Universiteit
Illustratie Iede van der Wal

Beurspromovendi karig beloond

Bijklussen om rond te komen

Illustratie Iede van der Wal
Het einde van het experiment met de beurspromovendi heeft grote gevolgen voor honderden buitenlandse beurspromovendi aan de RUG. Ze moeten rondkomen van een bedrag dat lager ligt dan het minimumloon én zijn gereduceerd tot ‘gasten’ in Groningen. ‘Je krijgt het gevoel dat je er niet bij hoort.’
28 januari om 15:01 uur.
Laatst gewijzigd op 29 januari 2025
om 12:31 uur.
januari 28 at 15:01 PM.
Last modified on januari 29, 2025
at 12:31 PM.
Avatar foto

Door Christien Boomsma

28 januari om 15:01 uur.
Laatst gewijzigd op 29 januari 2025
om 12:31 uur.
Avatar foto

By Christien Boomsma

januari 28 at 15:01 PM.
Last modified on januari 29, 2025
at 12:31 PM.
Avatar foto

Christien Boomsma

Christien is sinds 2016 achtergrondcoördinator bij UKrant. Ze plant de achtergrondverhalen en begeleidt de auteurs. Bij haar eigen verhalen ligt de focus op wetenschap en academisch leven. Daarnaast schrijft ze veel over onderwerpen als sociale veiligheid en maakt ze graag persoonlijke interviews. In haar vrije tijd schrijft ze jeugdboeken en geeft schrijftrainingen. Meer »
Christien has been background coordinator at UKrant since 2016. She plans background stories and supervises authors. Her own stories focus on science and academic life. She also writes widely on topics such as social safety and enjoys making personal interviews. In her spare time, she writes children’s books and gives writing training courses. More »

Kerst 2024 verliep een tikkeltje anders dan Yu Liu zich had voorgesteld. Voor haar geen kadootjes onder de kerstboom of uitgebreid eten met vrienden of familie. In plaats daarvan bracht ze haar dagen door in de keuken van een sushi-restaurant. ‘Ik had extra inkomsten nodig’, zegt ze. ‘Als je naar Nederland komt, zijn de eerste maanden heel zwaar, zeker als je geen familie hebt die je meer geld kan toestoppen.’

De Chinese Yu is sinds november promovendus aan de RUG. Ze kwam op een Chinese CSC-beurs van 1350 euro naar Nederland om hier te promoveren op een onderzoek naar het manipuleren van gistcellen om formiaat – een zout afgeleid van mierenzuur – als voedsel te gebruiken. 

In de officiële acceptance letter van Graduate School of Science and Engineering, die door UKrant werd ingezien, stond dat Yu op ongeveer 2000 euro per maand kon rekenen. ‘Dat is veel geld om van te leven hier, meer dan ik in andere landen zou krijgen of zelfs in andere Nederlandse steden.’

Maar enkele maanden later, toen het definitieve contract in de bus viel, stond daar ineens een heel ander bedrag. Yu’s beurs zou door de RUG worden aangevuld tot maximaal 1875 euro. En er zou geen sprake zijn van inflatiecorrectie, dus hier moest ze het mee doen.

Niet tekenen was op dat moment al geen optie meer. Het hele verhuisproces was al in volle gang. En dus kwam ze. 

Top-up

Zoals Yu zijn er tientallen promovendi aan de RUG. Sinds afgelopen september kwamen 96 promovendi naar Groningen vanuit China, Indonesië, India, Afrika of Zuid-Amerika om te promoveren met een beurs van hun thuisland op zak. Alleen is die beurs vaak te laag om van te leven. 

Ik heb hiervoor zelfs een volledige beurs van Leicester afgewezen

Omdat de IND een minimum inkomen eist van 1657 euro per maand voor ze iemand een visum geeft, zorgt de RUG al jaren voor een top-up, zodat deze jonge onderzoekers toch kunnen komen. Voordelig voor hen, maar ook voor de RUG. Die krijgt er immers wetenschappelijk onderzoek voor terug en de promotiepremie van ruim 80.000 euro aan het einde van de rit. 

Maar in die top-up zit hem nu ook de pijn. Want die is sinds september bijna vierhonderd euro lager dan in de jaren daarvoor. En dat doet pijn in tijden waarin de prijzen in Nederland omhoog vliegen. Alleen al aan huur betaalt Yu ruim 900 euro per maand. 

‘Dus het is moeilijk rondkomen’, zegt ze. ‘Een andere CSC-beurspromovendus in mijn lab zei dat ik me geen zorgen hoefde te maken, omdat ik genoeg geld zou hebben. Maar ik krijg niet hetzelfde bedrag als diegene, ook al doe ik hetzelfde werk.’

Meer beloofd

Het is oneerlijk, zeggen de buitenlandse beurspromovendi, die nu door middel van een handtekeningenactie verandering willen afdwingen. Al helemaal als je in de maanden voordat je naar Nederland kwam, is verteld dat je op meer kon rekenen. 

Neem de Indonesische Yadi Mohammad, aan wie ook een bedrag van rond de 2000 euro beloofd was. En de Chinese Rui Li,  die net als Yu op een CSC-beurs naar Groningen kwam. ‘Ik had verwacht ongeveer 2200 euro te krijgen.’

In zijn geval is er in de correspondentie voorafgaand aan het contract geen bedrag genoemd, enkel dat er een top-up zou zijn. Maar op de website van de RUG stond toen wel dat beurspromovendi rond de 2200 euro kregen. Mét inflatiecorrectie. ‘Maar ergens in januari of februari hebben ze de website aangepast. Toen stond er: we moeten het besluit van de universiteit en het UMCG afwachten.’

Pas in juli kreeg hij bericht dat hij het moest doen met 1875 euro zónder inflatiecorrectie. ‘Ik had een aanbod liggen van een Duitse universiteit en ik heb zelfs een volledige beurs van de Universiteit van Leicester afgewezen’, zegt hij. ‘Dan had ik die CSC-beurs niet eens nodig gehad. Maar ik wilde heel graag hierheen komen, omdat ik het onderzoek van dit lab al drie jaar volgde.’

Geen status

Toch, benadrukt Rui, is geld niet de enige reden waarom hij en zijn medepromovendi in verzet komen. Minstens zo belangrijk is het feit dat buitenlandse beurspromovendi sinds september geen officiële status meer hebben binnen de universiteit. ‘Eerst werden we studenten genoemd’, zegt hij. ‘Nu zijn we “gasten”, maar dat is belachelijk: we blijven hier en we werken vier jaar lang elke dag in deze labs!’

Wie gaat er onze belangen behartigen?

Bovendien hebben ze als gasten geen vertegenwoordiging in officiële medezeggenschapsorganen als de u-raad en de faculteitsraden. ‘Wie gaat er onze belangen behartigen?’ vraagt Rui. Er is steun vanuit PhD-councils en de Groningse PhD-belangenvertegenwoordiger GRIN, maar representatie is er niet. ‘Je krijgt het gevoel dat je er niet bij hoort’, zegt Yu. 

Als gasten hebben ze zelfs geen recht op de gratis cursussen van ACLO, wat voor hun voorgangers met een student-status nog wel hadden. 

Experiment

Toch, zegt dean of Graduate Studies Petra Rudolf, kan ze weinig doen aan de situatie. Immers: sinds september 2024 mógen universiteiten promovendi geen student-status meer geven. Wettelijk niet. ‘Natuurlijk begrijp ik het dat het vervelend is als iemand in augustus is ingestroomd, andere condities heeft dan iemand die in september is ingestroomd. Maar daar kunnen wij niets aan doen.’

Ten tijde van het Experiment Promotieonderwijs, dat liep van 2016 tot 2024, gaf de overheid universiteiten immers de mogelijkheid om promovendi aan te nemen als student met een beurs in plaats van als werknemers. Dat zorgde voor goedkopere promovendi. En om ongelijkheid te voorkomen, gaf de RUG de buitenlandse beurspromovendi een top-up, zodat ze op hetzelfde bedrag uitkwamen als de rest.

Maar het experiment – waarbinnen de RUG 1500 student-promovendi aannam – werd stopgezet wegens groeiend ongemak over het feit dat student-promovendi veel minder verdienden dan hun werknemer-collega’s. Ze deden immers hetzelfde werk. Sindsdien moeten promovendi in Nederland weer in dienst genomen worden. 

Wat er nu gebeurt, zegt Rudolf, is het gevolg van die beslissing. De universiteit mág de promovendi geen student-status geven. En omdat medezeggenschap alleen mogelijk is voor medewerkers en studenten, betekent dit ook dat ze niet deel mogen nemen aan de u-raad of faculteitsraadsverkiezingen. ‘Wij hebben alles gedaan om het in de wet te krijgen’, zegt Rudolf. ‘Maar dat is helaas niet doorgegaan.’

Ze mogen trouwens wel lid worden van GRIN of PhD-councils, benadrukt ze. ‘Dus het is niet zo dat ze onzichtbaar zijn.’

Serieus probleem

Wat betreft de hoogte van de top-up, waardoor de promovendi uitkomen op een bedrag dat lager ligt dan het minimumloon, vindt ze dat Groningen het nog helemaal niet zo gek doet. ‘Een aantal universiteiten is helemaal gestopt met top-ups, omdat ze het te duur vinden’, zegt Rudolf. ‘Anderen mogen ze niet eens geven. Wij hebben ons tijdens het experiment enorm ingespannen om afspraken te maken met de Belastingdienst om dit mogelijk te maken. Maar dat geldt niet voor iedereen.’

Het is niet veel, geeft ze toe. ‘Je moet wel een standard of living hebben waarbij je je appartement deelt met anderen, bijvoorbeeld. Maar het alternatief is minder mensen aannemen. Dat is uiteindelijk wat veel universiteiten doen.’

Het alternatief is minder mensen aannemen, dat is wat veel universiteiten doen

Lid van de Personeelsfractie én PhD-student Björn de Kruijf beschouwt de positie van de beurspromovendi echter wel als een serieus probleem dat moet worden aangepakt.  ‘Ik vind dat ze zich moeten kunnen vertegenwoordigen in de medezeggenschap. En ik vind ook dat de beloftes die zijn gedaan, moeten worden waargemaakt’, zegt hij. 

Dat er bezuinigd wordt, begrijpt hij, zeker gezien de financiële problemen waar de universiteiten mee worstelen. ‘Maar het was een forse verlaging in een tijd waarin het leven hard duurder wordt’, zegt hij. ‘En de beurzen die deze promovendi nu krijgen, zijn gewoon té laag. Als universiteit ben je er samen met de beurzenverstrekker wel voor verantwoordelijk dat mensen hier fatsoenlijk kunnen leven.’

GRIN-bestuurslid Thijs de Vroet is het daar roerend mee eens. ‘Ik snap dat we bezuinigingen moeten doorvoeren, maar het is jammer dat dit gebeurt met deze kwetsbare groep. Deze mensen komen uit een ander land. Dan weet je vaak ook niet hoeveel geld je daadwerkelijk netto krijgt en je kunt niet inschatten of dat voldoende is om hier te leven.’

Duur eten

Ondertussen proberen de beurspromovendi er het beste van te maken. Het leven is duur hier, merken ze. ‘Elektronica, zoals koptelefoons, zijn heel erg duur’, zegt Rui. En buitenshuis eten ook. ‘Thuis koken we nauwelijks zelf’, zegt hij. ‘We gaan uit eten of we halen iets in de kantine. Maar hier is het niet te betalen om dat elke dag te doen.’

‘We worden zo langzamerhand professionele koks’, beaamt Yu. 

Ze heeft haar baantje bij het sushi-restaurant inmiddels opgezegd. ‘Ik moet met nu echt op mijn onderzoek richten’, zegt ze.

Yadi probeerde eerder ook een bijbaantje te vinden, maar dat lukte nog niet. Nu probeert hij het maar zonder. ‘Ik moet ook rekening houden met mijn studielast’, zegt hij. Misschien later, als hij wat langer in dienst is. ‘Want het is financieel erg krap.’

Reactie college van bestuur

Het college van bestuur (cvb) laat in een reactie weten dat de huidige wet- en regelgeving de mogelijkheden beperkt als het gaat om de voorwaarden van beurspromovendi. ‘Het cvb vindt dit vervelend voor deze mensen. Zij maken immers onderdeel uit van de RUG-gemeenschap. Daarom blijft het cvb graag informeel met ze in gesprek. Vanuit de landelijke koepelorganisatie Universiteiten van Nederland zijn de universiteiten in gesprek met beursorganisaties in het buitenland (in het bijzonder CSC) om de voorwaarden en condities te verbeteren voor de beurspromovendi in Nederland.’

Het bedrag van 2000 euro dat was genoemd in een letter of acceptance was een ‘richtbedrag’, zegt het cvb. ‘De RUG heeft daarbij altijd aangegeven dat het bedrag nog niet definitief was vastgesteld.’

Klik hier om het manifest van de beurspromovendi te lezen en/of tekenen 

Beurspromovendi in Nederland

Beurspromovendi aan de RUG hebben maandelijks minder dan het minimumloon te besteden. Toch krijgen ze in Groningen nog altijd een hogere top-up dan elders in het land.

Waar in 2023 nog vijf van de elf universiteiten een top-up verschaften – die steevast fors lager waren dan die van de RUG – zijn dat er nu nog maar drie. De Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden kondigde vorig jaar zelfs aan extra fees te gaan berekenen aan beurs- en buitenpromovendi. Voor begeleiding vraagt ze 400 euro per jaar. Een werkplek kost zelfs 2800 euro per jaar. 

CDA-kamerleden Harry van der Molen en Inge van Dijk dienden in 2023 een motie in waarin ze vroegen om een uniforme regeling voor top-ups. Toenmalig minister Dijkgraaf gaf in zijn antwoord van antwoord van 20 december 2023 aan dat dit niet mogelijk was. Wel gaf de minister aan met koepelorganisatie Universiteiten van 

Nederland in gesprek te gaan over het verbeteren van de omstandigheden van beurspromovendi. Daarbij noemde hij uitdrukkelijk ook toegang tot de medezeggenschap.

Top-up internationale promovendi

Universiteit Leidengeen top-up
Wageningen Universitygeen top-up
Universiteit van Amsterdamaanvulling tot €1650 mogelijk via faculteit
Radboud Universiteitaangevuld tot €1700
Rijksuniversiteit Groningenaangevuld tot €1875
Vrije Universiteit Amsterdamaanvullingen mogelijk per vakgroep/faculteit
Universiteit Maastrichtgeen top-up
Universiteit Utrechtgeen top-up
Technische Universiteit Delftgeen top-up
Technische Universiteit Eindhovengeen top-up
Universiteit Twentegeen top-up
Erasmus Universiteit Rotterdamgeen top-up
Tilburg Universitygeen top-up
Universiteit voor Humanistiekgeen top-up (geen beurspromovendi)
Open Universiteitgeen top-up (geen beurspromovendi)

Engels