Buitenterrein

Inmiddels wonen er 180 mensen (onder wie dertig kinderen), hebben honderd ondernemers een bedrijfsruimte en zitten er 150 kunstenaars in het enorme pand. En ook het buitenterrein wordt benut.

‘Toen we ze adopteerden, waren ze nog kaal’, zegt Judith van Esch buiten in de moestuin aan de noordkant van De Biotoop. Ze heeft het over twee voormalige productiekippen die samen met een boerderijhaan rondscharrelen in een zelfgebouwde ren van takken en gaas. Inmiddels blaken ‘scheef kammetje’ en ‘recht kammetje’ van gezondheid. ‘Elke dag een ei’, lacht haar vriend Rik van den Heuvel, terwijl hij de vangst van de dag omhoog houdt.

De studio in een kelderruimte – daar kun je goed lawaai maken

Van den Heuvel woont nu tien jaar in De Biotoop. De muzikant heeft er een studio in een kelderruimte – ‘Daar kun je goed lawaai maken’. Van Esch trok er in 2013 in en heeft ook een atelier in een van de ondernemersvleugels. Het is er fijn wonen, zeggen ze. Ze hopen dan ook dat het lukt met gemeente. Die zijn vast coulanter met De Biotoop dan een projectontwikkelaar, denken ze.

Kaken stijf op elkaar

Ook GroenLinks en de PvdA vreesden dat de bijzondere flora van de Hortus en de culturele smeltkroes van De Biotoop ten prooi zou vallen aan projectontwikkelaars. Ze stelden daarom raadsvragen aan het gemeentebestuur en sinds dit voorjaar zijn de gemeente en de RUG met elkaar in gesprek. Hoe dat gaat is onbekend. Beide partijen houden de kaken stijf op elkaar. Deze maand zou er een raadsvoorstel komen. Maar dat was eerder ook al beloofd.

‘Het mooiste is als we op dezelfde voet verder gaan’, zegt voorzitter Tjerk Zwanenburg van de Vereniging Vrienden van de Hortus, die de Stichting Behoud Groene Hortus financieel ondersteunt bij het exploiteren. ‘Dat de gemeente zegt: wij zijn eigenaar, maar we laten het reilen en zeilen van de Hortus en De Biotoop over aan de partijen, zoals dat nu ook gebeurt.’

Tegenhanger

Het zou een tegenhanger kunnen worden voor ontwikkelingen in het Stadspark en het Suikerunieterrein, denken ze. ‘Het Stadspark wordt steeds belangrijker voor grote evenementen en festivals,’ zegt Zwanenburg. ‘En het Suikerunieterrein gaat voor een groot deel bebouwd worden’. Dat zorgt voor een gat op creatief, sociaal en maatschappelijk vlak en De Biotoop en de Hortus kunnen dat opvullen, denkt hij. ‘Dat komt de gemeente natuurlijk goed uit.’

Bij de pluktuin probeert Irma Frieling haar jonge pup in bedwang te houden. Ze woont tussen de kassen aan de zuidkant waar ze voordrachten en concerten organiseert. ‘Er komt van alles op af’, zegt Frieling: van welgestelde buren tot asielzoekers. Ze hoopt dan ook dat het gaat lukken met de gemeente. ‘Ik hoop dat we dan weer een paar jaar verder kunnen en weer kunnen investeren.’

Dat is wel nodig ook. Het naoorlogse gebouw is niet tegen de huidige tijd opgewassen. De isolatie van het gebouw is slecht en geluid gaat overal doorheen. Brouwer heeft een oude koeldeur uit de kelder gesloopt en voor haar eigen deur geschroefd. ‘Ik moet hem nog afkitten, nu werkt het nog niet zo goed.’

De radiatoren voor de ramen gaan per vleugel aan. En ook voor de hele vleugel uit. Tegelijk. Voor de woonvleugels is dat van acht uur ‘s ochtends tot tien uur ‘s avonds, voor de werkplekken van acht tot vijf. De vorige rector magnificus Elmer Sterken noemde het pand daarom een bleeder: de stookkosten liepen elk jaar in de tonnen. Inmiddels brandt de centrale kachel op houtpellets, maar ook dat heeft zijn milieuvriendelijke charme intussen verloren.

Grote potentie

Gelukkig voor de RUG is de markt ook omgeslagen. Volgens Frans Sijtsma, universitair hoofddocent ruimtelijke ordening, heeft het terrein grote potentie. ‘Het is in principe een van de meest gewilde woonplekken in de regio.’ Als je uitgaat van de vier hectare waar nu op is gebouwd, van landelijke cijfers over dichtheid en de WOZ-waardes per woning in Haren, denkt hij dat er zo’n tachtig miljoen euro aan woningwaarde valt te creëren.

Als je het volledige terrein benut, verlies je veel maatschappelijke waarde

Maar als hij Google Maps erbij pakt en andere wijken in Haren bekijkt, komt hij een stuk lger uit: twintig tot veertig miljoen euro. Woningen staan er namelijk niet zo dicht op elkaar.

Gaat hij uit van de kavelprijzen per vierkante meter – waarschijnlijk zo’n zevenhonderd euro – komt hij op een slordige vijftien tot veertig miljoen euro. En dat is alleen die vier hectare Biotoop. ‘Als je het volledige terrein benut, dan kan het veel meer worden, maar dan verlies je ook veel maatschappelijke waarde,’ aldus Sijtsma. En aantrekkelijk groen in de buurt is juist iets waar mensen voor willen betalen, blijkt uit onderzoek. Bovendien: daar zit nu geen woonbestemming op.

De vraag is hoeveel groen er nodig is. En hoeveel er benut kan worden. Voor een weg of fietspad tussen de Rijksstraatweg en de sportvelden aan de Kerklaan, bijvoorbeeld. Of voor uitbreiding van het revalidatiecentrum van het UMCG.Zolang het terrein nog niet is verkocht, gebeurt er niets, sust het gemeentebestuur in een verklaring ‘En ook de eerste periode daarna wil het college De Biotoop en Hortus Botanicus eerst houden zoals ze zijn.’ Volgens de verklaring wil de RUG graag de Laarmantuin en het Zoölogisch lab behouden. De universiteit en de gemeente houden verder hun kaken op elkaar.

Goede afloop

De vrienden van de Hortus zijn hoopvol over een goede afloop. De voorzitter wijst op de jaarlijks ruim twintigduizend bezoekers en drieduizend betalende leden. ‘We redden ons nu.’ En: ‘als we zekerheid hebben over het voortbestaan op de lange termijn, zien we voldoende mogelijkheden om extra fondsen te werven,’ zegt Zwanenburg. 

In 2022 en 2023 gaat de gemeente bedenken wat er op de lange termijn mee moet, ‘en als dat nodig is ook nog daarna.’ Dat zou betekenen dat de biotopers nog zeker twee jaar kunnen blijven zitten. 

Brouwer weet niet wat ze moet als de boel tegen de vlakte gaat. ‘Ik heb geen geld om een huis te kopen.’ Waarschijnlijk zal ze een ander Carex-pand zoeken. Maar dat zal ook niet makkelijk zijn, zeker niet als er nog 180 biotopers op de straat komen staan. Maar zo’n vaart zal het wel niet lopen, vermoedt ze. Ze zullen er vast niet zomaar tegelijk uitgegooid worden, denkt ze. ‘Dat kunnen ze niet maken.’