Vijf vragen over bereikbaarheid

‘Files bestrijden is te gemakkelijk’

U werkt in Den Haag! Dat is vast moeilijk bereikbaar?

‘Nou, dat valt dus reuze mee. Ik woon immers ook in Den Haag en hoef maar tien minuten op de fiets. Maar ja, ik moet nu ook een keer per week naar Groningen en dán ben ik wel drie uur bezig.

Het is maar hoe je het bekijkt. Voor de mensen in de stad is Groningen juist heel bereikbaar en er zijn veel voorzieningen op korte afstanden. Maar dat is weer anders voor mensen uit de Ommelanden, zelfs al zijn er geen files.’

Dus die Randstad is helemaal niet zo moeilijk bereikbaar?

‘Wat opvalt is dat je ook in de Randstad nog altijd sneller bent met de auto dan met het openbaar vervoer. Openbaar vervoer concurreert dus alleen op de grote afstanden tussen steden.

Het is belangrijker om te kijken naar het aantal voorzieningen dat mensen binnen hun bereik hebben. In een dorp heb je misschien één supermarkt per anderhalve kilometer, terwijl dat er in de stad wel twaalf zijn. En die is dan misschien heel gezellig, maar ook nog eens duurder. Wat heb je minimaal nodig? En wat vind je belangrijk? Die factoren moet je meewegen. Het is niet voor niets dat mensen allemaal naar de Randstad gaan.’

Gebruiken we het begrip ‘bereikbaarheid’ dan verkeerd?

‘Er is een soort trend waarbij alleen wordt gerekend met reistijdverlies. Investeer je alleen in wegen waar het toch al druk is, dan profiteren alleen de mensen die een auto hebben en er gebruik van maakten.

Mensen die elders wonen of niet autorijden, hebben daar veel minder voordeel van. Dat vergroot de ongelijkheid. Tussen de Randstad en het Noorden bijvoorbeeld, maar ook tussen autobezitters en niet-autobezitters. Het risico bestaat dat je een zelfversterkend systeem in het leven roept. Helemaal omdat extra wegen voor extra vraag zorgen, waardoor je weer meer files krijgt.’

U pleit voor minder focus op asfalt?

‘Tja, het lastige is, files bestrijden is ook heel makkelijk. Het alternatief – waarbij je dat bredere, ruimtelijke begrip van bereikbaarheid gebruikt – levert ook ethische vraagstukken op. Wat zijn de voorzieningen waar iedereen recht op heeft? En voor hoeveel mensen moet je dat in stand houden?’

Gaat u nu op zoek naar een oplossing?

‘In de komende jaren wil ik onderzoeken hoe mensen in de Groningse Ommelanden dit beleven en hoe we met slimme oplossingen de bereikbaarheid van de buitengebieden kunnen vergroten, ook als het openbaar vervoer onder druk staat.

Je kunt denken in openbaar vervoer langs “gestrekte lijnen”: dus een busverbinding met minder haltes, maar wel hoogfrequent. Dan kom je misschien minder diep in de dorpen, maar het systeem kan goedkoper. En dan kun je je afvragen wat de rol van de fiets – met name de elektrische fiets – kan zijn. Of een zelfrijdende bus, zoals die nu getest wordt bij het ziekenhuis in Scheemda. Ik wil gaan uitzoeken of mensen dat zien zitten en waar dat van afhankelijk is.’