Elke dag vraagt de redactie van UKrant zich af: waar schrijven we over, waarom schrijven we erover en hoe schrijven we erover? ‘Bij UKrant’ is een niet reguliere rubriek waarin we een kijkje achter de schermen geven.
De afgelopen weken heeft UKrant een aantal nieuws- en achtergrondverhalen gepubliceerd over ‘de fabeltjesfuik’ van docent Tjeerd Andringa van University College Groningen (UCG). Het resultaat is dat Andringa in afwachting van een onderzoek voorlopig is geschorst.
De verhalen leidden tot veel beroering. Op de RUG zelf natuurlijk, op andere universiteiten, maar ook in de rest van het land en zelfs ver daarbuiten; Amerikaanse, Italiaanse en Belgische media namen het nieuws over.
Er kwamen honderden – vaak boze – reacties bij ons binnen, en meestal waren mensen boos op UKrant. Veel antivaxers, complotdenkers, fakenewsroeptoeters, enzovoort namen het op voor Andringa, in hun ogen de belichaming van de academische vrijheid (of eigenlijk: het bewijs dat die academische vrijheid allang ten grave is gedragen). En UKrant is een ‘volkstribunaal’ dat mensen ‘affakkelt’ en ‘demoniseert’.
Dat soort reacties viel uit die hoek wel te verwachten. Maar wat opviel was dat ook binnen de RUG soms vol onbegrip werd gereageerd door (oud-)studenten van Andringa en docenten/medewerkers; onze berichtgeving was eenzijdig, slecht gedocumenteerd, framing van de bovenste plank, vals.
We hoefden maar even te googelen om vast te stellen dat Andringa er een nogal bijzondere mening op nahoudt
Zo nam een student van UCG/Andringa de moeite om m’n mobiele nummer te achterhalen en te appen: You crossed a line, you should be ashamed of it. Everything for the clicks, right?
UKrant is door zulke berichtgeving medeverantwoordelijk voor een onveilig werkklimaat aan de uni, schreef een medewerker (niet van UCG). Weer een ander merkte op: Het is niet aan een universiteitskrant (die moet gewoon leuke en gezellige stukjes schrijven) om RUG-medewerkers/collega’s publiekelijk te berispen en aan de schandpaal te nagelen, want officiële instanties zijn er om een oordeel te vellen.
Hoe is dit nu gegaan? Hoe is dit verhaal tot stand gekomen? Eerst maar terug naar het begin.
Van enkele studenten kregen we in november (drie maanden voor de eerste publicatie, we zijn niet over een nacht ijs gegaan) informatie over de controversiële manier van lesgeven door (hun docent) Tjeerd Andringa.
We hoefden maar even te googelen om vast te stellen dat Andringa er een nogal bijzondere mening op nahoudt en die graag op internet ventileert: er is een verband tussen vaccineren en autisme, geloof de officiële versie van 9/11 niet, wereldleiders en top-CEO’s die kinderbloed drinken is minder onwaarschijnlijk dan het lijkt.
Alle sites/blogs/vlogs/YouTubevideo’s waar Andringa opduikt, zijn door ons bekeken en geanalyseerd en het beeld dat dan ontstaat laat aan duidelijkheid weinig te wensen over: de docent die onderwijst in complotdenken, blijkt een complotdenker.
De docent die onderwijst in complotdenken, blijkt een complotdenker
Je kunt je natuurlijk afvragen of je zo’n docent in de collegezaal wilt hebben, want veel van deze zaken wil je niet onderwezen hebben in een academische/wetenschappelijke omgeving. Maar vooruit, het is een privémening en dat is ieders goed recht.
Maar klopt dat wel? was de cruciale vraag die de redactie daarna moest beantwoorden. Bleef die privémening buiten de collegezaal?
We spraken in de weken daarna met (oud-)studenten. Een aantal van hen maakte zich zorgen, zo bleek al snel. Ze vertelden over hun verwarring door de stelligheid waarmee discutabele ideeën als waarheid werden verkondigd, voelden zich geïntimideerd en spraken over willekeur in de beoordeling (afhankelijk van in hoeverre ze meegingen met de zienswijze van hun docent, viel het cijfer hoger of lager uit).
Voor de volledigheid: het is absoluut waar dat er ook veel studenten zijn die met Andringa weglopen. Zij vinden hem een goede en bovenal betrokken docent die iets extra’s brengt, zo zeggen ze. Deze positieve verhalen hebben we in onze publicaties overigens meer dan eens vermeld.
Een kleine week voor publicatie bleek dat Andringa van het faculteitsbestuur de cursus al niet meer mocht geven
Het werd tijdens ons onderzoek duidelijk dat de signalen al eerder het faculteitsbestuur van UCG hadden bereikt en dat daar de alarmbellen waren afgegaan. Toen we onze bevindingen aan het bestuur voorlegden, dat was een kleine week voor publicatie, bleek dat Andringa – na eerst langere tijd gemonitord te zijn – van het faculteitsbestuur de cursus al niet meer mocht geven.
Dat was dus niet als gevolg van onze publicatie, dat besluit had het faculteitsbestuur al eerder genomen (maar er geen ruchtbaarheid aan gegeven).
De redactie heeft Andringa uiteraard in de gelegenheid gesteld om te reageren en zijn zienswijze te geven, zaken op te helderen, uit te leggen, te verduidelijken. Hij koos er op dat moment voor om niet inhoudelijk te reageren maar te volstaan met een quote van Aristoteles (een week later gaf hij wel een eigen online persconferentie).
Het is de taak van een journalistiek medium om vragen te stellen, zaken te signaleren die niet of niet helemaal in de haak zijn. Dat moet wel zorgvuldig gebeuren en ik zie nergens dat dat niet het geval is geweest.
In dat licht bezien: UKrant is er niet op uit geweest om Andringa willens en wetens te beschadigen. We willen wel voorkomen dat studenten door en op de universiteit worden beschadigd.
Rob Siebelink is hoofdredacteur van UKrant