Het grootste archief van de UB: 78 verhuisdozen vol
Overal waar je kijkt, liggen mappen en dozen en de nietjes vliegen met regelmaat door de lucht in het zaaltje naast de Bijzondere Collecties van de UB. Iedere vrijdag zit daar Iekje Smit, erevoorzitter van het Geert Hofstede Consortium. Samen met een groep studenten spit zij de gehele erfenis van de bekende 91-jarige psycholoog door.
Hoewel de studenten pas vanaf september bezig zijn met de grote klus, is Smit er al jaren mee bezig. ‘In 2017 al’, vertelt ze. ‘Toen kwam er een verhuiswagen het Academieplein opgereden. Helemaal volgeladen met het archief van Hofstede.’
De collectie van Hofstede is volgens Smit een bijzondere omdat het veel verschillende onderdelen bevat. ‘Een privécollectie, audiovisueel materiaal, publicaties, al zijn onderzoeksmateriaal, bronmateriaal: noem maar op.’
Goudmijntje
Hofstede bewaarde echt alles. ‘Ik vond zelfs kerstkaartjes van mezelf terug’, lacht Smit. Bovendien is het helemaal compleet. Hij heeft namelijk per publicatie ook alle secundaire literatuur bewaard. ‘Dat maakt het echt een goudmijntje.’
Maar hoe breng je orde in 78 dozen met van alles erin? ‘Dat is een hele klus’, weet Smit ondertussen. Allereerst worden de dozen heel globaal gescand. Daarna wordt er nauwkeuriger gekeken naar wat er precies in zit en dat wordt vervolgens genoteerd in een lijst. ‘Dat zijn pagina’s en pagina’s met kleurtjes en getalletjes.’
Ik vond zelfs kerstkaartjes van mezelf terug
Als dat gebeurd is, gaat alles uit de dozen, waarna een indeling gemaakt wordt. Alle publicaties bij elkaar, alle persoonlijke dingen bij elkaar, noem maar op. Daarbij wordt alles in mapjes gestopt en ontdaan van nietjes en plastic. Die mapjes komen weer in een grotere map en die mappen belanden uiteindelijk in een doos met een bepaald thema. ‘Je kunt het vergelijken met een Russische matroesjka-pop.’
Smit en haar studenten komen van alles tegen tijdens het doorspitten. Zo ook een brief van prins Claus, waarin hij Hofstede bedankt voor een toespraak die de psycholoog voor de prins had geschreven. Naast haar eigen kerstkaarten vond Smits nog meer van haar schrijfsels terug. ‘In het begin begon ik brieven met ‘geachte professor Hofstede’. Later werd het ‘lieve Geert’. Ik heb in het archief mijn band met hem zien veranderen. Dat vind ik heel bijzonder.’
Wetenschappelijke waarde
Volgens Evert Jan Reker, informatiespecialist bij de Bijzondere Collecties, staat de wetenschappelijke waarde van Hofstedes erfenis buiten kijf. ‘Niet alleen in Groningen of Nederland, maar zeker ook internationaal. Het is verreweg het meest omvangrijke archief dat wij in de kluis hebben staan. Sommige archieven zijn maar tien centimeter lang. Het archief van Hofstede is tientallen meters lang.’
Hofstede heeft een enorme bijdrage geleverd aan het onderzoek naar culturele dimensies. Hij is hij de meest geciteerde sociaal-wetenschapper uit Nederland. In totaal ontving hij elf eredoctoraten.
Volgens Smit heeft ze nog mazzel dat Hofstede zelf zo georganiseerd was. Hij bewaarde de stukken zelfs op alfabetische volgorde en per jaartal. ‘Hij is denk ik één van de meest georganiseerde mannen op aarde’, lacht ze. ‘Ik denk dat zijn vrouw wel eens gek van hem werd.’
Sommige archieven zijn maar tien centimeter lang, dat van Hofstede tientallen meters
Dat geldt niet voor Smit en haar studenten. ‘Het is vooral heel erg gezellig met elkaar. Je kunt het wel een beetje vergelijken met vissen. We zijn rustig op de automatische piloot ergens mee bezig en ondertussen kletsen we over van alles en nog wat.’ De studenten knikken instemmend. Zij vinden het bovendien leuk dat ze iets voor de wetenschap kunnen doen.
Tentoonstelling
Op 14 februari staat een digitale tentoonstelling gepland in de UB, dus ze hebben nog maar even om het werk af te krijgen. ‘De reden dat we een deadline hebben gesteld, is dat ik heel graag wil dat Hofstede nog leeft als het archief af is’, vertelt Smit. ‘Zonder de studenten, die dit vrijwillig doen, was het nooit gelukt.’
Ondertussen hebben de studenten net de zaal verlaten. ‘Maar,’ weet Smit, ‘vanmiddag komt er weer een groep’. Gezellig vissen en kletsen over van alles en nog wat.