‘De eerste weken voelde ik helemaal niets. Pas toen ik wat grieperig werd, kreeg ik last van een branderig gevoel bij het plassen.’ Dat gevoel hield bij de letterenstudent iets langer vol dan prettig was en na wat research was chlamydia al redelijk snel de uitkomst. ‘Toen heb ik toch maar een bezoekje aan de GGD gebracht.’

Benjamin is niet de enige Groningse student die een onverwacht souvenirtje overhoudt aan een nacht de bloemetjes buiten zetten. Chlamydia is veruit de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) in Groningen onder jongeren beneden de 25 jaar. Uit cijfers van GGD Groningen blijkt dat het aantal infecties in 2014 zelfs met 36 procent is gestegen ten opzichte van het jaar ervoor.

Er zijn een tweetal kanttekeningen bij de genoemde aantallen. Allereerst komen deze cijfers niet alleen uit de stad Groningen, maar ook uit de provincie. Daarnaast zijn er in 2014 meer testen gedaan dan in 2013. Toch is een groot deel dat de soa-poli’s bezoekt student, aldus de GGD.

Zorgwekkend

Chlamydia is geen nieuwe trend; de ziekte staat al jaren moederziel alleen boven aan de soa big five, en laat ziektes als gonorroe en hiv ver achter zich. De GGD verwacht niet dat het aantal chlamydiagevallen ineens omhoog zal schieten, naar bijvoorbeeld 50 procent. Toch maakt de gezondheidsdienst zich grote zorgen.

Fokke Postma zegt dat het bekend is dat jongeren onder de 25 jaar seksueel actiever zijn dan mensen die 30 plus zijn. Het is dus niet opmerkelijk dat juist binnen deze groep chlamydia een ‘populaire’ soa is. De coördinator van het team seksuele gezondheid van GGD Groningen zegt wel dat ‘het zorgwekkende juist is dat jongeren wel wéten dat ze het veilig moeten doen om soa’s te voorkomen, maar dat ze het op de een of andere manier lastig vinden om deze gedragsverandering te realiseren.’

‘Non-erotisch’

De GGD gaat gesprekken aan met bezoekers van de soa-poli’s, om die gedragsverandering te bewerkstelligen. Of de gesprekken effect hebben, is nog maar de vraag. Postma zegt dat de houdingsaspecten lastig te beïnvloeden zijn en daarmee wordt gedragsverandering lastig.

Houdingsaspecten waar hij op doelt zijn praten met je partner over het gebruiken van een condoom, de juiste manier van omdoen en het alleen al kopen ervan. ‘Je moet van goeden huize komen wil je een condoom gebruiken, er zijn veel factoren die je tegen kunnen houden’, aldus Postma. Benjamin beaamt dit. ‘Condooms zijn non-erotisch. Het is een combinatie van drank, geen motivatie om het te doen en het gevoel is ook minder.’

Benjamin denkt dat de gesprekken die de GGD voert geen zin hebben. ‘Ze geven je wel een aantal levenslessen mee. Die mensen zijn pittig, ze laten wel weten dat je er onverstandig mee om bent gegaan. Maar het komt niet echt aan’, zegt hij.

Intrinsieke motivatie

Het moet uit jezelf komen, een intrinsieke motivatie, voegt hij eraan toe. ‘Eigenlijk zou iedereen een keer chlamydia moeten krijgen, om op te zoeken wat de gevaren van de andere soa’s hadden kunnen zijn. Chlamydia is eigenlijk het instapmodel voor soa’s. Een variant waar je door één pilletje binnen een week weer vanaf bent, als je geluk hebt. Maar het kan wel bewustzijn creëren.’ Benjamin noemt dat de aandoening voor vrouwen gevaarlijker is dan mannen. ‘Die kunnnen er onvruchtbaar van worden, weet ik.’

Voor vrouwen is chlamydia inderdaad gevaarlijker dan mannen, beaamt de GGD. De ziekte kan leiden tot chronische buikpijn, onvruchtbaarheid of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Maar dit is voor mannen zeker geen vrijbrief: ook zij kunnen door ontstekingen aan de bijballen onvruchtbaar worden. Langdurige bestaande chlamydia-infecties kunnen bij de man ook zorgen voor littekens en verklevingen in de plasbuis en zaadleiders. Ook dit kan leiden tot verminderde vruchtbaarheid, aldus de GGD.

Postma stelt dat de cijfers uit Groningen niet erg uit de maat lopen bij de rest van de studentensteden in Nederland. Dit is lastig te controleren, omdat na rondvraag blijkt dat de GGD’s in het land niet allemaal specifieke cijfers bijhouden voor jongeren in hun werkgebied. Dit komt mede doordat je je anoniem kunt laten registeren en sommige GGD’s registeren bezoekers zonder postcode.

Uit de cijfers van steden die wel meer specifieke gegevens hebben over jongeren beneden de 25 jaar, blijkt dat chlamydia ook daar is toegenomen. Het gaat dan om Rotterdam, Nijmegen, Amsterdam en Maastricht.

Sex and the City

Het seksueel voorlichten van studenten laat de wetenschap ook niet onberoerd. Het is zelfs al jaren een hot topic. Binnen de RUG houdt promovenda Lennie Donné zich hiermee bezig. Een artikel over Sex and the City wekte haar interesse. Hierin werden delen van Sex and the City die over soa’s gingen achter elkaar gemonteerd en aan proefpersonen voorgelegd. Dit had wel degelijk effect; de gedragsintentie over veilig vrijen van de proefpersonen veranderde, in postitieve zin.

Donné wijdt het grote aantal chlamydiagevallen onder jongeren aan meerdere factoren. ‘Het is een kwetsbare groep’, zegt de promovenda. ‘Ze gaan voor het eerst op zichzelf wonen, komen voor het eerst in aanraking met vrijheid, alcohol en drugs. Dit zijn risicofactoren in veilig vrijen.’

Donné probeert zelf door middel van een fotostrip te testen of jongeren een andere intentie krijgen wat betreft condoomgebruik na het zien van het filmpje. Op de vraag of dit dan het ei van Columbus is in het voorlichten van studenten, antwoordt Donné: ‘Dit op zichzelf gaat niet helpen. Het onderzoek is ook niet gericht om participanten verder te helpen. Het is een soort voorzetje. Je moet niet alleen in de wetenschap blijven hangen, hier kun je alleen maar kleine effecten mee meten. Het is wel nuttig voor gegevens in de praktijk.’