Wouter Sipma
Alle ballen op dammen
Het is 2021, hartje zomer, in Tallinn, Estland. De elfde ronde van het wereldkampioenschap is net klaar en Sipma baalt. Twee rondes terug stond hij nog maar een punt achter de drie koplopers. En die hadden veel betere tegenstanders voor zich. Hij kon ze dus nog inhalen en dan was hij gewoon wereldkampioen geworden.
Een van hen verliest inderdaad, zijn goede vriend Roel Boomstra speelt remise, maar Sipma zelf speelt ook gelijk en Shvartsman wint. De Rus wordt wereldkampioen, Sipma niet.
Na afloop drinkt hij een biertje met zijn tegenstanders, tevens damvrienden die hij door corona niet of niet vaak heeft gezien. Ze analyseren de wedstrijden, praten bij en langzaam klaart zijn gemoed op. Hij is toch maar mooi zesde geworden op dit WK. En dat met een wildcard.
Inkomen
Langzaam dringt ook de gedachte zich op: hij heeft de A-status. Hij zou zich dus een heel jaar volledig op dammen kunnen storten, als hij dat zou willen.
Met een A-status krijgt hij een toelage om zich op zijn sport te richten. Met 140 procent van het minimumloon prima van rond te komen. ‘Ik heb niet veel nodig’, zegt Sipma. Dat is dus geregeld.
Maar tijdens het WK had hij toevallig ook een sollicitatie lopen bij de RUG en werd aangenomen. Hij zou vanaf januari onderzoeksgroepen bij biotechnologie gaan ondersteunen met dataverwerking zodra hij een project bij CIT, waar hij een traineeship deed, had afgerond.
Verplichting
Hij had in 2016 al eens een A-status gehad en zich volledig op het dammen gericht. Maar echt lekker ging dat niet. ‘Het was me iets te eendimensionaal. Ik dam omdat ik het leuk vind, omdat ik mezelf beter wil maken en nieuwe dingen wil ontdekken.’ Maar dat lukte niet goed. ‘Het voelde als een verplichting.’
Ik ben niet zo competitief ingesteld
Hij spéélt liever. Neemt risico’s. ‘Ik ben niet zo competitief ingesteld.’ Niet zoals zijn goede vriend Roel Boomstra, met wie hij in Groningen natuurkunde studeerde en die met Sipma als secondant onlangs opnieuw wereldkampioen werd in een zenuwslopende tweekamp met de Rus Aleksandr Schwartzman. Boomstra is veel meer gefocust op winnen. ‘Hij zei al toen hij klein was: ik word later wereldkampioen. Dat heb ik nooit gehad. ’
‘Zoals Roel ermee bezig is – maniakaal bijna, elke dag, dat kan ik gewoon niet. Misschien wel voor een tijdje, maar ik kan niet niet dag in, dag uit met dammen bezig zijn.’
Frivool
Toch ziet de secondant van Boomstra nog steeds kansen om hem te verslaan. Niet in een wedstrijd, maar wel in een toernooi. ‘Roel speelt in een match heel goed, maar in een toernooi gaat het erom: hoe win je van de zwakkere tegenstanders? Dan kom je er niet met de beste zetten. Je moet hem tot fouten zien te verleiden. Omdat ik van huis uit altijd wat risicovol gespeeld heb, heb ik daar meer gevoel voor dan hij.’
De laatste paar jaar is Sipma ‘wat zakelijker gaan spelen, minder frivool.’ De bondstrainer, Alexander Baljakin, zei hem afgelopen WK: Wouter is nu volwassen geworden, qua spel, vertelt Sipma. ‘Ik weet niet, misschien heeft het met leeftijd te maken.’
De vorige keer dat hij de A-status had, studeerde hij nog, met een goede topsportregeling. ‘Dan kun je meer je eigen tempo bepalen. Je hebt in feite alleen een loyaliteit naar jezelf toe. Terwijl, als je werkt, heb je ook een loyaliteit naar je werkgever.’
Deeltijd
Sipma regelde hij dat hij die baan anderhalve dag in de week kon doen. Voor de zekerheid, voor de voet tussen de deur bij de RUG. Alleen: die deeltijdbaan zou pas in januari beginnen, net als zijn A-status, en zijn hoofd stond nu al naar dammen. Maar waarom zou hij niet al wat gaan trainen? dacht hij.
Bij de RUG heb je veel vakantie, maar dat zou dan volledig opgaan aan dammen
In november moest hij zich ziek melden. ‘Overbelast.’ Hij sprak met een maatschappelijk werker van de RUG en vroeg zich af: ‘Is dit wel een verstandige keuze, om te blijven werken? Wat kun je nou eigenlijk doen in die anderhalve dag?’
Wie professioneel damt, doet namelijk zo’n acht keer per jaar mee aan een toernooi, legt Sipma uit. Daar ben je dan elke keer een paar weken zoet mee. Je draait ook mee in de landelijke competitie en je traint maandelijks drie dagen op Papendal. ‘Bij de RUG heb je veel vakantie, maar dat zou dan volledig opgaan aan dammen. En dan zou mijn agenda voor het komende jaar al vol zitten.’
Hij stopte met werken.
Paden
Zijn hoofd staat nog steeds naar dammen. Maar niet alleen het spel. Hij heeft allerlei plannen. Paden, zoals hij ze noemt. Toekomstpaden om van dammen zijn werk te maken, met of zonder A-status.
Zoals wedstrijden livestreamen, oftewel: die verslaan op internet. Dat wordt al gedaan door schakers, maar niet veel. ‘Een van de meest bekende is Hikaru Nakamura. Die heeft een paar miljoen volgers en zijn livestreams worden door tien- tot twintigduizend mensen bekeken.’ Die kan ervan leven, volgens Sipma.
In Nederland staat het nog in de kinderschoenen. Bij de dambond leeft de vraag hoe ze het hier willen gaan inzetten. En dat mag ook wel, vindt Sipma, die al ervaring met livestreamen heeft. ‘De damwereld heeft een digitaliseringsslag nodig.‘
Bondscoach
Dan is er nog het pad coach of trainer. Dat kan hij, heeft hij nog bewezen als secondant van Boomstra. Misschien zelfs als bondscoach. ‘Of bij NOC*NSF. Hij is ook nog voorzitter van damclub Hijken, waar hij zelfs als kind begon (‘Er was ook niet veel in Hijken. Je had een voetbalclub en de damclub, meer niet’). Hij is bezig met een project over gezond ouder worden: hersenen fit houden met dammen.
Als het allemaal niet lukt, of ik word doodongelukkig als dammer, kan ik altijd nog terug naar de RUG
Of een promotieonderzoek naar dammen, met machine learning, dat ziet hij ook wel zitten. ‘Ik heb het daar eens met hoogleraar AI Niels Taatgen over gehad, dat dammen zich goed leent voor onderzoek naar artificial intelligence.’
Dammen is namelijk schaalbaar, zegt hij. ‘Het wordt nu op een bord van tien bij tien vakjes gespeeld, maar er is geen reden om dat niet op een kleiner of juist groter bord te doen.’ En waarom niet een programma maken dat mensen leert dammen? vraagt Sipma zich af.
Maar wat als al die paden doodlopen? Daar maakt hij eigenlijk zich geen zorgen over. ‘Ik heb het idee dat als ik terug zou willen naar de RUG, die deur altijd openstaat. Dat is ook een soort zekerheid.’