De fietsenrekken aan de A-weg stonden bomvol toen University College-student Anton Schwenzer zijn fiets wilde parkeren. Dus zette hij zijn fiets vast aan een boom. De volgende ochtend, toen hij hem weer nodig had, was de fiets verdwenen. Gestolen? 

Dat leek hem onwaarschijnlijk. Nieuw was het ding immers niet en hij stond goed op slot. Het moest de gemeente wel zijn, concludeerde hij. Maar waarom hadden ze zijn fiets verwijderd? Hij stond toch niemand in de weg? ‘Een waarschuwing zou fijn zijn’, vindt hij. ‘Nu had ik geen idee waar mijn fiets was gebleven.’

Verboden

Het is in Groningen verboden om losse fietsen te plaatsen in winkelgebieden en in smalle straten. Fietsen die verkeerd of hinderlijk gestald zijn, worden zonder pardon in een wagen gegooid en naar het tijdelijk depot aan het Damsterdiep gebracht.

En als je fiets daar langer dan een week staat, dan mag je hem na betaling van een boete ophalen bij de Algemene Fiets Afhandel Centrale (AFAC) Fietsdepot in Vinkhuizen. 

De gemeente bedacht de regel omdat voetgangers vanwege corona meer ruimte moesten krijgen om besmettingen te voorkomen. Maar hoewel niemand meer gelooft dat je corona bestrijdt met het weghalen van fietsen, gaat ze er nog altijd mee door. 

Ook economiestudent Campbell Warn verloor zijn fiets door de gemeente. Hij zette die samen met die van zijn vriendin op een zondagmiddag tegen een muur bij de Poelestraat, voordat ze een café binnengingen. 

Verkeerd

Er hing wel een bordje ‘Hier geen fietsen’, dat de bewoners van het pand zelf hadden opgehangen, maar niets officieels. Eenmaal binnen zag zijn vriendin hoe medewerkers van de gemeente hun fietsen in een auto laadden. Hij wist ze nog nét terug te krijgen door de wagen achterna te rennen. ‘Ik was erg verbaasd, ik had niet het gevoel alsof ik iets verkeerd had gedaan.’

Mijn fiets is niet gestolen, het is de gemeente die dit doet

Ook Helena Ojong, die verpleegkunde studeert, had geen idee. Haar fiets verdween voor haar eigen deur aan het Schuitendiep. En daar geldt geen wegsleepregeling – tenminste, niet volgens de site van de gemeente.

Het kon dus niet anders dan dat het ding gestolen was, concludeerde ze. Dus tikte ze de zestig euro eigen risico af bij Swapfiets en kreeg een nieuwe. Pas toen kreeg ze de mail – van Swapfiets – dat die andere bij het depot stond in Vinkhuizen. ‘Ik wist niet eens dat er een depot bestond.’

Huurfiets

Korte tijd later parkeerde ze haar nieuwe huurfiets opnieuw voor haar huis. Maar ook deze werd weer meegenomen. Dit keer regelde ze geen nieuwe fiets. ‘Ik wilde niet weer zestig euro betalen, want ik wist ondertussen wel: m’n fiets is niet gestolen, het is de gemeente die dit doet.’

Dus ging ze naar Vinkhuizen om verhaal te halen.  Maar daar werd ze niet veel wijzer. En zo blijft voor haar onduidelijk: ‘Waarom wordt mijn fiets meegenomen?’

Volgens gemeentewoordvoerder Natascha van ‘t Hooft gebeurt het wegslepen nooit zonder reden. ‘Als een fiets hinderend geparkeerd staat, betekent dit dat mensen geen gebruik kunnen maken van het voetpad of dat hulpdiensten er niet langs kunnen.’

Als handhavers dit zien, geven ze dat door. ‘We beginnen waar de fietsen de meeste hinder opleveren: in het winkelgebied, de Guldenstraat en de ingang van de Poelestraat’, legt ze uit.

Chaos

Maar hoe zit het dan met de Oude Kijk in ‘t Jatstraat? De fietsenchaos in de Poelestraat of aan het Schuitendiep valt nog wel mee, maar als de uni open is, staan de stoepen in het gebied tussen het Harmoniegebouw en de Universiteitsbibliotheek ramvol. Tot grote ergernis van – onder andere – de bewoners en ondernemers in de straat.

Als er een fiets voor mijn etalage staat, dan gooi ik die op de hoop, zo bot ben ik dan wel weer

Naast reisboekwinkel De Zwerver van Thijs Buiting ligt aldoor een enorme berg fietsen. ‘Het is een drama en niet netjes voor het straatbeeld. Maar als er een fiets voor mijn etalage staat, dan gooi ik die er wel bij op, zo bot ben ik dan wel weer’, zegt hij.

Hij heeft de gemeente wel gebeld, maar die zegt dat het ‘buiten haar macht ligt’ om er iets aan te doen, vertelt hij. En dus zijn hij en zijn collega’s maar begonnen met het plakken van briefjes op fietsen die in de weg staan, met het vriendelijke verzoek ze voortaan ergens anders te stallen. 

Etalage

Ook Nanouk Criens van de boetiek Nanoukstore nam zelf de touwtjes in handen. Wanneer een student haar fiets voor haar winkel wil zetten, loopt ze meteen naar buiten. ‘Ik heb een etalage hier en dan is het niet leuk als het hier voor vol staat met fietsen.’

Haar overbuurman, van kunsthandel Ongering, kampt met hetzelfde probleem. ‘We worden er horendol van. Wat mij het meeste stoort is die mentaliteit, van: “Ik zet mijn fiets gewoon dwars op de stoep”.’

Ook voor facilitair manager Rein van den Bos van de RUG zijn de wild geparkeerde fietsen een bron van frustratie. Hij voelt zich verantwoordelijk, zegt hij. ‘Het zijn tenslotte de gebruikers van onze gebouwen die de overlast veroorzaken.’ Maar ook de universiteit kan weinig doen.

Vrije zone

Volgens Buiting beschouwt de gemeente de Oude Kijk als B-winkelstraat, wat betekent dat het een vrije zone is voor iedereen. En dus wordt er niet gehandhaafd op fietsenoverlast. De universiteit kan op gemeentelijk terrein – de straat dus – geen extra stallingen neerzetten. Bovendien moet het pleintje voor het Harmoniegebouw vrij blijven, zodat hulpdiensten zo nodig de gebouwen kunnen bereiken. 

Met duizenden fietsen rondom de universiteitsgebouwen, is het is roeien met de riemen die we hebben

Maar de gemeente heeft haar handen hiervan afgetrokken, zegt van den Bos. ‘Het enige wat we kunnen, is toezicht houden, voorlichting geven en controlemaatregelen opstellen met menskracht.’

Menskracht – dat zijn de fietsstewards die hun best doen om het stallen van fietsen in goede banen te leiden. ‘Maar met de duizenden fietsen die elke dag rondom de universiteitsgebouwen arriveren, is het is roeien met de riemen die we hebben’, zegt hij. 

Niemand

Wat in elk geval duidelijk is, is dat niemand het echt snapt. ‘Het maakt niet uit hoelang je fiets er staat, soms is het maar twee of drie minuten.  Terwijl op andere plekken fietsen soms drie weken geparkeerd staan zonder consequenties’, zegt Campbell.

Ook Anton Schwenzer vindt de regels onnavolgbaar. ‘Er staan fietsen onhandiger geparkeerd dan die van mij, maar die zijn niet weggehaald. Waarom?’ 

Meer duidelijkheid is nodig, vinden de studenten. Dan weet je tenminste waar je aan toe bent. Maar volgens Van het Hooft van de gemeente Groningen is het duidelijk zat. ‘Studenten kunnen zelf wel bedenken of hun fiets hinderlijk staat voor andere mensen’, zegt ze. ‘Dat hoeven wij niet te doen.’

English