De fiscus let er sinds dit jaar extra op hoe freelancers worden ingezet om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Op de RUG levert dit problemen op bij onder anderen praktijkdocenten.
Hoe groot het probleem RUG-breed is, is onduidelijk. Maar ook de universiteit werkt al jarenlang met freelancers, zoals praktijkdocenten: mensen die werkzaam zijn in hun vakgebied en lesgeven aan de universiteit.
Zij mogen sinds januari niet meer als freelancer voor de universiteit werken, wat tot ongemakkelijke situaties kan leiden. Want wil een praktijkdocent die er bewust voor kiest freelancer te zijn wel in dienst? En kan de RUG een contract bieden dat aantrekkelijk genoeg is om die mensen te behouden?
Master Journalistiek
Vooral bij de masteropleiding journalistiek, onderdeel van media studies, werd het probleem duidelijk. De master maakt al sinds jaar en dag gebruik van praktijkdocenten.
‘Het is zelfs een absolute voorwaarde’, zegt hoogleraar journalistiek Bart Brouwers. ‘Wij hebben een opleiding die vaart op de kracht van mensen uit de praktijk. Hoe dichterbij de praktijk wij blijven, hoe beter voorbereid we onze studenten het werkveld in kunnen sturen.’
De opleiding – met een Nederlandse en een internationale (Engelstalige) variant – wordt alom geprezen en scoort altijd hoog in de keuzegidsen. Alumni werken bij nationale media als de NOS, RTL en landelijke kranten, en ook voor internationale media als de BBC, Al-Jazeera en CNN.
Vijf docenten stoppen
Maar na dit academisch jaar stoppen vijf praktijkdocenten, de helft van alle docenten van de master, van wie vier in meer of mindere mate vanwege de nieuwe freelanceregels.
‘Als dit hele gedoe rondom het zzp-schap er niet was geweest, dan zou ik waarschijnlijk niet zijn gestopt’, zegt onderzoeksjournalist Robert Chesal, werkzaam bij onder meer de NOS en sinds 2013 praktijkdocent bij de master. ‘Het is ingewikkelder dan alleen de RUG, hetzelfde gebeurt ook bij de NOS.’
Chesal kiest voor de nationale omroep. ‘Een van de redenen is dat de NOS met een concreet aanbod kwam op een moment dat de RUG me nog niet kon zeggen: dit is wat we je aanbieden, zoveel uren, voor dit salaris.’
Onduidelijkheid
De onduidelijkheid van de RUG trof niet alleen Chesal. De praktijkdocenten die per 1 januari geen freelancer meer mogen zijn, kregen in november een voorstel om met ingang van het nieuwe jaar tijdelijk als oproepkracht te werken. ‘Dat was behoorlijk laat en bovendien zijn we zowel mondeling als schriftelijk verkeerd geïnformeerd over ons salaris’, zegt Rienk Kamer, die ook stopt als praktijkdocent.
Kamer stopt niet vanwege de zzp-regels, maar omdat hij het na veertien jaar tijd vindt dat een jonger iemand zijn rol overneemt. Maar over de zzp-discussie op de RUG is hij niet te spreken.
‘We kregen een bepaald uurbedrag te horen, daar heb ik mee gerekend om te besluiten of ik per januari verder wilde. Op basis daarvan heb ik ja gezegd, maar de contracten kwamen pas vlak voor kerst binnen. Toen bleek het opeens de helft te zijn.’
Niet in de steek laten
Hij kon het niet maken om op dat moment – midden in het masterjaar – de opleiding en de studenten in de steek te laten dus ging hij door, zegt hij. ‘Maar dit was wel een grote fout van de RUG. Ze noemde het zelf een blunder en ze heeft ruiterlijk excuses aangeboden, maar dit was wel zuur voor ons.’
RUG-woordvoerder Anja Hulshof laat weten dat alle praktijkdocenten bij de opleiding journalistiek een ‘aanbod hebben ontvangen’ voor volgend academisch jaar. ‘De RUG wil graag dat ze blijven’, zegt ze. Maar zoals het er nu voorstaat, vertrekken er in ieder geval vijf.
Hoge standaard
Ondanks de verwarring en de relatief grote uitstroom, heeft hoogleraar Brouwers er vertrouwen in dat de opleiding haar hoge standaard weet te behouden.
‘We hebben alle colleges voor volgend jaar al weten in te vullen, dus het zal geen gevolgen hebben voor het onderwijs’, zegt hij. ‘Maar het is wel zo dat wij geen concessies willen doen aan de praktijkervaring van onze docenten. Het wordt wel ingewikkelder om dat voor elkaar te krijgen door de ontwikkelingen.’