Studenten
De jurk waarin ze werd verkracht, gebruikte Elin voor de verwerking van haar trauma Foto Reyer Boxem

Verkracht, maar niet verslagen

De jurk van Elin

De jurk waarin ze werd verkracht, gebruikte Elin voor de verwerking van haar trauma Foto Reyer Boxem
Elin werd verkracht nadat twee mannen iets in haar drankje hadden gedaan. Wat volgde was een strijd van anderhalf jaar waarin ze haar leven terugpakte.
13 september om 16:15 uur.
Laatst gewijzigd op 14 september 2021
om 14:26 uur.
september 13 at 16:15 PM.
Last modified on september 14, 2021
at 14:26 PM.
Avatar photo

Door Christien Boomsma

13 september om 16:15 uur.
Laatst gewijzigd op 14 september 2021
om 14:26 uur.
Avatar photo

By Christien Boomsma

september 13 at 16:15 PM.
Last modified on september 14, 2021
at 14:26 PM.
Avatar photo

Christien Boomsma

Achtergrondcoördinator en wetenschapsredacteur Volledig bio » Background coordinator and science editor Full bio »

Elins verhaal is het verhaal van een jurk. Een jurk die zulke afschuwelijke herinneringen opriep, dat Elins hulpverlener haar aanraadde hem te vernietigen. Maar de Groningse studente piekerde er niet over. Die jurk was van háár en ze weigerde hem op te geven. 

En dit is hoe ze haar jurk terugveroverde, van de mannen die haar misbruikten.

Elin vertelt haar verhaal met foto’s. De eerste maakte ze een paar weken nadat het gebeurde. Een vage foto van een meisje dat een beetje verschrikt de camera inkijkt. Foto’s van blauwe plekken. Foto’s van een donkere stad. Een meisje in een bos. Tekeningen van een meisje in een bos. Het bos is donker, maar gaandeweg wordt het lichter.

Het meisje draagt een witte jurk.

Drankje

De beelden laten zien hoe ze zich voelde, wie ze was. Het is moeilijk om daarbij te komen, zegt ze. Het was heel erg lang moeilijk om überhaupt iets te voelen.

 

Eerste foto. Nacht. Een maan. Een datum. Juli 2020.

Daar begon het.

Ze had iets gedronken met vrienden. Gewoon op een terras van een eetcafé en niet eens in een kroeg of een discotheek, ‘waar je denkt dat er misschien iets kan gebeuren’. En ja, ze denkt dat iemand iets in haar drankje heeft gedaan. Dat kan, want ze was een paar keer opgestaan en naar binnen gegaan. Ze weet nog dat ze duizelig werd toen ze op de fiets naar huis stapte. Ze weet nog dat ze niet meer kon trappen en moest afstappen.

Ik luisterde naar mijn adem en vertelde mezelf: ik leef nog

De volgende ochtend werd ze wakker in haar eigen bed. Hoe ze daar gekomen was, weet ze nog altijd niet precies. Er waren wel losse herinneringen, plaatjes in haar hoofd die ze daar liever niet wilde hebben. ‘Ik dacht: dat kan niet waar zijn’, zegt ze. Maar ze zag de blauwe plekken op haar lichaam. Ze voelde de pijn. ‘Ik wist dat er iets ernstigs was gebeurd.’ 

Krachtig

‘Ik heb eerst vooral niets gedaan’, zegt ze. ‘Ik lag op bed. Ik kon me niet bewegen en ik wist niet wat ik moest doen.’ 

Uren heeft ze daar gelegen.

Na een tijdje besloot ze foto’s te gaan maken. Ze wist door haar studie dat foto’s een krachtig middel kunnen zijn om dingen een plek te geven. Misschien zouden die haar later kunnen helpen, hoopte ze. Woorden had ze niet. ‘Ik luisterde naar mijn adem en vertelde mezelf: ik leef nog. Dat gaf rust.’

 

Tweede foto. Een dag later. Eén woord: ‘Help.’

Héél toevallig stuitte ze op een reclame voor het Centrum voor Seksueel Geweld (CSG), dat mensen opriep contact op te nemen als ze slachtoffer waren geworden. Maar bellen ging niet – ze was immers nog lang niet in staat om te zeggen wat er gebeurd was. Ze vulde een contactformulier in. ‘Achteraf is dat jammer, want de mail was alleen voor niet-spoedeisende gevallen. Maar ik kón niet bellen. Ik kwam niet uit mijn woorden.’

Een recent rapport van Amnesty International laat zien dat één op de tien vrouwen en één op de honderd mannen tijdens hun studie wordt verkracht. Een enquête van UKrant onder Groningse studenten liet ook zien hoe wijdverspreid seksueel misbruik is onder studenten. Van de zeshonderd deelnemers had veertig procent te maken gehad met seksueel overschrijdend gedrag. 23 studentes gaven aan verkracht te zijn.

Reactie

Het duurde daardoor een aantal dagen voordat ze reactie kreeg. En – weet ze nu – de hulpverleners hadden haar heus geen ingewikkelde vragen gesteld. Ze zouden enkel hebben willen weten wélke hulp ze nodig had: van de politie, een arts of een psycholoog. ‘Maar ik wist dat niet en ik durfde het risico dat er iets tegen mijn wil besloten werd niet te lopen.’

Dus wachtte ze. Tot haar mail was gelezen en het hulpverleningsproces kon beginnen. De gesprekken: wat had ze nodig? Hoe was ze verzekerd? Even dreigde ze nog het eigen risico van 385 euro te moeten betalen voor er hulp kon komen; een hobbel die het CSG gelukkig voor haar kon oplossen. De beslissingen: wilde ze aangifte doen? ‘Maar ik had gedoucht en mijn jurk gewassen. En ik wilde niet dat er iemand aan mijn lichaam kwam.’

Ze moest een morning-afterpil slikken. 

Ze moest nog langer wachten.

Ze doet een studie in de richting van hulpverlening, dus ze begreep waarom. ‘Het is normaal dat je geen honger hebt, dat je niets kunt voelen, dat je niet kan slapen. Welke hulp je nodig hebt, is afhankelijk van hoe je klachten zich ontwikkelen.’

Slapen

Maar ze sliep niet. Gewoon níet. ‘Als ik het probeerde dan schrok ik weer wakker en dan kreeg ik geen lucht, net als in die nacht.’

Slaapmiddelen hielpen niet. De psychische hulp die Elin uiteindelijk kreeg, hielp aanvankelijk ook niet. Niet tegen het slaapgebrek tenminste. ‘Het was gebeurd op loopafstand van mijn huis. Ik kwam die mannen nog regelmatig tegen. Hoe kun je verwerken wat er is gebeurd als je de daders steeds weer tegenkomt en je je onveilig voelt? ’

Ik wist: ik kom hier doorheen, ik kán dit

En nee, ze wilde echt niet naar de politie. Wat voor bewijs had ze? Camerabeelden waren waarschijnlijk allang gewist, eventueel DNA verloren. Het zou haar woord zijn tegen dat van twee anderen. Elin’s hulpverlener begreep dat. Ook zij moest erkennen dat de kans dat het iets zou opleveren erg klein was.

Geen emoties

Ze moest weg, besloot ze. Verhuizen uit de studio waarin ze gelukkig was geweest, naar een plek die vrij was van de herinnering. ‘Ik dééd dat gewoon. Ik denk dat ik sterk overkwam en dat was ik ook, maar ik had ook geen emoties. Ik kon niet bij mijn gevoel komen.’

Ze ging door met studeren en probeerde het struikelbloktentamen te halen waar ze al een paar maal eerder voor gezakt was. Ze zakte opnieuw.

Ze probeerde haar verwerkingsproces te versnellen door alles te doen waar ze bang voor was. Vermijden hoort bij PTSS, wist ze, dus stelde ze zichzelf juist bloot aan situaties die haar zouden kunnen triggeren. Ze fietste langs de plek waar het gebeurd was, ondanks haar angst en de behoefte om deze plekken juist wel te vermijden en joeg zichzelf ’s nachts naar buiten in haar eigen vorm van exposure therapie. 

Veilige kleding

Maar ze droeg ‘veilige’ kleding. Geen korte rokjes meer en zéker niet haar jurk. ‘Ik had het zelfbewustzijn niet om om te gaan met de blikken die zulke kleren zouden opleveren.’

En ze sliep nog altijd niet, ook niet in de nieuwe studio die ze in coronatijd gelukkig snel had kunnen vinden. Want ’s nachts kwam de benauwdheid en het gevoel dat ze continu moest overgeven. 

Logisch, weet ze nu, want verwerking kun je niet afdwingen. ‘En exposure werkt pas als je lichaam niet meer continu in overlevingsmodus is’, zegt ze. Ze had de uitleg van haar hulpverlener nodig om zich dat te realiseren. 

Ze kreeg EMDR-therapie. Sessie na sessie, waar ze de gebeurtenissen herbeleefde die haar zo getraumatiseerd hadden. Sessies waarbij ze het gevoel had dat ze zou stikken, tot het moment waarop ze zou flauwvallen – net zoals toen. Maar ze was niet van plan haar leven te laten verwoesten door wat er gebeurd was. ‘Ik wist dat het werkt, daarom kon ik doorzetten’, vertelt ze.

Stikken

En het moment kwam waarop ze niet meer stikte als ze ’s avonds in bed lag. En dat ze langzaam, héél langzaam warmte terug voelde komen in haar leven. 

 

Een foto van een meisje. Ze hurkt tussen herfstbladeren, handen voor haar gezicht. Ze draagt een witte jurk.

Het is dé jurk. Dezelfde jurk die ze droeg op die avond. De jurk die ze volgens haar hulpverlener beter kon vernietigen, want het is héél moeilijk om zo’n voorwerp niet te zien als besmet.

‘Maar deze jurk heeft me al vanaf mijn jeugd begeleid’, zegt Elin. ‘Moest ik hem wég doen, alleen omdat er iets naars in gebeurd is? Ik wilde dat die jurk me nog langer kon begeleiden.’

Niet de jurk moest weg, besloot ze, het was de herinnering die moest worden overschreven met zelfbewustzijn en licht. Haar kracht. 

Slachtoffer

En dus besloot ze foto’s te gaan maken waarin ze de jurk droeg. Foto’s die die kracht weerspiegelden. Ze haatte het immers om een slachtoffer te zijn. Alleen het woord al staat haar tegen. ‘Ik wist: ik kom hier doorheen, ik kán dit.

Ze zocht een bos in de buurt van Groningen. Een rustige, veilige plek waar ze dichtbij zichzelf kon zijn ‘En het licht is er prachtig.’ Ze droég haar jurk, met de camera op het statief en de timer ingeschakeld. 

Maar de foto’s die ze terugvond op het geheugenkaartje waren beelden van een angstig en kwetsbaar meisje, dat overweldigd was door emoties. Toch hield ze ze. ‘Ik realiseerde me: dit hoort er ook bij. En nu ben ik blij dat ik ze heb. Ze laten zien hoe erg het was.’

 

Een foto van een groot vel papier met gestempelde letters. Het papier is zo vol dat de letters bijna van het papier afvallen. Wie goed kijkt ziet dat ze twee zinnen vormen. 

Ze had het aanvankelijk niet eens genoemd bij haar therapeute, dus bij de EMDR had ze zich gefocust op het gevoel van verstikking, de misselijkheid. Maar er waren twee zinnen die haar verkrachters hadden gezegd. En die bleken de meeste impact te hebben gehad.

Stempelen

Ze moest ze terughalen, uitspreken zelfs. Maar ze kon het niet. Alles stroomde terug en ze moest de sessie stoppen.  

Ze ging naar huis en probeerde ze op te schrijven. Ook dat ging niet. Ze besloot ze te spellen: losse letters. Uiteindelijk stempelde ze de zinnen letter voor letter, keer op keer op keer.

Bij de volgende EMDR-sessie – de allerlaatste – woog ze kilo’s minder van de spanning, maar ze kon uitspreken wat haar verkrachters tegen haar hadden gezegd.

‘Je bent een ***** **** *******’ 

‘Je mag **** ****’ 

Ze wil die zinnen nog niet delen met de wereld. Ze zijn nog té heftig. Te beladen om dat te doen.

 

Een foto van een tekening. Een meisje met een witte bol in haar handen. Ze glimlacht een klein beetje.

Nog was het niet klaar. Er was meer dan een jaar verstreken en nog sliep ze hoogstens vier á vijf uur per nacht voor ze wakker schrok, omdat haar lichaam weigerde haar rust te geven.

Datingapp

‘Er was één ding dat me maar bleef achtervolgen’, vertelt ze. ‘Hoe waren die mannen op míj uitgekomen? Het leek erop dat het gepland was. Ik snapte het niet.’

Ze geloofden dat ze ermee weg zouden komen. En dat is ook gebeurd

Tot een vriendin haar telefoon tevoorschijn haalde en Happ’n checkte – de datingapp die je matcht met mensen die je tegenkomt op straat. Dezelfde app die zijzelf ook had gebruikt. ‘En in een flash begreep ik het’, zegt ze. ‘Zó hadden ze geweten waar ik woonde, welke wegen ik nam.’

Ze keerde terug naar haar oude wijk, haar oude straat en opende de datingapp. En daar waren ze, de mannen die haar hadden verkracht.

Toen ging ze wél naar de politie. Ze wilde een melding doen, voor het geval andere vrouwen hetzelfde zou overkomen. Sterker nog: de arrogantie en minachting waarmee ze haar hadden behandeld suggereerde dat dít is wat deze mannen deden. ‘Ik vermoed dat het voorbereid was. Ze geloofden dat ze ermee weg zouden komen’, zegt ze. ‘En dat is ook gebeurd.’

De RUG en seksueel geweld

  1. Je studieadviseur kan meedenken met studiegerelateerde oplossingen meedenken. 
  2. Bij studievertraging dan kun je soms een tegemoetkoming aanvragen bij het profileringsfonds via een studentendecaan.  
  3. Een RUG-studentpsycholoog kan ook helpen. Zij kunnen geen PTSS behandelen, maar wel meedenken, helpen ordenen en doorverwijzen. Houd rekening met wachtlijsten.

Ben je slachtoffer van grensoverschrijdend gedrag of seksueel geweld binnen de universiteit? Dan kun je terecht bij de vertrouwenspersoon van de RUG.

Melding

Maar ze wilde niet dat de politie er nu iets mee ging doen. Immers: haar familie en vrienden wisten van niets. Maar de politie kon niet garanderen hen erbuiten te laten. ‘En dus kon ik toen geen melding doen,’ zegt ze. 

Dat knaagt nog altijd, zegt ze, maar het feit dat het puzzelstukje op zijn plek viel, hielp. En nu, anderhalf jaar later en met meer afstand dan toen, denkt ze toch opnieuw na over een melding. ‘Door je verhaal te delen, bescherm je anderen en jezelf.’ 

Ze kreeg een studio in de UB om te studeren, nadat ze zich wegens haar persoonlijke omstandigheden had gemeld bij haar studieadviseur. Op dat moment waren de studio’s in de UB door de corona-lockdown alleen maar voor kwetsbare studenten toegankelijk ‘Ik wilde niet “kwetsbaar” zijn’, zegt ze. ‘Maar het heeft mij wel gered.’

Lachen

Dat struikelbloktentamen heeft ze gehaald. 

 

Laatste foto. Een meisje in het bos. Ze heeft een lichtgevende bol in haar handen. Om haar heen rijzen bomen hoog op, maar zij draagt licht. Ze draagt een witte jurk.

Elin kan weer lachen, zegt ze. Ze draagt een Invi-armband tegenwoordig – die een stinkende vloeistof bevat en die ze kan breken als ze in nood komt. Beter dan het illegale pepperspray en bijzonder effectief. Ze zijn met 69 euro niet goedkoop, maar de oprichter zette een snelle crowdfunding voor haar op, waardoor ze er toch eentje kon bemachtigen.

Ze slaapt weer. Redelijk tenminste. 

Ze is op een date geweest, de eerste in een lange, lange tijd. En die jongen was leuk. Lief.

Haar jurk had ze niet aan, het was te koud. Maar het had gekund. Het is immers haar jurk en alleen zij bepaalt of ze hem draagt of niet.

Foto Reyer Boxem

Ben je slachtoffer geworden van seksueel geweld?

  1. Je kunt 24 uur per dag praten of chatten met iemand van bij het Centrum voor Seksueel Geweld. Ze stellen je eerst alleen algemene vragen. Vervolgens kun je aangeven welke hulp jíj nodig hebt: psychologisch, medisch of politie.
  2. Als je jezelf wil beschermen, zijn de armbanden van Invi een goed middel. Ze vallen niet op, maar als de capsule die erin zit breekt, komt er een stinkende vloeistof vrij, die je aanvaller verjaagt.
  3. Heb je kosten gemaakt, door bijvoorbeeld therapie, dan kun je bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven mogelijk een tegemoetkoming aanvragen.
  4. Slachtofferhulp kan je emotioneel en juridisch steunen. Ze helpen ook bij een aanvraag bij het Schadefonds Geweldsmisdrijven.
  5. Slachtofferwijzer helpt je kiezen waar je terecht kunt.

Ken je iemand die slachtoffer is geworden van seksueel geweld?

  1. Het kan soms lastig zijn om met iemand te praten over wat er gebeurd is. De website Samenhelen.nl helpt je hoe je zo’n gesprek kunt aangaan. 

Engels