Huurders steeds meer de klos op Nederlandse woningmarkt
Huurders steeds meer de klos op Nederlandse woningmarkt
Er is iets grondig mis met de situatie op de woningmarkt. De huizenprijzen stijgen en de schulden voor studenten en andere starters groeien. Dat maakt het steeds moeilijker om een huis te kopen. Maar het alternatief – huren – wordt ook steeds moeilijker.
‘Tot de jaren negentig hadden huurders de zekerheid van een vast contract en konden ze niet zomaar uit hun huis worden gezet’, zegt Huisman. Maar aan de rechten van huurders wordt in toenemende mate gemorreld. En, stelt de ruimtelijk wetenschapper die deze maand promoveert op een onderzoek naar de huurmarkt, het ergste moet nog komen.
Campuscontracten
‘Het begon allemaal met het instellen van tijdelijke huurcontracten voor studenten’, zegt ze. De nog steeds veelgebruikte campuscontracten dwingen studenten om binnen een half jaar na het afstuderen te verhuizen. En dat is behoorlijk stressvol, omdat er te weinig betaalbare (huur)woningen zijn. ‘Daarbovenop komt nog eens dat door de huidige crisis nog meer mensen gaan huren omdat een koopwoning te duur is’, zegt Huisman.
En de wetsaanpassingen stopten niet bij de campuscontracten. De politiek ziet de ‘vernieuwende woonvorm’ als een oplossing voor de schaarse voorraad aan betaalbare woningen. ‘Maar er zijn geen cijfers over hoeveel mensen een tijdelijk contract hebben en wie het als een probleem ervaart. De registratie is slecht’, zegt Huisman. ‘De regels zijn steeds verder verruimd, zonder dat politici inzicht hadden in de gevolgen voor huurders.’
Daarnaast steekt de overheid steeds minder energie in het actief beschermen van de rechten van huurders. Ze verwijst liever naar de instanties als de Huurcommissie, waar huurders zelf naartoe moeten stappen om te hoge huur of slechte woningkwaliteit aan te kaarten. ‘De verantwoordelijkheid voor het waarborgen van de rechten is bij de huurder komen te liggen, maar huurders zijn vaak niet op de hoogte van wat hun rechten precies zijn.’
Rechten afdwingen
Ze vindt dat huurders beter geïnformeerd moeten worden over hun rechten, maar ziet tegelijkertijd dat deze moeilijk af te dwingen zijn. ‘Studenten betalen bijvoorbeeld vaak te veel huur, maar het is lastig om tegen de huurbaas in te gaan, vooral als dit ook niet wordt gestimuleerd door de overheid’, zegt ze. ‘De huurbaas kan genoeg andere studenten vinden die jouw plek willen nemen overnemen.’
Commerciële bedrijven, zoals het juridisch adviesbureau Frently in Groningen, sprongen in het gat. Het bedrijf helpt bij het uitrekenen van de maximale huurprijs en neemt uit jouw naam contact op met de huurbaas of zet een proces bij de huurcommissie in gang. ‘Maar in theorie kun je dit ook heel goed zelf doen’, zegt Huisman. ‘Het feit dat een bedrijf hiervan kan bestaan, geeft aan dat er wat mis is met het systeem.’
Zomaar op straat
En het ergste moet nog komen. ‘Kijk maar naar Engeland. Dit is in feite ons voorland, zij begonnen twintig jaar eerder met het toestaan van tijdelijke huurcontracten.’
Koopwoningen zijn daar niet meer te betalen, de huurprijzen stijgen de pan uit en huurbazen kunnen je zomaar op straat zetten. ‘Je mag er ook nog eens bijna niks in je woning aanpassen, terwijl je van je woning een eigen plek moet kunnen maken.’
Sommige Engelse woonwebsites zijn volledig gewijd aan mogelijkheden dit wel te doen, binnen de beperkte mogelijkheden. ‘Bijvoorbeeld door behang op spaanplaten te plakken en die tegen je muur aan te zetten. Huurwoningen zijn daar niet van jezelf en ik vraag me af wat dit voor psychologische gevolgen heeft’, zegt Huisman.
Duitsland
Dat het ook anders kan, laten onze oosterburen zien: ‘Huren wordt in Nederland als iets negatiefs gezien, het is iets tijdelijks tot je een koophuis hebt kunnen bemachtigen’, zegt Huisman. ‘In Duitsland huren de meeste mensen juist. Het is er ook beter gereguleerd, waardoor de huizen van betere kwaliteit zijn. Blijkbaar is het dus niet nodig om in een welvarend westers land een markt te hebben waar iedereen een koopwoning zou moeten hebben.’