Verkiezingen op de universiteit halen niks uit? Zonder de medezeggenschap zou de RUG er in 2025 heel anders hebben uitgezien (en zeker niet beter), betoogt columnist Dirk-Jan Scheffers.
Het is nooit saai aan de universiteit, maar de periode 2017-2019, toen ik deel uitmaakte van de universiteitsraad, was ronduit spannend en bepalend voor hoe de universiteit er vandaag bij staat. De belangrijkste dossiers destijds waren de geplande branch campus in het Chinese Yantai en de koude sanering van het Kernfysisch Versneller Instituut/Centre for Advanced Radiation Therapy (KVI-CART).
Om met het laatste te beginnen: het college van bestuur wilde hard ingrijpen bij een instituut dat halverwege een traject zat om te laten zien dat het zichzelf kon bedruipen. Dit eenzijdige opzeggen van een bestuursakkoord was allesbehalve eerlijk.
Door pas in te stemmen met een reorganisatie toen gedwongen ontslagen werden uitgesloten, heeft de universiteitsraad ervoor gezorgd dat de reorganisatie zo netjes mogelijk verliep – en de deeltjesversneller snort nu als nooit tevoren.
Doordat de universiteitsraad niet akkoord ging, kwam er geen Chinese campus
De branch campus was andere koek. In de Chinese provinciestad Yantai zou de RUG elk jaar 12.000 flink betalende studenten gaan opleiden. Dit alles in een klimaat van totale academische vrijheid, zonder inmenging van de Chinese overheid. Het klonk te mooi om waar te zijn.
Dat bleek het ook toen wij als raad, in goede samenwerking tussen personeels- en studentengeleding, kritisch naar de plannen en de financiële onderbouwing keken. Doordat de universiteitsraad niet akkoord ging, kwam er geen Chinese campus.
Ik kom nog regelmatig mensen tegen die zeggen dat ze heel erg blij zijn dat Yantai niet is doorgegaan. Dat getuigt van voortschrijdend inzicht want toen het er om spande, praatten velen van hen toenmalig collegevoorzitter Sibrand Poppema naar de mond.
Tegenspreken was destijds ook lastig. Zorgen over de campus werden weggewuifd en tegenstanders belachelijk gemaakt. Zelfs decanen lieten zich indertijd gebruiken, om universiteitshistoricus Van Berkel te citeren, als ‘loopjongens van het cvb’. In een organisatie waar vrijwel alle macht bij een heel klein clubje mensen ligt, is het strategisch om die machthebbers te vriend te houden.
Zelfs decanen lieten zich indertijd gebruiken als ‘loopjongens van het cvb’
Dat bestuurders macht hebben, en nauwelijks verantwoording hoeven af te leggen, bleek onlangs opnieuw. De Nederlandse universiteitsbesturen hebben, zonder overleg met de medezeggenschap of andere leden uit de academische gemeenschap, de minister een voorstel gedaan waarbij verschillende Engelstalige opleidingen in de sociale wetenschappen worden geofferd om de Toets Anderstalig Onderwijs te kunnen ontlopen.
Hoewel Groningen heel goed boert in dat voorstel (Ús Jouke is duidelijk diplomatieker dan zijn voorganger), is het bijzonder dat onze bestuurders denken het op een akkoordje te kunnen gooien met een minister die net het vorige akkoord doormidden heeft gescheurd.
Het democratisch tekort is groot in de Nederlandse academie – maar er ís de medezeggenschap. En die medezeggenschap kan wel degelijk het verschil maken. We gaan een onzekere toekomst tegemoet, onze bestuurders zullen flink wat moeilijke besluiten moeten nemen. Een goede medezeggenschap die opkomt voor de academische gemeenschap is dan onontbeerlijk.
Volgende week mag u stemmen. Gebruik die stem, het gaat echt ergens om!
DIRK-JAN SCHEFFERS