‘Ik kon het niet geloven, mijn zus moest ‘t checken’

Veertien talentvolle wetenschappers aan de RUG en het UMCG kregen dit voorjaar een persoonsgebonden Veni-subsidie van maximaal 250.000 euro van onderzoeksfinancier NWO. Televisiehistoricus Dana Mustata (34) onderzoekt hoe Roemeense televisiemakers tijdens de Koude Oorlog stiekem samenwerkten met collega’s van de Britse BBC.

Wat was het eerste dat je deed toen je de subsidie binnen had?

‘Ik was met vakantie in Roemenië toen ik de email van NWO kreeg. Ik opende hem pas dagen later, op een zondag. Ik kon het niet geloven. Mijn zus, met wie ik daar was, moest het checken. Het was ook een rare email, met een link en allerlei dossiernummers, die je moest vergelijken met jouw nummer. Ik zag alleen maar heel veel nummers. Toen ik het zeker wist, ben ik met m’n zus gaan fietsen om alles te laten bezinken.’

Waar gaat je onderzoek over?

‘Ik onderzoek het dagelijkse werk van Roemeense en Britse televisiemakers tijdens de Koude Oorlog. In die tijd onderhield de Roemeense staatstelevisie in het grootste geheim, vanwege het communistische regime, professionele relaties met de Britse BBC. Ik wil verhalen over die tijd, over hoe Roemeense televisiemakers te werk gingen en hoe ze samenwerkten met de BBC, naar buiten brengen.’

Waarom is het zo interessant?

‘Het is nog steeds de algemene gedachte dat tijdens de Koude Oorlog het oosten volledig geïsoleerd was van het westen, dat het door het communistisch regime onmogelijk was om onderling contact te hebben. Officiële documenten bevestigen dat ook, maar uit andere, niet officiële bronnen blijkt dat dat niet het geval is. In documenten van de BBC heb ik zwart op wit zien staan dat er contact is geweest tussen de BBC en de Roemeense staatstelevisie, in Roemeense bronnen worden dit soort contacten niet genoemd. Ik probeer door middel van interviews met oud-werknemers van de BBC en de Roemeense tv  inzicht te krijgen in het dagelijks werk van Roemeense televisiemakers en hoe zij tijdens dat werk contact hielden met de BBC.’

Over drie jaar heb ik ontdekt……

‘Dat het er bij de Roemeense staatstelevisie niet zo geïsoleerd aan toe ging als tot nu toe wordt gedacht. Maar door de interviews die ik doe met oud-werknemers van de BBC en de Roemeense televisie, vertel ik eigenlijk ook een stuk geschiedenis. Al die historische bronnen zijn nieuw. Mijn onderzoek maakt zichtbaar wat tot nu toe onzichtbaar was.’

Waarom ben je wetenschapper en bijvoorbeeld geen ondernemer?

‘Ik wilde eerst journalist worden, maar ik hou meer van creatief schrijven, zaken uitdiepen, m’n eigen koers bepalen. Als onderzoeker heb je de vrijheid om dat te doen. Bovendien kan ik als onderzoeker iets op de kaart zetten, iets dat beklijft. Dat vind ik ook belangrijk.’