Politie speurt naar helers
Verdachte fietsen flexen
Scenario 1:
De Herestraat, zaterdagmiddag. Even lekker naar De Tuinen voor een zalfje en een zeepje. Je parkeert je fiets tegen de gevel, loopt de winkel in, rekent af en dan… ‘Kut! Fiets gestolen.’
Scenario 2:
De Poelestraat, woensdagnacht. Indrinken bij je club en dan naar de stad. Je zet je fiets in de rekken, aan de ketting, drinkt een borreltje en dan… ‘Kut! Fiets gestolen.’
Makkelijk open te breken
Dit zijn de twee meest voorkomende manieren van fietsendiefstallen vertellen wijkagenten Siard Heidanus en Bert Holthof van de Groningse binnenstad. Dieven wachten bij drukke winkelgebieden totdat iemand vergeet zijn of haar fiets op slot te zetten of slaan hun slag ‘s nachts.
‘Ze kijken voornamelijk of het slot gemakkelijk open te breken is’, vertelt Heidanus. ‘Dan maakt het niet uit of dat midden op een drukke Grote Markt is of op het Broerplein.’
Al twaalf jaar bestrijdt het duo fietsendiefstal. Ze zetten bijvoorbeeld lokfietsen in, maar de twee zijn ook niet vies van wat ouderwets speurwerk. Te fiets jagen ze op fietsendieven en -helers en ze hebben er een neus voor gekregen.
Axa SL7 of iPhone5
Gestolen en geheelde fietsen pikken ze er zo uit. Heidanus: ‘In negentig procent van de gevallen zitten we goed.’ Vooral de sloten zijn belangrijk. Na twaalf jaar weten de agenten precies welk slot op welke fiets hoort en ook dat sloten er niet zomaar afvallen. Een fiets zonder origineel slot is vaak gestolen.
En voor wie nog niet overtuigd is? De heren weten net zo goed wat het verschil is tussen de Axa SL7 en de Axa SL9 als jij tussen een iPhone 3 en een iPhone 5.
Toch kunnen ze niet voorkomen dat in 2013 3671 keer aangifte werd gedaan van fietsendiefstal, 10 procent meer dan in 2012. Heidanus vermoedt dat meer en meer mensen inzien dat er geld te halen valt in de fietsenhandel.
Dweilen met de kraan open
Zelf denken ze dat ze ongeveer 10 procent van de gestolen fietsen weer kunnen terugbrengen naar de wettige eigenaar. Dweilen met de kraan open? ‘Nou, het geeft in ieder geval een signaal af naar de burgers dat er iets met hun aangifte wordt gedaan’, denkt Heidanus.
Maar de helers… dat zijn dus heel vaak studenten. En die realiseren zich vaak niet dat het kopen van een gestolen fiets een strafblad ten gevolge kan hebben.
Het duo heeft het vaak genoeg meegemaakt, huilende rechtenstudenten in de verhoorkamer. Na het avondje stappen probeerden ze hun gestolen fiets te vervangen bij een junk. Holthof: ‘Die jongens realiseren zich dan niet dat een heler een strafblad krijgt. En dat is lastig als je advocaat wilt worden.’ Vooral tijdens de Kermesse is het raak vertelt hij. ‘Het is verbazingwekkend wat drank met iemand kan doen.’
Altijd in burger
Ze kijken speurend in het rond. Op de fiets natuurlijk en altijd in burger. ‘Anders fietsen ze zo weg’, vertelt Holthof. Elke dag gaan ze wel een uurtje op pad om gestolen fietsen in beslag te nemen en om de heler eens goed aan te pakken.
Terwijl ze voor de Usva langs fietsen, vertelt Holthof rustig over de lol van zijn werk. Prachtig. Lekker speuren, de blije gezichten als je mensen hun fiets terug kan geven.
Maar dan…
‘Oooh kijk eens even.’ Zijn oog valt op een jongen en een meisje, beide een jaar of zeventien en beide op de fiets.
De partners kijken elkaar aan. Heidanus ziet het ook. ‘Daar moeten we maar even achteraan.’ Ze staan op hun pedalen, slaan linksaf de Brugstraat in (en vergeten ondertussen niet hun handen uit te steken naar links).
Framenummer lezen
Ze houden in voor een tegemoetkomende bus. Even lijkt het alsof ze de fietsers uit het oog zijn verloren maar dan, net over de brug gaat Holthof naast de meisjes fietsen, haalt zijn legitimatie uit zijn zak en maant het duo te stoppen, net na pizzeria Napoli.
De verdachte is verbaasd. Hij weet niets van diefstal. Hij houdt zijn fiets omgekeerd zodat Heidanus het framenummer goed kan lezen. Die typt het nummer in op zijn smartphone en wacht even. De jongen staat er wat onwennig bij. Het was toch echt zijn vader die de fiets heeft gekocht.
De smartphone is klaar en Heidanus kijkt de jongen indringend aan. ‘Ik heb heel erg slecht nieuws voor je. Deze fiets is gestolen.’ De jongen staat er beteuterd bij. ‘Oh, en je kunt de fiets wel weer neerzetten hoor.’
Heidanus en Holthof stappen weer op. De geheelde fiets gaat mee naar het bureau en de jongen moet zich melden. Weer een misdaad opgelost. Hun methode is misschien op het randje, maar gewoon legaal. Als de twee vermoeden dat een fiets geheeld is, mogen ze de berijder behandelen als verdachte en dus zijn fiets controleren.
‘Geachte eigenaar’
Iets dichter bij het politiebureau aan de Rademarkt valt ook genoeg te beleven. Op de hoek van het Gedempte Zuiderdiep en de Oosterstraat staat een Batavus Sevilla. Ja hoor, gestolen.
Wat nu? Zonder eigenaar is het moeilijk een verdachte aan te houden. Maar ook daar weten de agenten iets op. Holthof gaat naar het bureau en komt terug met een flex. Als een volleerde fietsendief zaagt hij het kettingslot open. De fiets gaat mee naar het bureau.
Het kapotte slot laten ze achter. Erin een opgevouwen een briefje: ‘Geachte eigenaar van deze fiets. U kunt hem ophalen op het politiebureau.’