Wie betaalt de rekening van thuiswerken?

Door René Hoogschagen

7 september om 15:34 uur.
Laatst gewijzigd op 22 november 2020
om 16:16 uur.

By René Hoogschagen

september 7 at 15:34 PM.
Last modified on november 22, 2020
at 16:16 PM.

Bob de Jonge zit nog wel een tijdje thuis. ‘Ik verwacht in ieder geval tot november nog voornamelijk hier te werken’, zegt de universitair hoofddocent taalwetenschap bij Europese talen en culturen. Wat scheelt is dat hij al een goede werkplek had, met een prima bureau en een goede stoel. ‘Ik heb wel een extra scherm aangeschaft en van die steuntjes om mijn laptop op de goede hoogte te krijgen voor de webcam. En een extra toetsenbord.’

Ik heb zo’n 2000 euro besteed aan een nieuwe computer en externe harde schijf

Voor de steuntjes krijgt hij waarschijnlijk niks vergoed. Maar voor het beeldscherm kan hij nu 100 euro terugvragen en voor het toetsenbord 25 euro, via de onlangs uitgebreide laptopregeling. Die geldt nu ook voor headsets en muizen. En voor een nieuwe laptop krijg je voortaan 500 euro terug, in plaats van 350. 

Tenminste, als je een contract hebt van meer dan 0,3 fte en nog minstens een jaar in dienst bent. Anders krijg je niks. Student-assistenten en student-promovendi zoals moleculair geneticus Patricia Arias grijpen ook mis.

‘Ik heb zo’n 2000 euro besteed aan een nieuwe computer, een externe harde schijf en adapters’, vertelt Arias. ‘Ik was daar al voor aan het sparen, maar door corona moest ik het ineens eerder aanschaffen.’ Ook kocht ze een scherm. Het enige wat ze nog mist is een goede stoel en een bureau. ‘Dit is niet erg prettig om uren op te zitten.’

Trage computers

De PhD-council van de Graduate School of Science and Engineering hield een eigen enquête onder promovendi en kreeg allerlei klachten binnen over thuiswerken, zegt voorzitter Renate Jansen. ‘Vooral over te trage computers en laptops, maar ook over rugklachten.’

Dus ging ze in overleg met de Graduate School om stoelen, bureaus en computers van de campus mee naar huis te nemen. ‘In principe kon je een stoel en computer mee naar huis nemen’, zegt Jansen. ‘Maar dat loste het probleem met de trage verbindingen niet op. En intussen werken veel van onze PhD’s deels thuis en deels op de campus, dus dan heb je nog steeds niet op beide plaatsen een goede werkplek.’

Je kunt ook gewoon de stoel van een thuiswerkende kantoorgenoot pakken, zegt RUG-woordvoerder Jorien Bakker pragmatisch. ‘Dat heb ik vandaag ook gedaan. Er is hier geen hond.’ Ze had eerder haar bureaustoel naar huis meegenomen, maar besloot later toch naar kantoor te gaan. En anders is er wel iets anders te regelen, zegt ze.

De bedoeling is vooral om het te bespreken met je leidinggevende, benadrukt Bakker. ‘We willen gewoon niet dat we te veel rug- en nekklachten krijgen of anderszins klachten die te voorkomen zijn.’

Printkosten

Anja Schüppert, collega-taalwetenschapper van Bob de Jonge bij Europese talen en culturen, deed dat ook. Ze had geen stoel nodig, maar nam wel haar scherm en toetsenbord van kantoor mee naar huis. Veel kosten had ze verder niet. Al heeft ze wel scripties en andere teksten uitgeprint bij de copyshop. ‘Nu alles al achter het scherm plaatsvindt, lijkt het me voor de afwisseling goed om regelmatig met pen and paper te werken,’ vindt ze.

Printkosten worden niet vergoed. En de koffie ook niet. Net zo min als de verwarming die nu ook overdag aan staat als je thuis werkt.

Zou dat wel moeten? Ja, zegt de FNV. Vorige week kondigde de vakcentrale aan dat ze hierover met werkgevers om tafel wil. De FNV kijkt daarbij met een schuin oog naar wat het Nibud aan kosten heeft berekend voor het thuiswerken: 70 cent per dag aan koffie, 4 cent aan stroom, 2 cent voor wc-papier. Dat klinkt allemaal niet veel, maar alles bij elkaar is het 2 euro per dag en als je 5 volle dagen in de week werkt, is dat 440 euro per jaar.

Of de onderwijsbond AOb deze eis volgt, hangt af van wat de universiteiten verder van plan zijn, zegt sectorbestuurder Donald Pechler, die het hoger onderwijs in zijn portefeuille heeft. ‘Ik moet eerst in overleg met de lokale bestuurder en die is net terug van vakantie.’

Internetaansluiting

Dan zijn er nog kosten als internet. ‘Kennelijk verwacht de uni ook dat ik internet heb thuis,’ zegt universitair hoofddocent econometrie Nicky van Foreest, ‘en vinden ze het redelijk dat ik dat van mijn privégeld betaal. Telefoon idem dito.’ Dat de reiskostenvergoeding uit coulance van de RUG wel doorloopt, helpt hem niets. ‘Ik woon in de stad.’

De meeste mensen hebben goed internet, nuanceert Bakker. ‘Dus dat hoef je niet standaard aan te bieden als RUG. Maar stel: je hebt heel slecht werkend internet, dan kan er misschien in overleg met je leidinggevende wel een aansluiting geregeld worden.’

Niemand gaat zeuren als dat misschien een slechte beoordeling oplevert

Nou, dat kan nogal een drempel zijn, vermoedt Van Foreest. ‘Niemand gaat zeuren als dat misschien een slechte beoordeling oplevert; als je gezien wordt als iemand die geen hart voor de goede zaak heeft.’ Let wel, zegt hij, het gaat hem om het principe, niet om zijn eigen relatie met zijn leidinggevende. ‘Er wordt een verkeerde afhankelijkheid gecreëerd.’

Rust

Het gaat Schüppert niet zo zeer om de kosten, maar om de rust. Of eigenlijk: het gebrek daaraan. ‘Ik werkte letterlijk in mijn woonkeuken aan de keukentafel. Dat betekent ook dat het ‘s middags vaak onrustiger is omdat mijn kinderen thuis komen, kletsen, koffie zetten, eten koken, etcetera.’ 

Dat is een enorme tegenvaller, zegt Schüppert. ‘Bij het online onderwijs geven, tijdens vergaderingen, bij het schrijven van onderzoeksaanvragen en publicaties. Ik werk nu zoveel mogelijk op kantoor, tegen het advies in om juist zoveel mogelijk thuis te werken.’

Dit punt springt ook naar voren in de voorlopige resultaten van het medewerkersonderzoek dat in juli is afgenomen onder bijna 2500 medewerkers van de RUG.

Bijna 75 procent deelt de woning met anderen en bij een derde van alle deelnemers gaat het dan om kinderen van onder de 16. Niet verwonderlijk dus, dat bijna 60 procent van de medewerkers in de enquête aangaf dat hun werk/privé-balans was verslechterd. 

’s Nachts nakijken

Want, ja, kinderen maken lawaai, ze vragen aandacht, lopen door het beeld, of ze storen op een andere manier, zoals bij Schüppert. Dus wat ze nog mist? Een eigen kantoor in huis.

‘Iedereen met kinderen thuis zit met hetzelfde’, weet Van Foreest van verhalen van collega’s. ‘Dan gaan ze ‘s nachts colleges opnemen en tentamens maken en nakijken.’ Hij doet dat zelf niet overigens: ‘Mijn kinderen zijn al wat ouder.’

Ook blijkt uit het onderzoek dat de helft van de ondervraagden vond dat de werkdruk nóg hoger was geworden dan hij al was. En 40 procent van de ondervraagden zei dat hun geestelijke gezondheid was verslechterd.

Ik werk nu zoveel mogelijk op kantoor, tegen het advies in

En dus viel de verkondiging van het universiteitsbestuur dat het de beste online universiteit van Europa wilde worden nogal slecht bij het onderwijzend personeel, zo meldt het enquêteverslag. Ook bij Van Foreest.

‘Ik vind het een setje dagdromers die geen enkel besef van de realiteit van onderwijs vanaf huis lijken te hebben’, foetert hij. ‘Het college van bestuur zegt reuze trots te zijn op wat de staf doet. Mooie woorden, maar het moet wat doortastender optreden, en niet alles naar de lagere regionen wegduwen om zelf de handen vrij te hebben voor al hun vreemde dromen.’

Op basis van de enquête-uitslag heeft de RUG meer maatregelen genomen dan alleen de uitbreiding van de laptopregeling en het afhalen van meubilair. Zo is er een lijst met ergonomische tips en is er een vitaliteitscoach aangesteld. Als maatregel wordt ook 5,5 miljoen euro genoemd die wordt besteed aan beter online onderwijs. In dat Actieplan Onderwijs wordt thuiswerken echter niet genoemd.

Engels