Wat je moet weten over de RUG en de oorlog in Oekraïne (UPDATE)

De Russische invasie in Oekraïne choqueert ook de universitaire gemeenschap van Groningen. De oorlog in het oosten van Europa heeft gevolgen voor de universiteit. Dit is een overzicht van de gevolgen en wordt bij nieuwe ontwikkelingen geüpdatet.

In de nacht van woensdag 23 op donderdag 24 februari viel het Russische leger Oekraïne binnen. Wat veel analisten tot dan toe voor onmogelijk hielden, gebeurde toch: oorlog op het Europese continent.

De RUG zei kort na de invasie ‘geschokt’ te zijn door de ontwikkelingen. Verenigd in koepelorganisatie Universiteiten van Nederland (UNL) stelden alle uni’s zich in te zetten om ‘studenten en medewerkers te ondersteunen die hier direct of indirect door geraakt worden’.

‘Wij zien dat er onzekerheid is onder Oekraïense en Russische medewerkers en studenten in Nederland. Wij doen ons uiterste best om hen zo goed mogelijk te helpen.’

Wat voor hulp kan de RUG bieden? Hoeveel studenten en medewerkers worden in Groningen persoonlijk geraakt? Hoe staat het met de banden tussen de universiteit en Rusland? Zijn er directe gevolgen van de oorlog op onderwijs en onderzoek? De balans na bijna twee weken oorlog.

Hoeveel studenten en medewerkers van de RUG komen uit Oekraïne en Rusland?

Op dit moment staan 43 Oekraïense en 105 Russische studenten bij de RUG ingeschreven. Ook zijn er 16 werknemers uit Oekraïne en 29 uit Rusland, zegt RUG-woordvoerder Anja Hulshof.

Zijn er mensen op uitwisseling?

Voor zover de universiteit nu na kan gaan, zijn er momenteel geen medewerkers of studenten van de RUG in Oekraïne of Rusland. Maar dat ze er niet zijn op basis van een academische uitwisseling, betekent niet per definitie dat er geen mensen heen gaan. 

‘Wij weten niet wat mensen uit persoonlijke beweegredenen besluiten te doen’, zegt Hulshof. ‘En ik sluit niet uit dat sommigen zich vanwege de omstandigheden wel geroepen voelen om af te reizen.’

Hoe probeert de RUG te helpen?

De RUG heeft alle Oekraïense en Russische studenten vrijdag 25 februari een persoonlijke mail gestuurd om ze hulp te bieden. ‘Natuurlijk zijn dat twee verschillende brieven geweest’, zegt Hulshof. Maar de kern van de boodschap was hetzelfde: ‘We proberen een hand uit te steken, zodat iedereen die ten gevolge van deze invasie tegen problemen aanloopt, weet dat ze bij ons terecht kunnen. Per persoon proberen we zo goed mogelijk te helpen.’

Terwijl de ontwikkelingen in het oorlogsgebied elkaar snel opvolgen, worden de persoonlijke gevolgen voor mensen in Groningen steeds zichtbaarder. ‘En daar krijgen we steeds meer vragen over.’ Zoals: Wat te doen als een visum binnenkort verloopt? Waar kan ik heen om geestelijke bijstand te krijgen? Of financiële ondersteuning? En waar kan ik heen als ik wil helpen? 

Daarom heeft de RUG op haar website zowel in het Nederlands als in het Engels een aparte pagina ingericht om mensen te informeren.

Wat voor praktische hulp kan de universiteit bieden?

Dat is volgens de RUG helemaal afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden van degene die om hulp vraagt. De universiteit zet nu een noodfonds op, zodat ze ook financiële steun kan bieden. 

Daarnaast is de RUG (weer) aangesloten bij het netwerk Scholars at Risk. Het wereldwijde netwerk zet zich in om wetenschappers te beschermen die in hun eigen land moeten vrezen voor hun vrijheid, welzijn en leven. De RUG heeft vorige maand nog een bedreigde wetenschapper zo’n plek gegeven.

Of dit iemand uit Oekraïne of Rusland is, kan Hulshof niet zeggen. ‘Wij geven daar weinig informatie over, juist omdat deze persoon bedreigd is’, zegt ze. ‘Het was iemand die in het thuisland het werk niet meer kon uitvoeren en daarom nu bij ons is.’

Hoe staat het met de banden tussen de RUG en Rusland?

Op dinsdag 1 maart maakte de universiteit bekend alle niet-universitaire banden met Rusland per direct te bevriezen. Dat betekende onder meer een einde aan de samenwerking met het Russische aardgasbedrijf Gazprom in de New Energy Coalition. 

En hoe zit het nu met de universitaire banden tussen de RUG en Rusland?

Hoewel die deur tot voor kort nog openbleef, deed onderwijsminister Robbert Dijkgraaf (D66) vrijdag 4 maart een ‘dringende oproep’ om ook die banden te bevriezen. In navolging van landen als Duitsland en Denenmarken, die de banden eerder verbraken, vroeg hij dit niet alleen met Rusland, maar ook met Belarus te doen. Het land staat aanvallen op Oekraïne vanaf het eigen grondgebied toe en wordt daarom ook als agressor in de oorlog gezien.

Alle Nederlandse universiteiten, hogescholen en academische ziekenhuizen hebben per direct alle universitaire banden met onderwijs- en kennisinstellingen uit Rusland en Belarus bevroren.

Zijn er door de sancties voelbare gevolgen voor onderwijs en onderzoek?

Ja, concreet betekent het bevriezen van de banden dat er geen financiële transacties meer worden gedaan en dat er geen kennis en data wordt uitgewisseld. Daarnaast worden er geen nieuwe samenwerkingsprojecten gestart en zijn onderzoekers van instellingen uit Rusland of Belarus niet meer welkom als referent of commissielid bij de beoordeling van onderzoeksvoorstellen.

Voor de RUG heeft dit onder meer gevolgen voor het Nederland-Ruslandcentrum (NRCe) en het Centre for Russian Studies (CRS). Zo kreeg Hans van Koningsbrugge, Ruslandexpert en directeur van beide centra, maandagmorgen een voorstel om een geplande reeks colleges over Noord-Nederlanders in dienst van Napoleon voort te zetten zonder de Russische partners. En gaat de geplande summmer school in aan de Staatsuniversiteit van Moskou niet door.

‘Maar we kunnen bijvoorbeeld ook niet meer naar het Russisch archief’, zegt Van Koningsbrugge. Dat komt niet alleen door de Nederlandse sancties, maar ook omdat Nederland op een Russische lijst met ‘vijandelijke staten’ staat. ‘Ik was een regelmatig bezoeker en ken daar ook Russische collega’s van. Maar daar kun je nu niets meer mee.’

En hoe zit het met persoonlijke gevolgen voor studenten en medewerkers?

Volgens koepelorganisatie Universiteiten van Nederland (UNL, voorheen VSNU) kunnen studenten en medewerkers uit Rusland en Belarus die nu in Nederland zijn, ook hier blijven. Onderwijsminister Dijkgraaf zei vrijdag ook dat het kabinet een miljoen euro vrijmaakt voor kennisinstituten om Oekraïense, Russische en Belarussische studenten te ondersteunen.

Hoewel Russische en Belarussische studenten zich nu nog kunnen inschrijven bij de RUG, weet de universiteit nog niet of dit ook zo blijft. Volgens de nieuw ingerichte FAQ-pagina zou dit door landelijk beleid in de (nabije) toekomst kunnen veranderen. Studenten wordt daarom aangeraden ook de website van de IND en de Nederlandse overheid goed in de gaten te houden.

RUG-woordvoerder Hulshof begrijpt daarnaast dat de huidige ontwikkelingen studenten en medewerkers ook persoonlijk raken. ‘En je kunt je voorstellen dat mensen door persoonlijke omstandigheden wel in de problemen komen’, zegt ze. En dat dat niet alleen geldt voor Oekraïners of Russen, maar ook voor mensen die uit aangrenzende landen komen.

‘Onze prioriteit ligt bij Oekraïne’, zegt Hulshof. ‘Maar ook mensen die uit Rusland komen, of die er net buiten wonen, bevinden zich in een zorgelijke situatie. Zij hebben bijvoorbeeld familie die in Oekraïne woont. Ook zij moeten weten dat ze voor hun persoonlijke situatie steun kunnen zoeken bij hun faculteit en bij de universiteit.’

Wat doen medewerkers en studenten om te helpen?

Ook onder medewerkers van de RUG is de bereidheid om Oekraïne te steunen groot. Zo roepen tientallen medewerkers in een open brief aan de RUG op noodbeurzen en een versneld beursprogramma beschikbaar te stellen voor studenten en wetenschappers die geraakt zijn door ‘Ruslands imperiale oorlog.’

Tegelijkertijd doet een openbaar Google Sheets-document als een lopend vuur de ronde op LinkedIn, Twitter en andere sociale media. Daarin worden inmiddels wereldwijd ruim 520 veelal betaalde posities aangeboden voor Oekraïense wetenschappers.

Cristina Paulino, hoofd van het lab elektronenmicroscopie van de Faculty of Science and Egineering van de RUG, is een van de mensen die een tijdelijke postdocpositie aanbiedt. 

Een soortgelijk initiatief is ook de faculteitsraad van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde ter ore gekomen. Het platform Science for Ukraine, opgezet in Letland met de steun van onder meer de Jonge Akademie van Polen, verzamelt ook (tijdelijke) posities waar Oekraïense wetenschappers op kunnen reageren. De faculteitsraad van FEB heeft het bestuur gevraagd te kijken naar de mogelijkheden om als faculteit ook tijdelijke posities open te stellen.

De nieuwe interdisciplinaire onderzoeksgroep Human Mobility and Migration Lab houdt op dinsdag 15 maart van 17.00 tot 19.00 een bijeenkomst voor studenten en medewerkers over de humanitaire aspecten van de oorlog in Oekraïne. Het evenement is in de Marie Lokezaal in het Harmoniegebouw.

De onderzoeksgroep hoopt voor het evenement via een digitale collectebus geld op te halen voor de hulpactie Giro555 Samen voor Oekraïne.

Lees ook:

Engels

2 REACTIES

De spelregels voor reageren: blijf on topic, geen herhalingen, geen URLs, geen haatspraak en beledigingen. / The rules for commenting: stay on topic, don't repeat yourself, no URLs, no hate speech or insults.

guest

2 Reacties
Meest gestemd
Nieuwste Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties