Praten over boulimia
De eenzame last van Liset
Door Giulia Fabrizi
By Giulia Fabrizi
Wandelen in de natuur bracht haar nog enige rust, maar vaak was het dan al te laat. Dan was de spanning zo hoog opgelopen dat haar obsessie met eten haar weer in de greep had.
Jarenlang wist Liset Schuitert, master student talentontwikkeling en creativiteit, haar worsteling met boulimia geheim te houden. Jarenlang vocht ze in haar eentje tegen prestatiedruk, tegen angst om te falen en tegen haar emoties.
Onschuldig
‘Het begon heel onschuldig’, zegt Liset. Ze was achttien en vond dat er wel een paar kilo vanaf mocht. Ze lette beter op hoeveel ze at en hoeveel ze sportte en zag het getal op de weegschaal dalen. Niets mis mee, zou je denken.
Ik voelde druk om te presteren, om alles zo perfect mogelijk te doen. Falen was geen optie.
‘Het probleem begon toen ik mezelf op de weegschaal lichter zag worden, maar in de spiegel niet. Mijn beeld van mezelf veranderde niet mee.’
Minder eten veranderde in alleen gezond eten. ‘Ik mocht niets slechts eten van mezelf’, zegt ze. De taart bij een verjaardag? Die liet ze staan. Met vriendinnen naar de McDonald’s? Liever niet. ‘Maar ik wilde het wel, dus ging ik stiekem eten.’
Emoties
Het stiekem eten compenseerde ze vervolgens door over te geven, of door heel veel te sporten. ‘Dat hielp mij om rust te vinden en met mijn emoties om te gaan.’
Wat die emoties precies waren, en wat die haar eigenlijk wilden vertellen, wist Liset in eerste instantie niet. ‘Ik voelde druk om te presteren, om mijn studie zo goed mogelijk te doen. Eigenlijk om alles zo perfect mogelijk te doen. En falen was geen optie.’ Bij de gedachte alleen al kreeg ze het benauwd en voelde ze een diep schaamtegevoel over haar heen zakken.
Wat ook niet hielp, is dat ze van huis uit vooral het belang van presteren had meegekregen. ‘Over emoties werd eigenlijk niet gepraat.’
Ondertussen bouwden de stress en onzekerheid in haar op. Tijdens haar bachelor psychologie studeerde ze het liefst van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat, alles voor het nastreven van perfectie.
Controle
In het weekend reisde ze terug naar haar ouders, waar ze nog een bijbaan had en waar haar vriendje woonde. ‘Ik had daar ook vriendinnen, maar daar had ik eigenlijk te weinig tijd voor. Ik vond sociale gelegenheden sowieso moeilijk, want ik dacht meteen “wat is er dan te eten?” Ik wilde overal de controle over houden.’
Eten is niet het probleem in een eetstoornis, het is het stemmetje erachter
Lange tijd lukte het haar om het ‘perfecte plaatje’ te behouden. Haar studie ging goed en daarnaast was ze vaak in de sportschool te vinden. Een beeld dat veel studenten graag zouden nastreven. Maar ondertussen raakte ze steeds verder verstrikt in obsessieve gedachten.
‘Eten is niet het probleem in een eetstoornis’, zegt Liset. ‘Het echte probleem is het stemmetje erachter. Op gegeven moment zit je erin vast en weet je niet anders. Dan ga je daarin mee.’
Perfect
Ze heeft er naar eigen zeggen minstens twee jaar in vastgezeten. Al die tijd droeg ze haar geheim als een eenzame last bij zich. Erover praten durfde ze niet. ‘Ik presteerde goed, haalde mijn bachelor netjes in drie jaar, dus als ik hier opeens over zou gaan praten dan voelde dat als falen’, zegt ze. Alsof het haar toch niet gelukt was om perfect te zijn.
‘Er zijn wel mensen geweest die me erop wezen dat het niet goed ging, maar ik was toen nog te eigenwijs om dat te horen. Ik wilde controle houden, vond dat het wel goed ging.’
Liset hield het vol totdat ze op haar 21e besefte hoe alleen ze in haar leven stond. Dat ze continu een masker droeg en dat niemand eigenlijk echt wist hoe het met haar ging.
‘Ik weet nog dat ik de hele website van de universiteit heb afgezocht naar initiatieven, organisaties of andere plekken waar ik heen kon. Een plek waar ik mijn masker af kon doen en kon praten over wat me dwars zat.’
Onbegrepen
Haar zoektocht bracht niet veel resultaat, dus klopte ze aan bij de studieadviseur. ‘Die stuurde me door naar een psycholoog van het studenten servicecentrum, maar de klik was er niet. Ik voelde me niet begrepen en niet welkom. Ik weet nog dat ik daar een sessie had waarin mijn problemen gerationaliseerd werden en niet erkend. Dat was niet wat ik zocht.’
Iemand is superkwetsbaar en toont moed door hulp te zoeken; daar moet naar geluisterd worden
De moed zakte haar in de schoenen en ze liet het er maar even bij zitten. ‘Later heb ik wel weer contact opgenomen, maar toen moest ik maanden wachten voor ik er terecht kon. Toen heb ik het opgegeven via de universiteit, want dat kostte me meer energie dan het iets opleverde en die energie had ik wel voor andere dingen nodig.’
Liset voelde zich eenzaam en onbegrepen. Achteraf vindt ze het kwalijk dat ze via de universiteit voor haar gevoel van het kastje naar de muur werd gestuurd. ‘Iemand is superkwetsbaar en toont moed door hulp te zoeken. Daar moet naar geluisterd worden, hoe erg of minder erg de situatie ook is.’
Prestatiedrang
Een paar weken na haar tweede poging bij de universiteit, nam ze contact op met de praktijkondersteuner van haar huisarts. ‘Die verwees mij door naar een psycholoog en ook naar een coach om mijn leven weer op te kunnen bouwen.’
Achteraf bleek dat het begin van de echte genezing voor Liset. ‘Via hen kreeg ik de gereedschappen die ik nodig had om beter om te gaan met mijn prestatiedrang en faalangst’, zegt ze.
Dat ze hulp had gezocht, vertelde ze aan niemand. ‘Ik deed het naast mijn studie en wilde anderen er niet mee lastig vallen’, zegt ze. Pas toen het geheim als een last voor haarzelf begon te voelen, heeft ze haar verhaal gedeeld.
Brief
‘Een half jaar geleden heb ik mijn ouders een brief geschreven. Dat vond ik een fijne manier, omdat ik weet dat ze niet goed zijn in emotionele gesprekken. Dan konden ze er even over nadenken zonder dat ze direct hoefden te reageren.’
Haar ouders schrokken van de brief. ‘Ze hadden het idee dat ze gefaald hadden, omdat ze al die tijd niets door hadden gehad. Dat vond ik ook pijnlijk en wilde ik ze eigenlijk niet aandoen, maar ik wilde het ze wel vertellen.’
Voor sommige vrienden was het een complete shock toen ze haar verhaal met hen deelden, zegt Liset, ‘maar anderen begrepen opeens hoe de puzzelstukjes in elkaar pasten. Waarom ik altijd zo veilig was met eten, waarom ik in mijn eigen wereld leefde, dat ik vaak stil was of last minute afspraken afzei.’
Coachen
Hoewel het moeilijk was, zat Liset in die periode goed in haar vel. ‘Voor ik de brief naar mijn ouders stuurde, was ik al bezig anderen te coachen’, zegt ze vrolijk. Dat bedrijf is ze nu, naast haar master, aan het opbouwen. ‘Ik vind het fantastisch om met mensen in gesprek te gaan, om ze te vragen wat er bij ze speelt, waar ze tegenaan lopen, waar ze heen willen.’
Ja, ze is nog altijd streberig, maar nu met mate. ‘Ik geniet nu bewust van de dingen die ik doe en dat deed ik toen totaal niet. Ik weet nu ook wanneer ik teveel doe en mag afremmen. Dat is het grote verschil.’
Het gepieker en de onrust zijn minder geworden, ze praat meer met haar vrienden, mediteert, tekent en leest veel. Sporten doet ze wel, maar nu voor haar plezier, niet om af te vallen. ‘Ik doe aan powerliften en daar kan ik echt mijn ziel en zaligheid in kwijt’, zegt ze vrolijk. En ze trekt nog steeds de natuur in, maar dan om echt te ontspannen. ‘Er gaat echt een wereld voor je open als je de obsessieve stemmen kwijt bent.’