Alice had een gewone afspraak ingepland met een van de studieadviseurs. In het kantoor zat ze tegenover iemand die ze bijna niet kende en vertelde ze wat er aan de hand was. ‘Gecondoleerd’, zei de onbekende. ‘Hoe gaat het met je?’ Maar Alice wist niet goed hoe het met haar ging. Ze legde de overlijdensakte van haar vader op tafel. ‘Het gaat goed’, zei ze.
Alice behaalde onlangs haar bachelordiploma in international & European law. Haar vader overleed in het eerste jaar van haar studie en Alice maakte een afspraak met de studieadviseur omdat ze om hulp wilde vragen. ‘Gelukkig ging het redelijk goed met me’, zegt ze. ‘En de universiteit had eerlijk gezegd ook mazzel dat het goed met me ging.’ Ze vindt het spannend om met haar echte naam in dit artikel te staan, maar dingen moeten echt anders. ‘Wat als de volgende person die dat kantoor binnenloopt op instorten staat?’
‘Toen ik de studieadviseur vertelde dat mijn vader was overleden, leek ze zenuwachtiger dan ik’, zegt Alice. ‘Ik vroeg haar of ze met mijn docenten wilde praten zodat ik een paar verplichte colleges kon missen.’ Maar Alice bleef teleurgesteld achter. ‘Ik moest alles zelf nog een keer met mijn docenten overleggen zodat ik mijn aanwezigheidspunten niet verloor. Ik vroeg om zo weinig en dat was blijkbaar al te veel.’
Soort fabriek
Aske, voormalig student geschiedenis, ziet de universiteit als een soort fabriek. ‘Als je te lang over je studie doet, vinden ze dat je kapot bent. Het liefst zouden ze alle gebrekkige producten weggooien, maar dat kan niet. Maar alleen maar omdat we geen producten zijn.’
Ze lijdt al erg lang aan depressie. ‘Ik heb het laatste half jaar van de middelbare school overgeslagen omdat ik te ziek was.’ Toen ze aan haar studie aan de universiteit begon voelde ze zich aanvankelijk wat beter vanwege de nieuwe omgeving. Aske studeerde een half jaar Engelse taal en cultuur, totdat ‘de druk me te veel werd en ik weer afgleed’. Haar studieadviseur deed zijn best haar te helpen. ‘Ik ging naar hem toe voordat het te erg werd om te zeggen dat ik niet wist of het ging lukken, maar dat ik m’n best wilde doen.’ Helaas gingen de zaken niet zoals ze had gehoopt, en Aske stopte met haar studie.
Het liefst zouden ze alle gebrekkige producten weggooien, maar dat kan niet
Ze nam een paar jaar vrij om zich te herpakken en begon toen aan een studie geschiedenis. ‘Het was hetzelfde verhaal. De studieadviseurs willen je wel helpen, denk ik, maar ze hebben de mogelijkheid niet echt.’ Ze zorgde ervoor dat ze op tijd bij haar studieadviseur aanklopte om haar situatie uit te leggen. Ze zeiden dat ze contact op moest nemen met haar docenten om afspraken met ze te maken.
Aske begon het weer moeilijk te krijgen, en ze probeerde haar studie met een jaar te verlengen. ‘Ik moest allemaal formulieren invullen en toen ik thuiskwam waren er nog meer formulieren, en ik moest met allemaal mensen praten.’ Ze kon het op dat moment gewoon niet aan. ‘Ik had geen energie. Ik moest meer doen om uiteindelijk minder te kunnen doen, maar dat was geen oplossing.’
Rompslomp
Wanneer dingen misgaan, krijgen studenten het advies contact op te nemen met hun studieadviseur. Maar ook die kunnen niet alles. Ze kunnen vragen hoe het met je gaat, je doorverwijzen naar de studentpsycholoog, ze kunnen je helpen met het bsa en met de administratieve rompslomp aan de universiteit. Maar het is maar de vraag of dat genoeg is.
Het lijkt erop dat de studentpsychologen te weinig mensen en te weinig middelen hebben om studenten te helpen met al hun problemen. Dus waar kunnen studenten terecht als ze last hebben van meer dan alleen een dipje?
Yoana, bachelorstudent international relations & organisations, had het moeilijk toen haar vader in november vorig jaar kanker kreeg. Ze had geen beste ervaring met een studentpsycholoog.
Yoana ging eerst terug naar huis in het buitenland, maar vloog later weer terug naar Groningen omdat ze tentamens had. Ze moest naar colleges, zich voorbereiden op tentamens, en ondertussen probeerden haar ouders haar gerust te stellen over de situatie van haar vader. Het water stond haar aan de lippen. ‘Ik kwam terug omdat ik eind januari een hertentamen had, maar ik zat helemaal stuk. Ik kon nauwelijks nadenken, laat staan een tentamen maken.’
Groot verlies
Yoana’s studieadviseur zei dat ze het best naar de studentpsycholoog kon gaan. ‘Ik had zoveel om over te praten. Ik wist dat er een groot verlies zat aan te komen.’
Ze bracht welgeteld dertien minuten in het kantoor van de studentpsycholoog door. Ze had een volledige sessie geboekt, maar ze was geschokt toen de psycholoog haar aankeek en botweg zei: ‘Life sucks.’ De psycholoog zei dat ze zich op moest geven voor een workshop omgaan met studiestress. ‘Maar dat is niet waar ik voor kwam. Ziekte en rouw is heel wat anders.’ Ze liep weg uit het kantoor.
Yoana was geschokt toen de psycholoog haar aankeek en botweg zei: ‘Life sucks’
Gelukkig waren haar studieadviseurs wel bij de pinken. Ze zorgden ervoor dat ze haar stage kon lopen en colleges online kon volgen, waardoor ze terug naar huis kon om haar familie bij te staan. ‘Ze verdedigden me tegenover de examencommissie en mijn docenten. Ze waren echt heel behulpzaam.’
Je moet dus maar net mazzel hebben. En dat is precies het probleem. ‘Als ik decaan was, zou ik alle studentpsychologen ontslaan’, zegt Yoana. ‘Ik weet nog dat ik checkte en zag dat er een wachtlijst van drie maanden was.’ Het lijkt haar verschrikkelijk om drie maanden te moeten wachten en dan dezelfde soort reactie te krijgen die zij kreeg. ‘Ik weet heus wel dat het leven kut is. Maar ik weet ook het leven doorgaat, en ze hadden me dat moeten vertellen toen ik het nodig had.’
Gestresst
Aske had helemaal geen mazzel. Ze hield het studeren twee jaar vol, maar haar geestelijke gezondheid leed er onder. ‘Ik raakte ontzettend gestrest van de tentamens en ik reageer lichamelijk op stress.’ Ze viel soms flauw en werd dan pas uren later weer wakker. ‘Ze konden me wel extra tijd geven, maar geen eindeloze herkansingen.’ Toen het haar niet eens lukte naar de tentamenhal te gaan gaf ze het op.
‘Ze gooien je in het diepe’, zegt ze. ‘Ik ging naar mijn studieadviseur en vertelde dat dingen op het punt stonden mis te gaan. Ze zeiden dat ik het moest laten weten wanneer het misging. Maar dan is het dus al te laat.’ Ze snapt dat de adviseurs niet eerder in kunnen grijpen, maar als je dingen op moet lossen terwijl je geen energie hebt maken studenten zoals Aske geen kans, ook al willen ze nog zo graag.
Ik moest laten weten wanneer het misging, maar dan is het dus te laat
Alice begrijpt dat studieadviseurs niet altijd weten wat ze moeten met alle problemen waar studenten mee kampen, ‘maar daar zou dan een soort systeem voor moeten zijn. Ze zouden getraind moeten worden, of bijgestaan worden door een expert op het gebied van geestelijke gezondheid’.
Iedereen weet dat de studentpsychologen overspoeld worden en dat je weken of zelfs maanden op de wachtlijst staat. ‘Waar kunnen we nog meer terecht? Is er geen systeem voor ons?’ vraagt Alice zich af.
Life coaches
Aske voegt toe dat ze graag een studiebegeleider had gehad. ‘Niks mis met zelfstandigheid, maar iedereen heeft wel eens hulp nodig. Er zijn ook life coaches, dus waarom niet ook zoiets voor studenten die een helpende hand nodig hebben?’
Yoana vindt dat de psycholoog die zij sprak op z’n minst aardiger had kunnen zijn, of een vervolgafspraak in had kunnen plannen. ‘Ik kreeg alleen maar een e-mail waarin ik werd bedankt voor de afspraak en dat de psycholoog hoopte dat alles beter werd. Daarom wilde ik mijn ervaring delen; als ik kan voorkomen dat andere mensen hun tijd verspillen door naar de studentpsycholoog te gaan ben ik al blij.’
Ze wil dat mensen zich bewust worden van wat er kan spelen onder studenten. ‘Mensen denken altijd dat het niet ernstig is, totdat het ineens uit de hand loopt. Neem bijvoorbeeld die student die zelfmoord pleegde. Als dat geen probleem is, wat dan wel?’
Heb jij hulp nodig? Neem dan contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie op 0900-0113 (24/7 bereikbaar) en/of 113.nl24/7.
Op mijn verzoek heeft de UKrant mijn eerdere kritische commentaren (2) – die grotendeels geschreven waren vanuit rechtvaardigheidsgevoel – verwijderd, waarvoor dank. De geuite kritiek, hoezeer ik daar ook achter sta, hoort niet thuis in het opmerkingenveld van een publiek artikel. Bovendien zijn op dit moment waarschijnlijk veel studenten gebaat bij de dienstverlening van het SSC en de ervaring van Grace (hieronder) laat zien dat het ook anders kan.
Wel denk ik dus dat het goed zou zijn bij dergelijke hulpverlening meer bewust te zijn van wat je wel en niet te bieden hebt (soort inlevingsvermogen, onderwerpen), waarmee misschien het risico op een bovengenoemde ‘Life sucks’-situatie verkleind wordt (ervan uitgaande, in the best case scenario, dat het daar een hulpvraag-aanbod mismatch betreft).
Als student ben ik het eens dat dit artikel redelijk ongenuanceerd is. Inderdaad denk ik dat er heel veel te verbeteren valt aan de hulpverlening van de RUG en vind ik dat zowel de universiteit als Nederland in zijn geheel veel meer aandacht mag besteden aan mentale gezondheid. Ik ben het alleen niet eens met het idee dat het goed is om ’te voorkomen dat mensen hun tijd verspillen door naar een studentenpsycholoog te gaan’. Ik heb persoonlijk heel goede ervaringen met zowel mijn studiebegeleider als de studentenpsychologen en trainingen die door de RUG aangeboden worden, en bijvoorbeeld de online MBSR training, en het klinkt redelijk gevaarlijk om mensen af te raden hulp te zoeken bij de universiteit omdat het ’toch niet helpt’ op basis van slechte ervaringen met een relatief klein aantal studentenpsychologen.
Het is wel zo dat mijn problemen niet heel ernstig waren en ik kan me voorstellen dat bij serieuzere gevallen van rouw of depressie of iets dergelijks de hulp van de RUG tekort schiet (vooral ook zeker in het geval van studievertraging rapporteren), maar ik hoop dat het SSC dan in ieder geval mensen door kan verwijzen naar onafhankelijke psychologen/psychiaters en dat het in ieder geval beter is dan niets doen.
Helaas heeft de UK haar taak als journalistiek medium in dit geval niet serieus genomen. Er worden 3 studenten aangehaald met klachten over verschillende aspecten van hun begeleiding bij de RUG, maar de UK heeft nagelaten hierover wederhoor te plegen bij de universiteit. Ook heeft ze geen cijfers of feiten boven water gehaald. Zelfs de discussie in hoeverre een onderwijsinstelling verantwoordelijk is voor de geestelijke gezondheidszorg aan studenten met serieuze psychische problemen wordt niet aangestipt. Ten slotte wordt op het eind nog even de tragische zelfmoord van een student aangehaald, die verder volledig buiten dit verhaal valt. Daarmee is dit inderdaad een tendentieus artikel, dat in niveau niet uitstijgt boven een internetforum. Heel vervelend dat de UK zo slordig omspringt met de verhalen van kwetsbare studenten. Zowel de genoemde studenten, als de professionals met wie zij in contact zijn geweest, verdienen beter.
Wat is dit een tendentieus stuk zeg! “Als ik decaan was, zou ik alle studentpsychologen ontslaan”. Rancuneus much?
Wat ik uit dit verhaal destilleer is dat we hier te maken hebben met types die nogal wat issues hebben/hadden en dan verwachten dat de universiteit al hun persoonlijke/psychische problemen oplost? Waar zijn hun familie/vrienden? Waarom niet professionele hulp zoeken buiten de universiteit om? Het is echt lekker makkelijk om te zeuren dat de RuG het niet allemaal goed doet, en er zal heus wat schorten aan de hulpverlening, maar het is verdorie geen GGZ of personal coaching instituut. Als je zulke grote problemen hebt moet je het niet neerleggen bij een onderwijsinstituut! Wat is dit toch tegenwoordig, dat mensen menen overal begrip voor te moeten krijgen en voorkeursbehandelingen omdat het leven even tegenzit, pff..
Over rancune gesproken, je toon is mijns insziens ongepast en doet wederom geen eer aan de slachtoffers in het verhaal. Daargelaten of ze ook slachtoffer zijn van studentpsychologen die geen knip voor de neus waard lijken te zijn als het klopt dat ze met ‘life sucks’ aankomen. Een voorkeursbehandeling gaat uit van een privilege. In de gevallen in dit stuk lijkt het me evident dat wat men overkomt geen privilege mag heten. Dit gun je niemand. Als je als Universiteit wil voorzien buiten de GGZ om in het ondersteunen van studenten juist bij dit soort ingewikkelde problematiek is het niet gek als student ook kwaliteit te verwachten: er is niemand gebaat bij halfbakken ondersteuning.
Ik vind je woordkeus buitengewoon kwalijk. Maar, puur inhoudelijk kan ik me voorstellen dat door de omvang van de problematiek dit niet langer uitbesteed zou moeten worden aan de universiteit en aanverwante diensten. Daar conflicteren je twee laatste zinnen voor mij dan ook: erkennen dat het zulke grote problemen zijn om ze vervolgens af te doen als ‘het leven dat even tegenzit’.
Ga je alsjeblieft heel diep schamen en kom dan bij zinnen. Niet over wat je zegt, maar hoe je het zegt.
Dit stuk is kennelijk vanuit het perspectief van studenten met problemen geschreven. Maar voor wie zijn dan de studieadviseurs als niet voor zulke studenten? Ik vind het belangrijk dat er aandacht is voor dit soort problemen. Misschien reageren de studieadviseurs en ontstaat er zo een meer genuanceerde discussie.
Ik behandel de perverse prikkels in de maatschappij sinds ruim tien jaar in mijn tweedejaarsvak “Theory of Science” (psychologie) en dat er de afgelopen jaren steeds meer over de geestelijke gezondheid van studenten (maar ook de medewerkers trouwens) wordt gesproken kan niemand ontkennen. En er zijn ook academici die bekritiseren dat de universiteit steeds meer een “fabriek” wordt. Inmiddels uit zelfs de VNSU, dus de hoogste vereniging van de universiteiten van Nederland, dergelijke kritiek, pas vorige week op een online-evenement van de KNAW.
We kunnen niet de persoonlijke problemen van iedereen oplossen: noch zijn we daarvoor opgeleid, noch hebben we de middelen. Maar
daarnaast zijn we ook leden van een academisch gemeenschap (inclusief onze studenten) en burgers in een democratie. Tegen mensen te zeggen “los je problemen alsjeblieft zelf op” klinkt voor mij asociaal.
Als scholier zat ik ook in de problemen. De schoolpsychologe zei toen na een kort gesprek tegen me dat de kinderen in Africa het nog erger hadden dan ik, dus niet moeilijk doen – en een week later wist ze al niet meer wie ik was. Gelukkig was er wél een leraar/mentor die me toentertijd niet opgaf. Anders had ik waarschijnlijk nooit kunnen studeren, promoveren enzovoorts.
Ik heb ook soms studenten – recentelijk lijkt dit vaker voor te komen – die vertellen dat hun ouders scheiden of er iemand overlijdt. Het is moeilijk om dan te reageren. Ik kan hun problemen inderdaad niet oplossen. Maar ik denk dat het ook niet teveel gevraagd is om degene wel te helpen een plek te vinden waar misschien meer aandacht (en kennis) voor hun soort problemen is. Vergeet niet dat de universiteit zich bewust als internationale instelling opstelt en we dus studenten (en medewerkers) hebben voor wie vrienden & familie ver weg zijn. En als het om problemen in de familie gaat dan kun je natuurlijk niet zomaar zeggen: los het met je familie op.
Het ging veel te lang in het beleid vooral over het optimaliseren van output. Stukken zo als dit herinneren ons pijnlijk eraan dat wij mensen niet alleen machines zijn.