Zorgen bij docenten
De zombies van ChatGPT
Door Joana Abreu Morais
By Joana Abreu Morais
Joana Abreu Morais
De alarmbellen begonnen te rinkelen bij Lorena Rojas toen ze opmerkte dat haar studenten opdrachten inleverden met niet-bestaande bronnen. ‘Ik voelde me een beetje verraden’, zegt de docent technologierecht. ‘Het hele vak draait om onderzoek, maar de studenten maakten zich er makkelijk vanaf met de opdrachten.’
ChatGPT was net uitgekomen en werd razendsnel populair onder studenten. AI-docent Juan Diego Cardenas zag al gauw de effecten. ‘Hun grammatica verbeterde opeens. En ze gingen moeilijkere Engelse woorden gebruiken in hun opdrachten.’
En hoewel een beter geschreven stuk normaal gesproken geen reden is tot klagen, viel het in dit geval nogal op. ‘Studenten gebruikten veel hyperbolen en bijvoeglijke naamwoorden, en onnodige toevoegingen die gewoon niet logisch zijn in technische documenten.’
Scheidslijn
Veel docenten zeggen een duidelijke scheidslijn te zien in het werk van hun studenten vóór de komst van ChatGPT, in november 2022, en erna. Hoe gaan ze daarmee om? En is het allemaal kommer en kwel, of kan generatieve AI ook positief zijn voor het onderwijs?
Ze vertrouwen gewoon blind op wat de chatbot zegt
De meeste docenten die UKrant sprak vinden het geen probleem dat studenten ChatGPT gebruiken als assistent. Het programma helemaal verbieden is geen optie, weten ze ook. Maar een van de voornaamste problemen die ze benoemden, is dat studenten er te zwaar op leunen, zonder stil te staan bij de gevolgen.
‘Ze vertrouwen gewoon blind op wat de chatbot zegt en zetten het niet af tegen betrouwbare bronnen’, zegt Cardenas. Hij zag de kwaliteit van het werk van zijn studenten in de afgelopen twee jaar duidelijk teruglopen. ‘Chatbots zijn geweldig om mee te brainstormen, maar je moet wel kritisch blijven op wat ze leveren.’
Goede prompts
‘Over het algemeen zijn de ervaringen met studenten en ChatGPT niet zo geweldig’, beaamt Matias Valdenegro, docent machine learning. Hij zit samen met Cardenas en collega Ivo de Jong – ook een AI-docent – in een studieruimte op de derde verdieping van de Bernoulliborg en ze willen graag hun verhaal doen.
ChatGPT doet de studenten meer kwaad dan goed, vinden ze. ‘Ik denk dat je uit ons onderzoek kunt concluderen dat sommige van deze tools niet altijd zo goed werken als je zou willen. Dus het is goed om ze te bestuderen, maar je moet er niet klakkeloos vanuit gaan dat ze werken’, zegt De Jong. ‘Studenten gebruiken het niet alleen voor hun huiswerk, ze kopiëren niet alleen wat ChatGPT zegt, maar ze gebruiken het ook als een soort tweede brein’, stelt Cardenas.
Een van de issues, zegt Rojas, is dat studenten niet goed weten hoe ze ChatGPT een opdracht moeten geven, een zogenaamde prompt. En dat zorgt ervoor dat ze slechte antwoorden krijgen. ‘Als je ChatGPT vraagt om ergens een voorbeeld van te geven, zou dat best hypothetisch of verzonnen kunnen zijn.’
Misverstanden
Docent genetica Kai Yu Ma heeft wél positieve ervaringen met AI-programma’s. In zijn vak kunnen chatbots bijvoorbeeld handig zijn om bepaalde taken te automatiseren en om studenten in het lab allemaal dezelfde leerervaring te geven. ‘We kunnen een mislukt experiment simuleren en dan kunnen ze de bot gebruiken om het probleem op een veilige manier op te lossen’, legt hij uit. Ze kunnen daar vervolgens ook met de chatbot op terugblikken.
Het begint ermee dat de docent weet wat de systemen doen
Hij denkt dat het probleem meer bij de docenten zelf ligt. ‘Het begint ermee dat de docent weet wat de systemen doen, maar daar zijn veel misverstanden over. Veel collega’s weten niet echt wat ChatGPT is; ze denken dat het een soort opvolger is van Google.’
Volgens hem is het cruciaal dat docenten zich verdiepen in generatieve AI om een eerlijke relatie met hun studenten te kunnen hebben. ‘Je kunt niet om ChatGPT heen, dus leg ik altijd aan mijn studenten uit hoe ik erover denk, hoe ze het van mij mogen gebruiken en hoe ze er baat bij kunnen hebben.’ Door zo’n open gesprek kunnen studenten verantwoordelijker omgaan met het programma en kunnen ze er kritischer naar kijken, zegt hij.
Openheid
De richtlijn van de universiteit voor het gebruik van chatbots stelt ook dat docenten het voortouw moeten nemen en dat ze zelf moeten bepalen wat de beste aanpak is bij het gebruik van AI door studenten. En dus heeft iedereen weer een andere aanpak.
Zo vraagt Rojas haar studenten om open te zijn over hun AI-gebruik. ‘Dat haalt het stigma weg en zorgt dat studenten het niet als een taboe zien, als iets verkeerds. Als ze zien dat hun docent er verantwoordelijk mee werkt, is de kans groter dat ze dat zelf ook doen.’ Maar het is geen onfeilbare methode. ‘Studenten kiezen zelf of ze eerlijk zijn; ik kan het niet afdwingen.’
Miklós Kiss, hoofddocent audiovisuele kunst, vroeg onlangs voor het eerst aan zijn studenten of ze ChatGPT gebruikten. Ze durven daar nog niet goed over te praten, zegt hij. Maar hij denkt dat het goed kan zijn om ze aan te moedigen ermee te experimenteren, dat ze daardoor beter leren reflecteren op hun gebruik. ‘We moeten meer met onze studenten praten, maar we moeten ze ook zelf laten uitvogelen op welke manieren ChatGPT een bedreiging vormt voor hun creativiteit en op welke manieren ze er baat bij hebben.’
Testmethodes
Andere docenten hebben hun testmethodes aangepast om te verhinderen dat studenten AI gebruiken. Docent professioneel schrijven Jonathan Groubert heeft bijvoorbeeld de meeste thuisopdrachten ingeruild voor opdrachten in de klas. ‘Omdat ze het werk tijdens de les doen, kan ik vergelijken. Ik kan zien of ze echt op die manier schrijven’, licht hij toe.
ChatGPT leert je niet beoordelen of een tekst goed is
Zijn studenten zouden ChatGPT uitsluitend moeten gebruiken om te brainstormen, zegt hij. ‘Dit is een fundamenteel vak. En ze zijn hier niet alleen om te leren schrijven, maar ook om te leren beoordelen of een tekst goed is. Dat leer je niet van ChatGPT.’
‘We moeten minder leunen op geschreven teksten en meer kijken naar wat iemand weet’, vindt Cardenas. En Valdenegro zegt: ‘Misschien gaan we wel meer mondelinge tentamens doen.’
Schade
Want waar ze het allemaal over eens zijn: het probleem is niet zozeer dat studenten hoge cijfers krijgen die ze niet verdienen, maar dat ze zichzelf tekort doen en daarmee hun toekomst schade berokkenen. ‘Als je deze tools niet verantwoordelijk gebruikt, kunnen de gevolgen voor je reputatie enorm zijn’, zegt Rojas.
Om misbruik te voorkomen zou de RUG studenten daarom moeten verplichten een cursus te volgen over het gebruik van AI-chatbots, vinden ze – er is al wel zo’n cursus, maar die is optioneel. Maar tegelijkertijd, benadrukt Kai Yu Ma, zouden docenten zelf ook verplicht moeten worden om te leren hoe deze programma’s werken. ‘Ze moeten er open over praten met studenten, maar ze moeten ook wel in staat zijn om erover te praten.’