Alice had een gewone afspraak ingepland met een van de studieadviseurs. In het kantoor zat ze tegenover iemand die ze bijna niet kende en vertelde ze wat er aan de hand was. ‘Gecondoleerd’, zei de onbekende. ‘Hoe gaat het met je?’ Maar Alice wist niet goed hoe het met haar ging. Ze legde de overlijdensakte van haar vader op tafel. ‘Het gaat goed’, zei ze.
Alice behaalde onlangs haar bachelordiploma in international & European law. Haar vader overleed in het eerste jaar van haar studie en Alice maakte een afspraak met de studieadviseur omdat ze om hulp wilde vragen. ‘Gelukkig ging het redelijk goed met me’, zegt ze. ‘En de universiteit had eerlijk gezegd ook mazzel dat het goed met me ging.’ Ze vindt het spannend om met haar echte naam in dit artikel te staan, maar dingen moeten echt anders. ‘Wat als de volgende person die dat kantoor binnenloopt op instorten staat?’
‘Toen ik de studieadviseur vertelde dat mijn vader was overleden, leek ze zenuwachtiger dan ik’, zegt Alice. ‘Ik vroeg haar of ze met mijn docenten wilde praten zodat ik een paar verplichte colleges kon missen.’ Maar Alice bleef teleurgesteld achter. ‘Ik moest alles zelf nog een keer met mijn docenten overleggen zodat ik mijn aanwezigheidspunten niet verloor. Ik vroeg om zo weinig en dat was blijkbaar al te veel.’
Soort fabriek
Aske, voormalig student geschiedenis, ziet de universiteit als een soort fabriek. ‘Als je te lang over je studie doet, vinden ze dat je kapot bent. Het liefst zouden ze alle gebrekkige producten weggooien, maar dat kan niet. Maar alleen maar omdat we geen producten zijn.’
Ze lijdt al erg lang aan depressie. ‘Ik heb het laatste half jaar van de middelbare school overgeslagen omdat ik te ziek was.’ Toen ze aan haar studie aan de universiteit begon voelde ze zich aanvankelijk wat beter vanwege de nieuwe omgeving. Aske studeerde een half jaar Engelse taal en cultuur, totdat ‘de druk me te veel werd en ik weer afgleed’. Haar studieadviseur deed zijn best haar te helpen. ‘Ik ging naar hem toe voordat het te erg werd om te zeggen dat ik niet wist of het ging lukken, maar dat ik m’n best wilde doen.’ Helaas gingen de zaken niet zoals ze had gehoopt, en Aske stopte met haar studie.
Het liefst zouden ze alle gebrekkige producten weggooien, maar dat kan niet
Ze nam een paar jaar vrij om zich te herpakken en begon toen aan een studie geschiedenis. ‘Het was hetzelfde verhaal. De studieadviseurs willen je wel helpen, denk ik, maar ze hebben de mogelijkheid niet echt.’ Ze zorgde ervoor dat ze op tijd bij haar studieadviseur aanklopte om haar situatie uit te leggen. Ze zeiden dat ze contact op moest nemen met haar docenten om afspraken met ze te maken.
Aske begon het weer moeilijk te krijgen, en ze probeerde haar studie met een jaar te verlengen. ‘Ik moest allemaal formulieren invullen en toen ik thuiskwam waren er nog meer formulieren, en ik moest met allemaal mensen praten.’ Ze kon het op dat moment gewoon niet aan. ‘Ik had geen energie. Ik moest meer doen om uiteindelijk minder te kunnen doen, maar dat was geen oplossing.’
Rompslomp
Wanneer dingen misgaan, krijgen studenten het advies contact op te nemen met hun studieadviseur. Maar ook die kunnen niet alles. Ze kunnen vragen hoe het met je gaat, je doorverwijzen naar de studentpsycholoog, ze kunnen je helpen met het bsa en met de administratieve rompslomp aan de universiteit. Maar het is maar de vraag of dat genoeg is.
Het lijkt erop dat de studentpsychologen te weinig mensen en te weinig middelen hebben om studenten te helpen met al hun problemen. Dus waar kunnen studenten terecht als ze last hebben van meer dan alleen een dipje?
Yoana, bachelorstudent international relations & organisations, had het moeilijk toen haar vader in november vorig jaar kanker kreeg. Ze had geen beste ervaring met een studentpsycholoog.
Yoana ging eerst terug naar huis in het buitenland, maar vloog later weer terug naar Groningen omdat ze tentamens had. Ze moest naar colleges, zich voorbereiden op tentamens, en ondertussen probeerden haar ouders haar gerust te stellen over de situatie van haar vader. Het water stond haar aan de lippen. ‘Ik kwam terug omdat ik eind januari een hertentamen had, maar ik zat helemaal stuk. Ik kon nauwelijks nadenken, laat staan een tentamen maken.’
Groot verlies
Yoana’s studieadviseur zei dat ze het best naar de studentpsycholoog kon gaan. ‘Ik had zoveel om over te praten. Ik wist dat er een groot verlies zat aan te komen.’
Ze bracht welgeteld dertien minuten in het kantoor van de studentpsycholoog door. Ze had een volledige sessie geboekt, maar ze was geschokt toen de psycholoog haar aankeek en botweg zei: ‘Life sucks.’ De psycholoog zei dat ze zich op moest geven voor een workshop omgaan met studiestress. ‘Maar dat is niet waar ik voor kwam. Ziekte en rouw is heel wat anders.’ Ze liep weg uit het kantoor.
Yoana was geschokt toen de psycholoog haar aankeek en botweg zei: ‘Life sucks’
Gelukkig waren haar studieadviseurs wel bij de pinken. Ze zorgden ervoor dat ze haar stage kon lopen en colleges online kon volgen, waardoor ze terug naar huis kon om haar familie bij te staan. ‘Ze verdedigden me tegenover de examencommissie en mijn docenten. Ze waren echt heel behulpzaam.’
Je moet dus maar net mazzel hebben. En dat is precies het probleem. ‘Als ik decaan was, zou ik alle studentpsychologen ontslaan’, zegt Yoana. ‘Ik weet nog dat ik checkte en zag dat er een wachtlijst van drie maanden was.’ Het lijkt haar verschrikkelijk om drie maanden te moeten wachten en dan dezelfde soort reactie te krijgen die zij kreeg. ‘Ik weet heus wel dat het leven kut is. Maar ik weet ook het leven doorgaat, en ze hadden me dat moeten vertellen toen ik het nodig had.’
Gestresst
Aske had helemaal geen mazzel. Ze hield het studeren twee jaar vol, maar haar geestelijke gezondheid leed er onder. ‘Ik raakte ontzettend gestrest van de tentamens en ik reageer lichamelijk op stress.’ Ze viel soms flauw en werd dan pas uren later weer wakker. ‘Ze konden me wel extra tijd geven, maar geen eindeloze herkansingen.’ Toen het haar niet eens lukte naar de tentamenhal te gaan gaf ze het op.
‘Ze gooien je in het diepe’, zegt ze. ‘Ik ging naar mijn studieadviseur en vertelde dat dingen op het punt stonden mis te gaan. Ze zeiden dat ik het moest laten weten wanneer het misging. Maar dan is het dus al te laat.’ Ze snapt dat de adviseurs niet eerder in kunnen grijpen, maar als je dingen op moet lossen terwijl je geen energie hebt maken studenten zoals Aske geen kans, ook al willen ze nog zo graag.
Ik moest laten weten wanneer het misging, maar dan is het dus te laat
Alice begrijpt dat studieadviseurs niet altijd weten wat ze moeten met alle problemen waar studenten mee kampen, ‘maar daar zou dan een soort systeem voor moeten zijn. Ze zouden getraind moeten worden, of bijgestaan worden door een expert op het gebied van geestelijke gezondheid’.
Iedereen weet dat de studentpsychologen overspoeld worden en dat je weken of zelfs maanden op de wachtlijst staat. ‘Waar kunnen we nog meer terecht? Is er geen systeem voor ons?’ vraagt Alice zich af.
Life coaches
Aske voegt toe dat ze graag een studiebegeleider had gehad. ‘Niks mis met zelfstandigheid, maar iedereen heeft wel eens hulp nodig. Er zijn ook life coaches, dus waarom niet ook zoiets voor studenten die een helpende hand nodig hebben?’
Yoana vindt dat de psycholoog die zij sprak op z’n minst aardiger had kunnen zijn, of een vervolgafspraak in had kunnen plannen. ‘Ik kreeg alleen maar een e-mail waarin ik werd bedankt voor de afspraak en dat de psycholoog hoopte dat alles beter werd. Daarom wilde ik mijn ervaring delen; als ik kan voorkomen dat andere mensen hun tijd verspillen door naar de studentpsycholoog te gaan ben ik al blij.’
Ze wil dat mensen zich bewust worden van wat er kan spelen onder studenten. ‘Mensen denken altijd dat het niet ernstig is, totdat het ineens uit de hand loopt. Neem bijvoorbeeld die student die zelfmoord pleegde. Als dat geen probleem is, wat dan wel?’
Heb jij hulp nodig? Neem dan contact op met Stichting 113 Zelfmoordpreventie op 0900-0113 (24/7 bereikbaar) en/of 113.nl24/7.