College skippen is nu wel heel makkelijk
De covidsmoes
Voor Floor is het geen enkel probleem om smoesjes te gebruiken om onder een verplicht college uit te komen. ‘Ja hoor’, zegt de premaster studente communicatiekunde. ‘Als ik brak ben, bijvoorbeeld.’
Dat is op zich niets nieuws; studenten bedenken al uitvluchten om onder hun verplichtingen uit te komen sinds die verplichtingen bestaan. Iedere docent ziet de meldingen verschijnen in haar of zijn mailbox: over overleden oma’s, voedselvergiftiging of mysterieus gecrashte laptops.
Zekerheid
Maar waar een overleden oma nog controleerbaar is en de laptop niet al te vaak kan crashen, is corona een multi-inzetbare smoes. ‘Als jij bij de docenten aangeeft dat je aan het hoesten bent, zeggen zij: blijf voor de zekerheid maar thuis’, weet Floor. ‘Je hoeft niet eens te zeggen dat je covid hebt. Klachten alleen is voldoende.’
Er ligt zo’n enorme druk op ons om geen enkel college of werkgroep te missen
En daar profiteert Floor graag van. Studenten hebben al zo veel gezeik van corona, vindt ze, ‘dat we er af en toe ook wel een klein beetje gebruik van kunnen maken’.
Floor is een van de ruim tweehonderd studenten die reageerden op een (niet-representatieve) UKrant-peiling waarin we lezers vroegen over het gebruik van covid als smoes.
Alomtegenwoordig
Corona moet haast wel de ideale uitvlucht zijn: klachten zijn alomtegenwoordig en volkomen oncontroleerbaar. Een docent mag niet eens om bewijs vragen, want dat zijn privacygevoelige, medische gegevens. En dan is het ook nog eens maatschappelijk onaanvaardbaar om te eisen dat studenten toch naar college komen: we moeten dit virus immers samen bestrijden.
Iets meer dan de helft van de studenten die de vragenlijst invulde, gaf aan dat ze weleens smoezen gebruiken om onder onderwijsactiviteiten uit te komen; 15 procent doet dat met enige regelmaat: minimaal eens per maand.
Een student, die aangeeft het zelf nooit te doen omdat hij te vaak echt ziek is, snapt het wel dat anderen het doen. ‘Er ligt namelijk zo’n enorme druk op ons om geen enkel college of werkgroep te missen. Normaal gesproken wordt ziek zijn als je eigen probleem gezien, ook als we dan daadwerkelijk niks kunnen doen.’
‘Ik moet verplicht om 9 uur naar Zernike komen voor een les van anderhalf uur, terwijl een van te voren opgenomen les is die net zo goed online kan staan’, zegt een ander.
De ander
Ook is helder dat corona een populaire uitvlucht is. Maar liefst tweederde van de ondervraagde studenten denkt dat het sinds corona gemakkelijk is geworden om onder onderwijsactiviteiten uit te komen.
Opvallend genoeg zegt slechts een derde dat ze ook daadwerkelijk gebruik maken van ‘klachten’. Meestal gaat het dan om het vermijden van verplichte werkcolleges (32 procent), hoorcolleges (ruim 11 procent) of het skippen van studieafspraken met medestudenten (11,5 procent).
‘Ik woon deels thuis en deels op kamers’, bekent student religiewetenschappen Zita. ‘Als ik bijvoorbeeld op maandagochtend weer naar Groningen moet reizen en ik heb om 9 uur college, dan gebruik ik wel eens een smoes, bijvoorbeeld dat ik klachten heb of dat ik me niet zo goed voel.’
Training
Studente technische bedrijfskunde Wietske, die ook wedstrijdroeister is, zet covid ook wel eens in om zichzelf wat extra tijd te bezorgen. ‘Bijvoorbeeld als ik training heb, of andere belangrijke dingen.’
Een goede smoes moet plausibel zijn en het is belangrijk dat je er goed mee voor de dag komt
Zo’n 20 procent van de studenten zegt dat ze regelmatig coronasmoesjes om zich heen horen, terwijl slechts een kleine 35 procent zegt dat ze het nooit horen.
Niet zo heel gek. ‘Alles is in principe als een smoes te gebruiken, zo ook covid, als er maar een mogelijk redelijk verband is,’ legt sociaal psycholoog Arie Dijkstra uit. ‘Een goede smoes moet plausibel zijn en het is belangrijk dat je er goed mee voor de dag komt. En corona? Je komt er nooit achter, het is een sluitende smoes.’
Bang?
Dat ervoer hij zelf ook toen hij eerder dit collegejaar weer ‘live’ college kon geven. Slechts 10 procent van de ingeschreven studenten kwam opdagen. Allemaal bang voor corona? ‘Dat geloof ik absoluut niet’, zegt Dijkstra. ‘Ik had ook een online college en daar kwamen er nog minder opdagen.’
Maar er ontstaat wel een andere realiteit, benadrukt hij. Juist omdat je het niet kunt checken. ‘Kijk, het is gebaseerd op iets wat integer is – je wilt bijvoorbeeld je ouders niet besmetten met iets wat niet te vatten is, want het virus kun je niet zien. En dan is het ook nog bijna niet te checken. Dus kun je het voor heel veel doeleinden gebruiken.’
Maar is het acceptabel? Kun je het eigenlijk wel maken om te profiteren van een ernstig probleem zoals corona? 35 procent van de studenten die de survey invulde, vindt van wel, maar de overgrote meerderheid niet.
Liegen
Studenten die er oke mee zijn, zeggen dat studenten waarschijnlijk best een goede reden hebben, maar dat die reden minder acceptabel is. ‘Ik denk dat het misschien een soort “sociaal liegen” is.’
Er is al zoveel gezeik bij de uni door covid, dus ik vind dat het prima als excuus gebruikt mag worden
Ook zijn er die vinden dat het sowieso niet veilig is om in coronatijd naar college te gaan. Weer anderen wijzen erop dat er een reden is dat mensen het nodig vinden om een smoes te verzinnen – wat die dan ook maar is. ‘Het probleem zit het in het feit waarom studenten het noodzakelijk achten te liegen, om onder verplichtingen uit te komen’, merkt een student op.
Toch vindt een ruime meerderheid van 65 procent van de studenten die de vragenlijst invulde, dat je covid niet als excuus kunt gebruiken. ‘Het haalt de geloofwaardigheid van studenten die wel covid hebben onderuit en daarmee het draagvlak toe te staan met covid thuis te blijven’, vreest een student.
Serieuze zaak
‘Covid is een serieuze zaak en je moet gewoon je verantwoordelijkheid nemen voor je opdrachten’, zegt een ander.
‘Het is natuurlijk eigenlijk niet acceptabel’, geeft ook Wietske toe. ‘Maar iedereen doet het toch en er is al zoveel gezeik bij de uni door covid, dus ik vind dat het prima als excuus gebruikt mag worden.’
En de docenten? Die zullen het waarschijnlijk laten gaan. Deels omdat het ontmaskeren van de covidsmoes zo lastig is, maar ook omdat het niet de moeite waard is om het verhaal van een student in twijfel te trekken.
Zelf weten
‘Als een smoes niet direct negatieve consequenties heeft voor iemand, dan accepteer je het al snel’, zegt Dijkstra. ‘Want je komt er niet achter en het is slecht voor de verhouding om het in twijfel te trekken. Dan moet hij het maar zelf weten. Bovendien wil je ook niet dat mensen steeds vragen stellen bij wat jij zelf zegt. Dus dan heb je er zelf ook baat bij.’
Tot het moment komt dat er te veel voor ze op het spel staat, benadrukt Dijkstra. ‘Dan wordt het anders. Maar dan zullen ze de smoes ook niet meer gebruiken.’