Daan trok in Le Petit Théâtre
Gekraakt voor de cultuur
Door Finn Oltmann
By Finn Oltmann
Finn Oltmann
Hij is een geluksvogel: hij heeft de beroemde Jazz Nights bij Le Petit Théâtre mogen ervaren, zegt Daan. ‘Wat mij het meest ontroerde, was gewoonweg de muziek en het talent van de muzikanten.’
Dat gevoel werd nog eens versterkt door de charme van het interieur: de zelfgemaakte tafels, de blauwe gordijnen, de muren die versierd waren met onderdelen van instrumenten. ‘Er is zoveel zorg besteed aan de inrichting om die gezellige, huiselijke sfeer te creëren.’ Hij raakte geïnspireerd door wat de voormalige eigenaar Sharon in de zaak deed.
Dus toen hij hoorde dat de jazzbar ging sluiten, deed dat wel wat met hem. Sharon kon de huur van het historische gebouwtje – dat in 1892 neergezet werd als poortgebouw voor de gasfabriek die ooit in het Ebbingekwartier stond – niet meer betalen doordat ze eerst moest sluiten wegens de pandemie, er daarna maandenlange wegwerkzaamheden voor de deur waren en er ook nog eens werd ingebroken.
De gemeente besloot om het beheer uit te besteden aan antikraakbedrijf CareX. Die verhuurde op zijn beurt het gebouwtje aan een reclamebureau, dat er zou mogen zitten tot de gemeente een besluit had genomen over de toekomst van het Regulateurshuisje. ‘Maar niemand luisterde echt naar wat Sharon zei.’ Zij wilde graag de kans krijgen om het theater voort te zetten.
Anarchist
Dus besloot Daan actie te ondernemen en kraakte hij het gebouw. ‘Ik vind dat het een cultuurpodium moet blijven’, zegt hij. ‘Uiteindelijk had ik er mijn eigen culturele evenementen willen organiseren, zodat het voor iedereen toegankelijk zou zijn.’
Het was spannend en zelfs wel een beetje eng
Daan was in het verleden vaker betrokken bij activisme: voor het eerst toen hij als tiener meedeed aan demonstraties van dierenrechtenactivisten. Hij sympathiseert ook met de kraakbeweging; zo werd hij in 2019 gearresteerd toen hij uit steun bij een gekraakt gebouw aan de Akerkstraat was.
Toch wil hij zichzelf geen activist noemen. Wel beschouwt hij zichzelf als een anarchist; dat is voor hem een levenswijze. ‘Voor mij is anarchisme een negatief project, in die zin dat het negatief tegenover autoriteit staat en tegenover het gedefinieerd worden door anderen’, legt hij uit. Daan heeft niet de illusie dat er een revolutie aanstaande is, zegt hij, maar zijn opvattingen helpen hem ‘in het hier en nu’ te leven.
Huisvrede
Hij ging op dinsdag het pand binnen, dezelfde dag dat de nieuwe huurders erin hadden willen trekken. ‘Ik was er precies op tijd.’ Al denkt hij nu dat zij er vanwege zijn actie sneller waren dan ze eigenlijk gepland hadden.
Daarna moest hij er 24 uur achtereen verblijven, legt hij uit, want dan heb je recht op huisvrede en mogen anderen niet meer zomaar de ruimte binnentreden of jou uitzetten zonder dat er een rechter aan te pas komt.
Mensen leerden gelijkgestemden kennen, dat is heel waardevol
De ruimte was in goede staat, ontdekte hij. In een kamer die voorheen gebruikt werd voor muzieklessen legde hij een campingmatrasje en andere spullen neer. ‘En toen belde ik de gemeente. Ik ben de nieuwe bewoner van Kolendrift 19, zei ik. Ik heb de politie al gebeld, het staat jullie vrij om dat ook te doen. Maar ja, ik woon hier dus.’
Toen de CareX-medewerkers op de tweede dag langskwamen, was dat wel even spannend, zegt Daan. ‘Misschien zelfs wel een beetje eng.’ Maar hij wist dat de gemeente regels heeft waar ze zich aan moeten houden. ‘Als ze je eruit willen hebben, moeten ze aangifte doen en een hele procedure volgen.’
Rechtszaak
Een rechter moet binnen 72 uur uitspraak doen over een eventuele uitzetting, dus zou de rechtszaak die woensdag al voorkomen. Vrienden en supporters kwamen naar de rechtbank om hun solidariteit te tonen en applaudisseerden toen Daan verscheen.
Hij dacht een sterke zaak te hebben. ‘Ik had er wel een goed gevoel over. In het beste geval zou ik de komende tijd mogen blijven en zou de eigenaar me opnieuw moeten aanklagen in een civielrechtelijke zaak’, vertelt hij.
Ik hoop dat mensen hierdoor na gaan denken over de huizenmarkt en privé-eigendom
Een rechter kan besluiten dat een kraakpand niet ontruimd mag worden als de eigenaren van de ruimte niet kunnen aantonen dat ze hem dringend nodig hebben, of dat ze concrete plannen hebben voor het gebouw.
Maar in dit geval gaf de rechter Daan ongelijk. Hij moest uiterlijk vrijdag weg zijn, anders zou de politie eraan te pas komen om het pand te ontruimen. ‘Het was teleurstellend dat ik niet kon blijven’, zegt hij.
Positieve effecten
Dus verliet Daan afgelopen vrijdag zijn tijdelijke onderkomen weer. En opnieuw stonden er mensen buiten om hem te steunen en om te protesteren tegen de uitzetting. Ze hielden borden omhoog en hingen in de regen posters op. Anderen hielden toespraken of namen zelfgemaakte chili mee. Hij zelf was niet de aanvoerder van het protest, zegt Daan. ‘Er waren best veel mensen die ik nog niet eerder gezien had.’
En hoewel er uiteindelijk geen ontruiming plaatsvond – de politie kwam pas op maandag kijken, toen het pand alweer leeg stond – heeft de protestactie toch positieve effecten gehad, vindt hij. Tijdens het protest kwamen er mensen bijeen, ontdekten sommigen de krakersscene en leerden ze gelijkgestemden kennen. ‘En dat is ook heel waardevol.’
Nog belangrijker vindt hij misschien wel dat zijn actie veel media-aandacht heeft opgeleverd. Iedereen die tegen de status quo ingaat, heeft de kans om te ontdekken welke aannames daaraan ten grondslag liggen, zegt hij. ‘Ik hoop echt dat mensen hierdoor na gaan denken over onderwerpen als de huizenmarkt en privé-eigendom. Er zijn mensen eigenaar van deze gebouwen die er zelf niet eens wonen; ze verhuren ze alleen maar voor de winst.’
Wat hem wel dwars zit is dat er weer een cultuurpodium verloren is gegaan voor Groningen. Daan hoopt dat zijn verhaal en de ‘overweldigende steun’ die hij kreeg aantonen hoe zeer Groningen en de Groningers geven om het behoud van dit soort plekken. ‘Er komen hier zoveel mensen en dat leidt tot zoveel kansen.’
En toch, benadrukt hij: ‘Sommige dingen zijn gewoon op zichzelf de moeite waard om te doen. Ik leef volgens mijn eigen waarden en dat is heel bekrachtigend. Ik ben een anarchist en dan ben je een levend protest.’