Ruim 80 procent van de studenten aan Nederlandse universiteiten kiest er nu nog voor om na het behalen van hun bachelordiploma door te studeren voor een masterpapiertje, blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs. Maar dat zou wel eens kunnen veranderen als de strengere masterselectie wordt ingevoerd.

Als studenten niet meer toegelaten worden tot de master van hun keuze omdat hun studieresultaten tekortschieten, moeten ze genoegen nemen met een bachelordiploma. Maar wat is een WO-bachelor waard zonder een masterdiploma? Komen studenten met enkel een universitair bachelordiploma op zak wel aan het werk?

Houding is bepalend

Uit cijfers van het CBS blijkt dat een masterdiploma meer kans geeft op een baan dan een bachelordiploma. Van de studenten die uiterlijk september 2012 hun bachelor behaalden, had ruim 50 procent vóór oktober 2013 betaald werk. Onder masterstudenten in diezelfde periode was dit 70 procent.

‘De master bestond weer uit heel veel onderzoek’
Jouke van Dijk, hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse aan de faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG, deed onderzoek naar het arbeidsmarktgedrag van ‘schoolverlaters’ in het Nederlandse hoger onderwijs. Ondanks de cijfers benadrukt hij dat ook een WO-bachelor op zichzelf veel waarde heeft. ‘Je hebt in beide gevallen hele goede kansen op de arbeidsmarkt. Of iemand met een master meer kans maakt op een goede baan, hangt vooral af van het individu. Als iemand graag de praktijk in wil, kan die het prima redden met alleen een bachelor.’

De praktijk 

Oud-studente communicatie- en informatiewetenschappen (CIW) Jansien van Dijk (26) is daar een mooi voorbeeld van. Ze stopte na twee weken met haar master, omdat ze vond dat die te weinig praktijkgericht was. ‘Het viel me erg tegen dat de master ook weer heel veel onderzoeken was, in tegenstelling tot wat mij was verteld. Na vier en een half jaar studeren was ik klaar voor de praktijk’, aldus de oud-studente. De praktijk bleek ook klaar voor haar, binnen een maand na haar afstuderen had ze een fulltime baan als marketing- en communicatiemedewerker bij een online veilinghuis. ‘Die baan sloot perfect aan bij mijn opleiding en was heel praktisch, precies wat ik graag wilde.’

Van Dijk heeft van potentiële werkgevers nooit opmerkingen gekregen over het feit dat ze geen masterpapiertje op zak heeft. ‘Ik heb sinds mijn eerste baan nog nooit zonder werk gezeten en ik heb inmiddels vier hele leuke banen in de marketing en communicatie gehad. Ik heb het gevoel dat werkervaring veel belangrijker is dan een masterpapiertje, tenminste in de branche waarin ik werk.’

‘Ze vragen nooit naar mijn opleiding’
Ook Rutger Smit (26), voormalig student kunst, cultuur en media, was toe aan de praktijk. ‘Ik heb geen master gedaan, omdat ik een mogelijkheid zag om van mijn hobby mijn werk te maken.’ Hij werkt nu drie jaar als zzp’er in de wereld van festival- en evenementenproducties, en draait gemiddeld acht festivals per jaar. Daarnaast is hij zakelijk leider van twee theatergroepen en werkt hij als producent voor Simplon en De Oosterpoort. ‘Ik kon eigenlijk gelijk door. Ik had mezelf al ingeschreven als zzp’er en al voordat ik in de zomer afstudeerde, was ik betrokken bij drie festivals. In de wereld waar ik nu in zit, is nog nooit naar mijn opleiding gevraagd. Laat staan dat ik word afgewezen omdat ik geen master heb’, aldus Smit.

Masters niet overbodig

Volgens hoogleraar Van Dijk mag je weliswaar goede arbeidsmarktkansen hebben met een bachelor op zak, dat betekent nog niet dat masters overbodig zijn. ‘Degenen die wel zin hebben om zich meer in de theorie te verdiepen, doen toch meer kennis op en dat kan leiden tot een betere baan in de toekomst. Dat geldt ook voor promoveren. Als je daar lol in hebt en er goed in bent, kan dit uiteindelijk tot een betere baan en een hoger inkomen leiden. Doen waar je zin in hebt leidt tot het beste resultaat.’

Van Dijk plaatst nog wel één kanttekening bij de kansen van studenten met enkel een WO-bachelordiploma: ‘Het kan zijn dat sommige werkgevers denken dat er wat mis met je is als je stopt na je bachelor.’

Ook studentenpartij SOG twijfelt of Nederlandse werkgevers wel klaar zijn voor WO-studenten zonder masterpapiertje. ‘In Amerika en Engeland is het heel normaal dat studenten alleen een universitaire bachelor hebben, maar hier is dat nog echt een uitzondering. Wij denken dat de Nederlandse arbeidsmarkt nog niet op dit soort studenten is aangepast. Dat zal nog wel een tijdje duren. Als studenten nu massaal na hun WO-bachelor de arbeidsmarkt bestormen, zou dat een probleem kunnen vormen’, legt SOG-fractielid Anne van der Wolff uit.

Toegevoegde waarde

Ook Lijst Calimero is onzeker over de vooruitzichten van starters zonder masterdiploma. ‘De Nederlandse arbeidsmarkt heeft veel sectoren en de meeste zijn nog niet klaar voor een student zonder masterdiploma of durven het simpelweg niet aan. In de meeste sectoren ben je als bachelorstudent gewoon nog niet ‘rijp’ voor de arbeidsmarkt’, stelt fractievoorzitter Nathalie Niehof van Calimero.

Maar dat geldt niet voor alle sectoren, benadrukt Niehof. ‘Wij weten heel goed dat er ook sectoren zijn waarbij een masterdiploma niet direct een enorme toegevoegde waarde heeft. Zo hebben studenten informatiekunde of kunstmatige intelligentie al vaak een baan, terwijl ze hun bachelor amper hebben afgerond.’

Hoogleraar Van Dijk verwacht dat de houding van werkgevers in andere Nederlandse sectoren ten opzichte van WO-studenten zonder masterdiploma binnenkort wel zal veranderen. ‘Nu vinden ze het nog raar, maar dat gaat op termijn ook wel over.’