Dé kus van voetbalvoorzitter Rubiales van Spanje en het vertrek van een vrouwelijke planeetwetenschapper in Delft staan niet los van elkaar, stelt de nieuwe UKrant-columnist Dirk-Jan Scheffers.
Het kan goed zijn dat u deze zomer niet naar het WK voetbal voor vrouwen hebt gekeken. Maar dé kus, van de Spaanse bondsvoorzitter Rubiales op de mond van spits Hermoso, zal u niet zijn ontgaan. Rubiales ging over een grens waarvan hij dacht dat die niet bestond – en die bleek pas bleek te bestaan toen hij de hele wereld tot active bystander maakte. Uiteindelijk stapte hij op.
Machocultuur maakt niet alleen in Spanje en in het voetbal slachtoffers. Terwijl de media ons op de hoogte hielden van elke nieuwe ontwikkeling in de zaak-Rubiales – moeder in hongerstaking – viel mijn oog op een bericht in de Nederlandse media.
Planeetwetenschapper Daphne Stam heeft ontslag genomen aan de TU Delft. Oorzaak: machocultuur. Stam werd buiten belangrijke besluiten gehouden, kreeg niet de rol waar ze recht op had en had genoeg van de ‘paternalistische sfeer’.
Intern medewerkersonderzoek en een extern rapport staven haar gelijk: haar faculteit is een old boys network en medewerkers voelen zich niet gehoord door de instanties die hen zouden moeten beschermen – vertrouwenspersoon en ombudsman. Het vertrek van degene die haar mond open doet over sociale onveiligheid, is vrijwel altijd de uitkomst van dit soort zaken.
Machocultuur maakt niet alleen slachtoffers in Spanje en in het voetbal
De TU Delft kon, vanwege de privacy, niet ingaan op dit specifieke geval, maar de woordvoerder wilde wel benadrukken dat de TU ‘blijft werken aan een veilige, inclusieve en collegiale werkcultuur’.
Dat deed denken aan een mededeling van ons eigen college van bestuur eerder dit jaar. Ook het cvb kon over een specifieke zaak zelf geen commentaar geven, maar stelde ‘alles in het werk om de sociale veiligheid te verbeteren’.
Groningse maatregelen voor een betere sociale veiligheid zijn onder andere het aanbieden van active bystander-trainingen aan medewerkers, en een zerotolerancebeleid. Tijdens mijn active bystander-training kwam dit zerotolerancebeleid aan de orde. De trainer gaf aan dat je een lastig gesprek met een collega bijvoorbeeld kunt beginnen door te zeggen: ‘Jij en ik weten allebei dat de RUG een zerotolerancebeleid heeft…’
Maar het ‘weten van’ een beleid betekent nog niet dat je weet wat het inhoudt – en niemand in de zaal, inclusief de trainer, kon dat uitleggen. Niet verwonderlijk, want de omschrijving van het beleid is net zo ronkend als vaag.
Of het ooit al in de praktijk is gebracht is onbekend – u weet wel, privacy. Tegelijk klinkt zero tolerance zo flink dat het mensen juist kan afremmen zich uit te spreken. Ga je klagen over een collega die ongepaste grappen bij de koffieautomaat maakt als dit mogelijk ontslag (want zero tolerance) betekent?
De omschrijving van het zerotolerancebeleid is net zo ronkend als vaag
Het enige voorbeeld van zero tolerance dat mijn medecursisten wel konden noemen, was Susanne Täuber. Als de collegevoorzitter iemand eerst de ‘Aletta Jacobs van deze tijd’ noemt en vervolgens ontslaat, dan heeft de universiteit wat uit te leggen.
Zeker als de rechter over het arbeidsconflict aangeeft dat de universiteit zelf een ‘belangrijke, zo niet doorslaggevende rol heeft gespeeld bij het ontstaan van de ernstig verstoorde arbeidsverhouding’. Zeker als dat conflict is ontstaan op een faculteit waar volgens eigen onderzoek Nederlandse mannen bevoordeeld worden en de sociale veiligheid voor vrouwen, internationals en jonge medewerkers te wensen overlaat.
Dan mag de universiteit – zonder direct namen te noemen – uitleggen welke consequenties dat zerotolerancebeleid heeft voor alle bij dit droevige geval betrokken partijen.
¡Se acabó! Het moet uit zijn met de machocultuur die leidt tot het vertrek van getalenteerde vrouwen. Want achter de zaken die de media wel halen, gaat een groot aantal stille vertrekkers schuil. Daadkrachtig ingrijpen door leidinggevenden, op een manier die zichtbaar is binnen de organisatie, is nodig om alle medewerkers het gevoel te geven dat ze er thuis horen, en indien nodig gehoord en beschermd worden.
DIRK-JAN SCHEFFERS
De reacties hier spreken weer boekdelen. Alles om maar zo veel mogelijk afstand te houden van het nemen van de eigen verantwoordelijkheid in het grotere systeem. Want stel je voor dat je als academicus verder kunt kijken dan het tellen, bagatelliseren en ontkennen van individuele zaken en erkennen dat al die zaken uitingen zijn van het scheve systeem. Moeilijk joh, abstract denken, als het gaat om je eigen verantwoordelijkheid. Maar als het gaat om scoren met je vage blabla stukjes als wetenschappers aan deze instelling, nee dan moet je aan de top staan van meest gepubliceerde universitair figuur. Leef een week als vrouw en plots is je systemisch en abstract denkvermogen weer paraat. Maar zit je wel te jeremiëren in een hoekje.
Even kijken welke laatste-woord-haantjes zich door mijn kritiek laten steken.
Ik begrijp dat we de wereld zo fijn mogelijk willen maken voor iedereen en dat er ruimte moet zijn voor iedere afkomst en sekse. Echter, denk ik dat we soms te ver gaan. Het is waar dat bepaalde mensen die met name een idealistisch egalitarisme erop nahouden de geleefde ervaring van individuen belangrijker vinden naar mate ze meer onderdrukt (zouden) zijn. Het voorval met Rubiales is naar mijn idee zo groot geworden omdat het een man en een vrouw betreft. Als het twee mannen waren geweest, dan was er natuurlijk niets fout geweest. In dit geval kuste hij haar in een oplating. Was dit echt een moment van patriarchale vernedering/onderdrukking van de vrouwelijke speelster zoals sommige dat zien? Tauber presteerde in haar academische carrière compleet ondermaats. Over dit geval van de mevrouw in Delft weet ik niets af en ik wil haar verhaal niet afdoen als een onwaarheid, maar gezien het verhaal draait het wederom wel om een geleefde ervaring van iemand uit een onderdrukte klasse. Laten we vooral onthouden dat geleefde ervaring zwaar beïnvloed wordt door onze eigen belevenis. Een paranoïde persoon zal overal samenzweringen in vinden en een narcist zal zich snel ondergewaardeerd voelen. Laten we dus vooral voorzichtig zijn met het gebruiken van de idealistische stoomwals om reële instituties te ondermijnen op basis van deze ervaringen. Misschien zouden mensen iets voorzichtiger omgaan met de vrije cultuur en uitstekende instituties die wij in Nederland hebben als ze zouden zien hoe mensen in andere landen moeten omgaan met ongelijkheden en onderdrukking.
Heb je dat niet op de uni geleerd? Als je het zo erváárt, dan is het wáár! (Alleen al vanwege die twee “a”.)
En als iemand het daarmee oneens is, dan is dat seksisme, racisme, kolonialisme enz.
Alleen het patriarchaat wil je doen geloven dat er zoiets bestaat als “één waarheid”.
Een mooie column! Volgens mij moeten wij ook een discussie hebben over de definitie van “zero tolerance” omdat het sowieso een andere betekenis heeft bij onze universiteit dan de originele uitdrukking waardoor verwarring ontstaat. Nadat deze goed gedefinieerd is, moet men dan goed regelen dat de regels op alle organisatorische niveaus toegepast zijn en dat het effect van implementatie ook zichtbaar wordt voor iedereen (privacy meegenomen). Anders worden dit soort beleid subjectief toegepast en ook met “zero tolerance” waar nodig!
Helaas, een column in de categorie “I hope she sees this, bro”.
Ik ben uiteraard tegen ongewenst gedrag, maar om na een aantal anekdotische incidenten gelijk een generaliserend statement te maken over “de man” (of slaat deze “machocultuur” ook op vrouwen in de top?) gaat natuurlijk te ver. Daarnaast is een voorval op het voetbalveld natuurlijk niet te vergelijken met eventuele problemen op de werkvloer, enkel omdat de vermeende slachtoffers en daders in beide gevallen, respectievelijk, vrouw en man zijn.
Onderzoek toont keer op keer aan dat vrouwen júíst liever niet voor vrouwen werken. En het wordt nog gekker, hoe meer werkervaring vrouwen hebben, hoe minder graag ze onder een vrouw werken. Daarnaast ervaren vrouwen die onder een vrouwelijke baas werken meer stress en negatieve gezondheidssymptomen dan vrouwen die onder een mannelijke baas werken. Vrouwelijke leidinggevenden worden door vrouwen gezien als nerveuzer en agressiever(!) dan mannelijke leidinggevenden.
Van een wetenschapper mag toch verwacht worden dat hij zich enigszins verdiept in de wetenschappelijke literatuur voordat hij een column publiceert…
Niet alleen een teleurgestelde, maar toch vooral ook een uitermate beroerde lezer. Er wordt immers helemaal niet gegeneraliseerd over “de man”. Dat je vervolgens wel zelf met allerlei generaliserende opmerkingen komt is dan wel wat vermakelijk, maar dat terzijde. Verder is de functie van het aanhalen van de zaak Rubiales natuurlijk geen één-op-één-vergelijking, maar een aanleiding om ook te kijken naar problemen rond machogedrag e.d. in de academische wereld en naar het onvermogen op bestuurlijk en structureel niveau om die problemen aan te pakken. Dat hoor je volgens mij al op de middelbare school te leren. En eerlijk gezegd mag je van studenten en medewerkers aan een universiteit ook wel verwachten dat ze beschikken over het toch wel minimale vermogen aan begrijpend lezen om dat ook zo op te vatten. Maar oefen nog maar door met dat lezen en misschien ontwikkel je je nog eens tot een competente lezer!
Alleen maar mooi als ik het verkeerd begrepen heb, maar volgens mij met wordt hier met “machocultuur” (of in jouw woorden “machogedrag e.d.”) toch echt de man als zodanig bedoeld. Als dit echter niet het geval is, dan neem ik aan dat we het dus eens zijn en dat het probleem niet bij “de man” of een patriarchale cultuur/structuur ligt?
Verder zijn mijn opmerkingen, die toegegeven erg generaliserend waren en natuurlijk niet voor elke vrouw zullen gelden, wel gebaseerd op verscheidene onderzoeken (waar ik van de Ukrant redactie niet direct naar mocht refereren) met opgeteld >60,000 deelnemers. Het lijkt me dat ik me daarmee wel iets meer generaliseerbaarheid kan veroorloven dan bij 2 of 3 anekdotes. Maar fijn dat u me scherp houdt.
Een nuance is hier op zijn plaats. Verwijzen naar een onderzoek mag. Wat niet de bedoeling is, en wat u meermalen deed, is complete passages uit die onderzoeken in uw comment knippen en plakken. (RS)
Bedankt voor de nuancering, Rob. Dit was mij niet helemaal duidelijk. De beredenering hierachter nog steeds niet, maar daar leg ik me bij neer. Het is uw platform.
Een column die exact hetzelfde riedeltje herhaalt die je al zo vaak kan lezen in de ukrant, weer hetzelfde onderwerp en weer vanuit dezelfde (zoals iemand anders al benoemde, “woke”) hoek. Worden columnisten hier op gescreend of zo? Waarom niet eens iemand met een originele mening?
Klopt. Diversiteit van meningen kan men hier niet aan.
Geachte Medewerker RUG, ik denk dat U naast uw originele naam, RUG, ook ongetwijfeld originele meningen hebt!
ik zou U willen verzoeken deze meningen met de lezers van de UK te delen, opdat zij groeien in wijsheid en compassie.
Bij voorbaat dank!
inderdaad, aan de vertrouwenspersoon van de Rug heb je niks, want die zegt dat ze niks kan doen behalve het rapporteren aan het CvB die er vervolgens dan ook niks mee doen. Prima mensen worden bij het CIT weggestuurd, omdat ze gelijk hebben. De sfeer verziekt, en daardoor besluiten goede werknemers zelf maar te vertrekken. Hoezo tekort aan ICT-ers? het CIT jaagt ze zelf weg.
De nieuwe columnist raakt een gevoelige snaar bij Brent Faijdherbe en een andere respondent geeft zich als lezer te kennen. Een boeiende vermomming. Ik dank de heer Scheffers voor zijn helder en genuanceerd verhaal.
Al dat klagen over de namen! Als je op een demonstratie of op de straat je mening zegt dan hoef je ook niet eerst jouw id te laten zien.
Wetenschappelijk gezien is dat trouwens ad hominem: niet wíe iets zegt, maar wát en of dat klopt is belangrijk.
Humor en ironie is aan Stef niet besteed. Jammer.
Wat een ontzettend fijn woke artikel weer zeg! Er wordt in de zaak Rubiales voor het gemak even vergeten dat die speelster hem eerst een omhelzing gaf, is dat dat dan geen overschrijdend gedrag? Met andere woorden, ze lokt het zelf uit. Hoewel er wordt gesproken over hoe een zogenaamd machocultuur het leven van vrouwen onveilig maakt, zien we toch echt wel het omgekeerde gebeuren. De man wordt gedemoniseerd op allerlei manieren. We moeten van al die doorgeslagen feministen ons veel meer als watjes/mietjes gaan gedragen. Dat wil zeggen: we moeten ons veel meer vrouwelijk gedragen, we moeten empatisch worden, we moeten zoveel mogelijk bij vrouwen uit de buurt blijven (ondertussen willen vrouwen wel met zoveel mannen naar bed gaan) en we moeten het huishouden doen. Met dank aan die verwijving van mannen, onder druk gezet door feministen, gaat onze samenleving flink naar de knoppen. Het is tijd dat wij mannen gaan terugvechten om onze waarden te behouden.
En de ironie is dat vrouwen vervolgens helemaal niet aangetrokken zijn tot het soort man dat zich aan deze door de moderne maatschappij opgelegde normen houdt.
Maar ik vind het wel belangrijk om te benoemen dat vrouwen hierin niet de vijand zijn. Dit is top-down beleid. Vrouwen zijn in de kern geweldig. Mannen en vrouwen zijn een complementaire set, ze vullen elkaar aan. Een gevecht tussen de geslachten zorgt er slechts voor dat beiden verliezen.
Een man moet niet willen kunnen wat een vrouw kan en vice versa, daar zijn we niet voor gebouwd, en gaat slechts zorgen voor een hoop teleurstelling en afgunst onderling (zie bijvoorbeeld de transgenders die nu vrouwentopsport domineren, ra ra hoe komt dat?).
Inderdaad, een vrouw heeft toch het liefst een man die niet zo vrouwelijk is. Juist omdat, zoals jij mooi zegt, ze elkaar aanvullen. Ik wil vrouwen ook helemaal niet als slecht beschouwen, ik ken genoeg leuke vrouwen, maar waar ik een hekel aan heb is wanneer wij gaan spreken in termen als ”giftige mannencultuur”, ”all men are evil” en ga zo maar door. Dat is feminisme die wat betreft compleet doorslaat.
Er zijn ook een heleboel vrouwen die gelukkig niet meegaan in het doorgeslagen feminisme en gewoon omarmen wat ze kunnen. Mannen en vrouwen zullen nooit aan elkaar gelijk worden. Hooguit in zaken als evenveel geld verdienen, even makkelijk een baan krijgen en stemrecht. Voor de rest is het inderdaad zaak dat we als samenleving gewoon accepteren dat mannen en vrouwen gewoon van elkaar verschillen en we geen competitie moeten gaan voeren, want dat levert inderdaad alleen maar ongeluk op (vergeet ook de winnaar van de Miss Nederland verkiezing niet ;) ).
Ja. Inderdaad! Plus dat als je naar de geestelijke gezondheid kijkt, dat competitieve gedoe van de “machocultuur” voor heel veel vrouwen negatief lijkt uit te pakken: steeds meer angststoornissen, burn-out, depressie. Is je baas (m/v/x) nu echt zo veel beter dan de partner thuis?
Interessant ook wie de bange vrouw om hulp roept voor de “boze man”.
(Vaak een man, natuurlijk.)
Waarom steeds weer die man die aan iedereen moet uitleggen hoe het moet? Het feminisme heeft hier trouwens een mooie benaming voor: “white knighting”.
Ik weet niet of het vooral macho’s zijn i.p.v. machtmensen. Wat is er eigenlijk behaald als “old boys’ networks” door “old women’s networks” worden vervangen – of aangevuld?
Waarom niet een sfeer scheppen waar getalenteerde en gemotiveerde MENSEN kunnen bloeien i.p.v. van de universiteit worden weggestuurd of weggaan?
Een goed geschreven column Dirk-Jan!
Goeie binnenkomer, ik kijk uit naar meer columns van de heer Scheffers.