In Memoriam Reg ten Zijthoff (1941-2025), een strijdlustige hoofdredacteur

DOOR GUUS TERMEER

Hij was in 1971 de eerste hoofdredacteur van de Groningse universiteitskrant UK, de voorloper van UKrant. Een pionier die from scratch een nieuw blad op poten zette. Strijdlustig leidde Reg ten Zijthoff de UK in roerige tijden. Vrijdag 24 januari overleed hij op 83-jarige leeftijd.

Eigenlijk was hij te jong om hoofdredacteur van de nieuwe Groningse universiteitskrant te worden. In de vacaturetekst werd een ervaren redacteur van boven de 35 jaar gevraagd.

Reg ten Zijthoff was pas 29, maar hij ging er vol in en liet de sollicitatiecommissie fijntjes weten dat verschillende dagbladen een hoofdredacteur van rond de dertig hadden. ‘Ervaring en kennis lijken me dan ook belangrijker’, besloot hij zijn sollicitatiebrief. ‘Ouder worden gaat vanzelf.’

Journalistieke ervaring had Ten Zijthoff zeker. In 1964 was hij een van de oprichters en eerste redacteuren van het geëngageerde Utrechtse studentenblad Trophonios. Na zijn studie Nederlands en theaterwetenschappen werd hij onderwijs- en wetenschapsredacteur en later kunstredacteur bij het Utrechts Nieuwsblad en de Gemeenschappelijke Persdienst (GPD).

Die ervaring zou hem goed van pas komen bij het op de kaart zetten van de nieuwe Groningse universiteitskrant, zo betoogde hij vol verve. Hij kreeg de baan, verkocht zijn huis in Utrecht en hoorde vervolgens een half jaar niets meer van de Groningse universiteit.

Hij kreeg de baan, verkocht zijn huis en hoorde vervolgens een half jaar niets

Bijna had hij de verhuizing naar Groningen afgeblazen toen het verlossende telefoontje kwam: hij kon op 1 april 1971 beginnen. Bij aankomst in Groningen wist niemand van zijn komst, hij moest zijn eigen typemachine regelen en vond een kamertje in het torentje van het Academiegebouw. ‘Ik dacht even dat het een 1 aprilgrap was.’

Onverschrokken ging hij aan het werk. Er moest een redactiesecretaresse komen en hij mocht zelf kiezen: een vacature plaatsen of een eigenwijze jonge vrouw overnemen die het te bont had gemaakt bij de medische faculteit. Het tekent Ten Zijthoff dat hij de rebelse jongedame koos: Jannie Geerts. Zij werd zijn steun en toeverlaat.

De nieuwe krant was een experiment en een uitvloeisel van de democratisering van het universitaire bestuur, waarin Groningen vooropliep. Ten Zijthoff moest een redactie leiden die bestond uit vertegenwoordigers van het wetenschappelijk personeel, het technisch- en administratief personeel en de studenten. Met deze onervaren redacteuren moest hij een volwaardige krant maken.

Al snel trok hij enkele beroepsjournalisten aan, maar de gedemocratiseerde redactie bepaalde welke artikelen er in de krant kwamen. Hoofdredacteur Ten Zijthoff wist als voorzitter zonder formele eindverantwoordelijkheid de touwtjes in handen te houden. Ook al liepen de emoties soms hoog op en werd er van alle kanten aan hem getrokken. Hij was gewoon de baas; moedig, strijdlustig en recht door zee, volgens zijn redacteuren van het eerste uur.

Hij was gewoon de baas; moedig, strijdlustig en recht door zee

De UK groeide onder zijn leiding uit tot een opiniërende krant die regelmatig met onthullingen het landelijk nieuws haalde. Met de universitaire bestuurders kon hij goed overweg. Sterker nog, de eerste collegevoorzitter Bernard ter Borg was als een vader voor hem.

Natuurlijk was er in de gepolitiseerde jaren zeventig veel gemopper en discussie over de berichtgeving. Met name de linkse Groninger Studentenbond (GSb) blies hoog van de toren. GSb’ers nestelden zich in de redactie en stonden wekelijks op de stoep met klachten over de ‘te rechtse’ berichtgeving.

Dat ging er hard aan toe. Ten Zijthoff kon wel genieten van al die commotie, al werd het ook hem soms te gortig en moest hij thuis stoom afblazen over dat ‘zootje ongeregeld’.

Onafhankelijkheid

Na 6,5 jaar nam hij afscheid van de UK, ‘met verbittering’, zoals hij in zijn afscheidsartikel schreef. Er was immers nog steeds geen goede rechtspositie voor het UK-personeel, de afdeling voorlichting morrelde aan de journalistieke onafhankelijkheid en de financiering van de krant was wankel. Dat moest anders.

Jaren later, bij het 40-jarig bestaan van de UK, schreef hij over zijn eigen rol. ‘Terugkijkend op die 6,5 jaar UK lijkt het een jongensboek, bijna een schelmenroman. Maar ook een leerproces en ontdekkingsreis. Verbaasd ontdekte ik bij mezelf organisatietalent, financieel inzicht en een grote ongevoeligheid voor stress.’

Zijn kracht bleek direct na zijn vertrek, de UK belandde in een crisissituatie

Zijn kracht bleek direct na zijn vertrek naar de Brabant Pers, waar hij redactiechef kunst, onderwijs en wetenschappen werd. De UK belandde in een crisissituatie met twee opeenvolgende hoofdredacteuren die binnen de kortste keren het veld moesten ruimen omdat ze niet overweg konden met de redactie.

Reg ten Zijthoff (links) en collegevoorzitter Jouke de Vries namen in 2021 het eerste exemplaar van het jubileumboek over een halve eeuw UK/UKrant in ontvangst tijdens een bijeenkomst in de Martinikerk. Foto: Reyer Boxem

Ten Zijthoff zag het met verbazing aan. Tot lang na zijn vertrek volgde hij de UK, toch zijn geesteskind, op de voet. Het was dan ook logisch dat hij bij de viering van het 50-jarig bestaan, in 2021, samen met collegevoorzitter Jouke de Vries het eerste exemplaar van het boek Heb je dat gelezen? over de geschiedenis van de UK (en UKrant) in ontvangst nam.

Reg ten Zijthoff hield tot het einde de regie in eigen hand. Hij schreef zijn eigen in memoriam, bedoeld voor de lokale pers in Brabant, waar hij vooral bekend stond als bedenker en eerste directeur van het Chassé Theater Breda.

‘Maar’, schreef hij in derde persoon enkelvoud terugblikkend op zijn eigen leven, ‘hij beschouwde zichzelf primair als een journalist wiens passie voor theater, film en literatuur hem nieuwe vergezichten liet zien.’

Guus Termeer was hoofdredacteur van de UK van 1990 tot en met 2004

2 REACTIES

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

2 Reacties
Meest gestemd
Nieuwste Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties