Een helpende hand voor nieuwe studenten

Voor Silvia Roloff, student internationale communicatie, is ze een soort peetmoeder. Voor PhD-student Jennifer Albuquerque is ze een helpende hand in moeilijke tijden. Voor rechtenstudent Cynthia Tach is ze de surrogaattante die inspringt nu haar echte familie ver weg is.

Veel Braziliaanse studenten aan de RUG sloten een vrij onwaarschijnlijke vriendschap met de 46-jarige Silvana Harsevoort. De geboren Braziliaanse, die hier in de jaren negentig kwam wonen, is zelf geen student, maar ze speelt een belangrijke rol in studentenlevens.

De populaire Facebookgroep Brazilianen in Groningen geeft Silvana een directe blik op hun levens. Als moderator vormt ze het eerste contact voor nieuwe Brazilianen die wel wat begeleiding kunnen gebruiken. ‘Nederland is heel anders dan Brazilië’, zegt Silvana. ‘Je voelt je snel verloren.’

Virtuele buurt

Neem bijvoorbeeld Cynthia, die wanhopig op zoek was naar vrienden nadat ze was aangekomen. Ze probeerde een bijeenkomst te organiseren met andere Braziliaanse studenten. ‘Ik voelde me erg eenzaam. Toen zag Silvana op de Facebookpagina dat ik contact zocht en besloot ze een picknick te organiseren voor alle nieuwe studenten. Zo konden we elkaar konden ontmoeten’, zegt Cynthia. ‘Het was hartstikke leuk.’

Of neem Jennifer, die de groep om hulp vroeg en direct door Silvana werd benaderd. ‘Ik sta echt bij haar en de groep in het krijt. Ze hielpen me een woonplek te vinden en me veilig te voelen.’

Voor lokale Brazilianen is haar groep een virtuele buurt geworden, waarin mensen van verschillende generaties voor elkaar zorgen. En de drijvende kracht is Silvana.

Ze adviseert gemakkelijk over alles wat studenten nodig hebben: huisvesting, wat je aantrekt als het regent, hoe je een dokter vindt, waar je boodschappen doet. ‘Studenten kwamen naar me toe en klaagden dat het zo duur was om boodschappen te doen. Plotseling realiseerde ik me dat ze naar de allerduurste plekken gingen’, zegt ze hoofdschuddend. ‘Albert Heijn? Nee. Ga naar de markt.’ Een van haar twee tienerjongens sjokt voorbij, op weg naar de goed gevulde keuken voor iets lekkers. Niemand honger lijdt honger als Silvana in de buurt is.

Isolement

Silvana verhuisde van Paraná, in het zuiden van Brazilië, naar Nederland in 1994. Ze was nog maar tweeëntwintig. ‘De uitdagingen voor een expat waren toen veel groter. Ik was verloren. Ik had geen idee met wie ik moest praten’, herinnert ze zich.

Videochatten bestond niet. Ook geen mobiele telefoon om naar huis te bellen. Er was enkel het isolement, dat zich uitstrekte tussen de brieven door. ‘Telkens als ik met iemand wilde praten, moest dat via brieven. Nieuws kwam altijd laat.’

Kort na haar komst, begon ze met vluchtelingen te werken. ‘Dat was tijdens de oorlog in Joegoslavië. Op die manier leerde ik de Nederlandse cultuur kennen – door met mensen te werken. Ik begreep wat Nederlandse directheid inhield, en hoe ik met Nederlanders moest werken. Maar het was niet altijd gemakkelijk.’

Gemakkelijker

Nu wil ze andere Brazilianen helpen om de overgang te vergemakkelijken. Ze doet dat door op Facebook Nederlandse traditionele delicatessen of gerechten te delen, ze wijst mensen op de beste plekken om fietsen te kopen of te laten repareren, of legt de regels voor fietsen in Nederland uit.

Ze adviseert zelfs hoe en waar je Nederlands kunt leren en oefenen. ‘Ik doe het zelf ook. Ik zit bij een boekenclub waar we eenvoudige boeken lezen met mensen die de taal leren. Het is een goede manier om te leren én mensen te ontmoeten.’

Toen de huizencrisis Groningen en de nieuwe studenten trof, hielp ze om informatie te vinden. ‘Ik spreek Nederlands’, zegt ze. ‘Dus ik heb toegang tot informatie en de meeste studenten niet. Ik vind en vertaal de informatie. Ik heb immers niet veel te doen; Ik ben huismoeder.’

En als vertalen niet genoeg is, onderneemt ze actie. Soms hadden studenten hulp nodig bij het verhuizen van een matras, of een contrabas. ‘Mijn man heeft een grote auto en we weten hoe we moeten rijden in de stad, dus we kunnen helpen.’ Een keer nam ze een student in huis die was opgelicht en uiteindelijk dakloos werd. ‘Iemand vroeg duizend pond en verdween toen met het geld. Hij kon nergens heen, dus ik zei dat hij hier mocht blijven, in mijn huis’, zegt Silvana.

Warm welkom

Silvana’s huis is warm en open, net als haar karakter. Ze zet thee aan het hoofd van haar eettafel, die lang genoeg is om een leger hongerige Braziliaanse studenten te voeden. De muren zijn bedekt met eigenzinnige, grappige dingen: familiefoto’s, schilderijen, een massieve, krijsende koekoeksklok. Alles is comfortabel; iedereen is welkom.

Jennifer kent die tafel goed. Ze at er zelf aan, samen met Silvana’s familie. De gezelligheid van avondeten in een gezin, bij ze thuis, als je zo ver van je eigen familie vandaan bent, is heel bijzonder, zegt ze.

Silvia is het ermee eens: ‘Silvana is een peetmoeder voor de Braziliaanse gemeenschap, de perfecte culturele brug. Als masterstudent is het lastig om mensen te ontmoeten. En voor mij persoonlijk is het niet gemakkelijk om om hulp te vragen. Maar Silvana is altijd enorm behulpzaam.’

Cynthia beschouwt Silvana ook als familie. ‘Ze is een heel aanwezige persoon in mijn leven geworden met grote emotionele waarde. Zonder mijn directe familie in de buurt, beschouw ik haar als een lieve tante, die altijd bereid is om te helpen. Toen ik haar nodig had, stond ze voor me klaar.’

Engels