren geen hooligans die rotzooi kwamen trappen, maar jonge mensen die bij mij in de klas zitten. Dat we niet naar hen luisteren, vind ik een kwalijke zaak.’
Tegelijkertijd stelt hij dat de verantwoordelijkheid voor wat er gebeurd is, wel bij beide kanten ligt. ‘Als demonstrant weet je wel waar je aan begint en wat de mogelijke consequenties kunnen zijn. Dat er dan politie bij komt die proportioneel geweld gebruikt, ja, dat kan erbij horen als je een gebouw bezet.’
Of de boodschap van de demonstranten is overgekomen, durft hij te betwijfelen. ‘En dat vind ik jammer. In die zin heeft deze actie in de publieke opinie denk ik niet het momentum gecreëerd waar de demonstranten op hoopten.’
Het bezetten van een gebouw blijft wat hem betreft een democratische protestvorm waar studenten mee moeten kunnen experimenteren. ‘Er is nauwelijks schade aangebracht en mijn collega’s gaan gewoon weer naar kantoor. Als onze studenten ons op deze manier duidelijk proberen te maken dat we niet luisteren, dan moeten we dat misschien ook eens doen.’
Jason is een pseudoniem. Zijn echte naam is bekend bij de redactie.