Taal is obstakel voor internationals
Tig vacatures en toch geen werk
Door Begüm Emregül
By Begüm Emregül
Begüm Emregül
Na zes uur werken in de bediening in een Gronings restaurant haast Dimitra zich door het donker naar huis om wat slaap te pakken. Want morgenochtend wacht haar volgende baantje op haar: online Griekse les geven.
Dimitra, die uit Griekenland afkomstig is, heeft een master ethics of education afgerond aan de RUG. Ze zou voorlopig graag in Nederland blijven, maar het is sinds haar afstuderen twintig maanden geleden nog niet gelukt om werk te vinden. Daarom probeert ze nu de eindjes aan elkaar te knopen met bijbaantjes. ‘Die houden me financieel op de been, maar het is funest voor mijn motivatie’, zegt ze. ‘Ik wist dat het moeilijk zou zijn om een baan te vinden, maar een jaar na ons afstuderen zijn al mijn klasgenoten nog werkloos.’
Het is niet dat ze het niet geprobeerd heeft. Ze kijkt op de juiste websites, is actief op LinkedIn actief en staat ingeschreven bij organisaties als Randstad. Maar zonder succes.
Veel vacatures
De Nederlandse arbeidsmarkt heeft een grote behoefte aan gekwalificeerd personeel. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in 2024 landelijk 396.400 openstaande vacatures, waaronder 11.100 in Groningen. Toch kunnen veel afgestudeerde internationals zoals Dimitra geen werk vinden, of alleen onder hun niveau.
De Israelische Tamara solliciteerde na het afronden van haar studie communicatie- en informatiewetenschappen aan de RUG op meer dan driehonderd marketing- en eventmanagementfuncties in Nederland. ‘Ik werd hoopvol wakker en ging zonder hoop weer naar bed’, vertelt ze. ‘Ik zou aangenomen worden door het bedrijf waar ik stage liep, maar een maand voordat het zover was, kwam er een vacaturestop.’
Ik werd hoopvol wakker en ging zonder hoop weer naar bed
Na drie stages in uiteenlopende vakgebieden had ze gedacht dat het vinden van een baan makkelijker zou zijn. ‘De eerste twintig afwijzingen waren echt zwaar.’
Wilma, een Zweedse die ook communicatie studeerde en daarna nog een master aan de Universiteit van Amsterdam deed, raakte ook ontmoedigd toen ze telkens ‘nee, bedankt’ te horen kreeg. ‘Het is zwaar om uitgenodigd te worden voor sollicitaties en vervolgens afgewezen te worden’, zegt ze. ‘Je krijgt hoop en dan draait het toch weer op niets uit.’
Uiteindelijk vond ze wel een baan, maar dat was in Malmö, waar ze vandaan komt.
Harde eis
Alle drie de studenten deden hun uiterste best om een baan in Nederland te vinden. En nu werkgevers grote moeite hebben om vacatures te vervullen, zou je denken dat dit niet zo moeilijk zou moeten zijn. Dus waar gaat het dan mis?
Ik had tijdens mijn studie geen tijd om Nederlands te leren
De grootste barrière is de Nederlandse taal, volgens Vincent de Boer van de afdeling Career Services van de RUG. ‘Vooral in Noord-Nederland, waar bedrijven voornamelijk op zoek zijn naar Nederlandstalige medewerkers’, zegt hij. ‘Internationale studenten hebben weliswaar unieke vaardigheden en een brede kijk op de wereld, maar veel vacatures stellen als harde eis dat je Nederlands spreekt.’
Dat is ook Tamara’s ervaring. Ze las functiebeschrijvingen die perfect bij haar kwalificaties aansloten, maar steeds weer stuitte ze op die ene zin: ‘Beheersing van de Nederlandse taal vereist’. ‘Het voelt alsof er geen manier is om dit te omzeilen.’
Ook Dimitra merkte dat dit een groter probleem is dan ze had verwacht. ‘Het sollicitatieproces is overweldigend, vooral door de taaleis’, zegt ze. ‘Ik had tijdens mijn studie geen tijd om Nederlands te leren. Nu probeer ik het, maar het is moeilijk om aan de verwachtingen van werkgevers te voldoen terwijl ik de taal nog aan het leren ben.’
Ondersteuning
Beiden hebben zich tot Career Services gewend. Dat biedt op allerlei manieren ondersteuning aan studenten die de arbeidsmarkt betreden, van cv-checks tot oefengesprekken en loopbaanadvies. ‘Studenten kunnen ons het eerste jaar na hun afstuderen onbeperkt benaderen’, zegt De Boer. ‘We werken ook samen met het Student Service Center voor psychologische ondersteuning en workshops.’
Dimitra woonde evenementen van Career Services bij over LinkedIn en netwerken, maar vond ze niet nuttig. ‘Te oppervlakkig.’ Tamara deelt dit gevoel. ‘Netwerkevenementen zijn leuk, maar ze boden geen praktische adviezen over soft skills, zoals hoe je met werkgevers moet praten. Er was geen enkele tip waarvan ik dacht: dit gaat me helpen om een baan te krijgen.’
Er was geen tip waarvan ik dacht: dit gaat me helpen een baan te krijgen
Er zijn verschillende initiatieven die specifiek gericht zijn op de problemen waar internationale studenten tegenaan lopen als ze werk proberen te vinden, vertelt De Boer. Het belangrijkste is Make it in the North, een non-profitproject dat Engelstalige werkzoekenden verbindt met internationaal georiënteerde bedrijven.
De organisatie biedt workshops en netwerkevenementen aan die studenten inzicht moeten bieden in de nuances van de Nederlandse arbeidsmarkt.Het doel is niet alleen om relaties aan te knopen, maar ook om internationals het zelfvertrouwen te geven om potentiële werkgevers te benaderen.
‘Daarnaast trainen ze ook bedrijven om een sfeer te creëren waarin internationals zich welkom voelen, zelfs als ze geen Nederlands spreken’, zegt De Boer. Nederlandse werknemers worden dan aangemoedigd om Engels te spreken, of internationals krijgen een Nederlandse buddy die ze helpt integreren. Bedrijven kunnen hun vacatures ook op het banenplatform van Make it in the North plaatsen, waardoor ze toegankelijker worden voor internationale werkzoekenden.
Nieuw initiatief
Studie- en faculteitsverenigingen zoals EBF proberen ook verandering teweeg te brengen. ‘Wij stimuleren bedrijven om evenementen in het Engels te organiseren en om ook aan internationale studenten te denken voor vacatures’, zegt Pien Kokelenberg, career officer bij EBF. ‘Wij zijn een van de vijf grote verenigingen voor economie en bedrijfskunde en wij werken met elkaar samen om impactvolle verandering teweeg te brengen. Bij grotere bedrijven wordt dit steeds makkelijker, maar bij kleinere bedrijven blijft het een uitdaging.’
Deze lente komt er nog een platform bij: RUG Connect, bedoeld om alle netwerk- en loopbaaninitiatieven binnen de universiteit te stroomlijnen en de overgang van universiteit naar de arbeidsmarkt voor studenten te vergemakkelijken. Hier kun je straks vacatures, stages, workshops en toegang tot alumninetwerken van alle faculteiten vinden. ‘Het is een manier om de RUG-gemeenschap onder één paraplu te brengen’, legt De Boer uit.
Ook moet het de banden tussen alumni en huidige studenten gaan versterken, door alumni – die ten slotte ervaringsdeskundigen zijn – als een soort mentor te laten optreden.
Volhouden
In de tussentijd doet Dimitra hard haar best om zichzelf aantrekkelijker te maken voor werkgevers. ‘Ik ben Nederlands aan het leren’, zegt ze. ‘En ik hoop nog steeds mijn droombaan te krijgen bij een NGO voor immigratie-educatie in Nederland.’
Tamara, die uiteindelijk een baan vond in eventmanagement bij een startup, adviseert om stug vol te houden. ‘Je moet gewoon doorgaan, zelfs als het hopeloos voelt.’