Vrienden hadden RUG aan de haak
Sinds de arrestatie van technisch beheerder Hans G. door de FIOD, gaat zijn afdeling – het facilitair bedrijf van de RUG – supervoorzichtig te werk. Bonnen worden gedubbelcheckt en een lijst met verdachte bedrijven wordt rond gemaild.
Bovenaan de lijst staat technisch bureau Postma van Marinus P. en diens zoon, dat onderhoud uitvoerde aan RUG-gebouwen. Ook Marinus P. werd eind januari opgepakt door de FIOD.
Marinus kent Hans goed ‘vanuit het werk’. Ook ging Marinus graag mee naar de Krikke Visdag, een visuitje voor RUG-gepensioneerden en bevriende aannemers, dat georganiseerd wordt door Hans G.
Hans G. zou bedrijven hebben meegenomen naar etentjes of viswedstrijden, om vervolgens buitensporig hoge rekeningen te sturen. Wie niet betaalde, kreeg geen klussen meer. Ook liet hij ze extra bonnetjes schrijven voor nooit uitgevoerd werk.
Marinus P. en zijn zoon verdienen ook via het bedrijf Display Noord aan de RUG. Dit bedrijf verhuurt zaken als podia, rode lopers en presentatieborden aan de universiteit. Deze producten waren eerder nog eigendom van de RUG zelf, aldus ingewijden.
Het is inmiddels drie maanden geleden dat Hans G. werd opgepakt voor fraude. De FIOD was hem op het spoor gekomen na het faillissement van een ander bedrijf, Mennes & Jager.
Het betrof een van de bedrijven waarmee Hans graag samenwerkte in zijn functie als technisch beheerder van de RUG. Tijdens het onderzoek naar de misstanden bij het failliete bedrijf, werd duidelijk dat de RUG-medewerker wederdiensten had gevraagd voor uitbestede opdrachten.
Leestijd: 9 minuten (1607 woorden)
Sinds de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) RUG-manager Hans G. van zijn bed lichtte, is het facilitair bedrijf – de dienst waar de technisch beheerder werkt – supervoorzichtig. Bonnetjes van klusbedrijven worden dubbel gecontroleerd. En regelmatig wordt er een lijst met verdachte bedrijven rondgestuurd binnen de RUG. Bedrijven waarmee Hans G. de universiteit de afgelopen twintig jaar vermoedelijk voor tonnen oplichtte.
Bovenaan de lijst staat technisch bureau Postma van Marinus P. en zijn zoon. Een bedrijf uit Peizermade dat de laatste jaren veel onderhoud aan de gebouwen van de RUG uitvoerde. Marinus P. werd net als Hans G. eind januari door de opsporingsdienst aangehouden. Hij geeft toe dat het bedrijf betrokken is bij het strafrechtelijk onderzoek naar de fraude. ‘Maar ik was direct weer op vrije voeten. Het was een kort verhoor’, vertelt Marinus rustig aan de telefoon. ‘We wachten nu af hoe het onderzoek loopt.’
Fervent vissers
Marinus (63) kent Hans goed. Vanuit het werk, zegt hij zelf. Vijftien jaar lang was Hans zijn directe contactpersoon bij de RUG. Volgens verschillende bronnen binnen en buiten de universiteit zijn ze zelfs familie. Zwagers, zo wordt steeds gezegd. Maar daar wil Marinus niets van weten. ‘Nee, we zijn geen familie, in de verste verte niet. Ik weet niet hoe mensen erbij komen. Er zijn heel veel fabels de wereld in gebracht met betrekking tot Hans en mij. Maar je moet niet alles geloven wat je leest, hè.’
Dat ze elkaar al jaren goed kennen is in elk geval wel duidelijk. Hans G. en zijn zoon Michiel, eveneens aangehouden door de FIOD, zijn vrienden met Marinus P., z’n vrouw, z’n zwager en hun kinderen op Facebook. Hans en Michiel zijn net als Marinus fervent vissers. Hans regelde de Krikke Visdag, die wordt georganiseerd voor gepensioneerden van de RUG en de aannemers waarmee ze tijdens hun werk contact hadden, en Marinus ging mee.
Hoge rekeningen
Marinus richtte zijn familiebedrijf op met behulp van een e-mailadres van de RUG. Volgens zijn eigen Facebook-pagina was hij loodgieter bij de universiteit, maar aan de telefoon ontkent hij werknemer te zijn geweest. ‘Nee, dat was uit naam van mijn eigen bedrijf’, reageert hij. Hoe kwam hij dan aan een mailadres van de universiteit? ‘Ja, dat hebben er wel meer, hoor. Dat krijgt iedereen die veel voor de RUG werkt. Dat is heel normaal. Dan kun je ook inloggen en krijg je je opdrachten ook via de mail.’
Hoe Hans G. precies fraudeerde is nog niet duidelijk. Volgens de FIOD vroeg hij de bedrijven gunsten en betalingen voor hemzelf en zijn familie, in ruil voor opdrachten voor die bedrijven. Een ondernemer die zelf meedeed aan de fraude zegt dat hij de bedrijven bijvoorbeeld meenam naar etentjes of viswedstrijden, en ze vervolgens veel te hoge rekeningen stuurde. Wie daar niet van gediend was, hoefde geen nieuwe klus te verwachten. En dat betekende voor de bedrijven, die vaak de RUG als enige grote opdrachtgever hebben, een flinke aderlating.
Ook liet hij ze bonnetjes schrijven voor klussen die in werkelijkheid niet bij de universiteit werden gedaan. Zoals bij de bestrijding van de legionellabesmettingen bij tandheelkunde. De medewerkers van bureau Postma legden daar vakkundig nieuwe leidingen aan en plaatsten nieuwe boilers. Een miljoenenklus, waarbij ook wel eens een nepbonnetje werd ingediend, volgens betrokkenen.
Marinus P. wil niets over de fraude zeggen. ‘Daar ga ik niet op in. Ik wil er niet over praten zolang het onderzoek loopt’, zegt hij.
Rode loper
De onderhoudsklussen zijn niet de enige manier waarop Marinus en zijn zoon verdienen aan de RUG. Met zijn bedrijf Display Noord verhuurt hij presentatieborden en tafels aan de universiteit voor congressen, seminars en evenementen. De borden waarop alle RUG-organisaties zich presenteren tijdens de Welcoming Ceremony zijn van Display Noord. Net als de routeborden in de universiteitsgebouwen. Zelfs de rode loper die tijdens het lustrum vanwege het 400-jarig bestaan van de RUG voor het Academiegebouw lag, is geleverd door Display Noord.
Volgens ingewijden binnen de universiteit was het materiaal dat nu wordt verhuurd bij Display Noord in het verleden van de universiteit zelf. Het podium dat bijvoorbeeld werd gebruikt voor de docent van het jaarverkiezing en de Aletta Jacobsprijs stond voorheen in een garage van het facilitair bedrijf en kon daar door medewerkers worden opgehaald. Maar opeens moest datzelfde podium bij Display Noord worden gehuurd, en werd geplaatst door medewerkers van technisch bureau Postma.
‘Hans G. heeft die overgeheveld aan Postma’, zeggen bronnen, die niet met hun naam willen worden genoemd. Marinus ontkent. ‘Ook niet waar’, zegt hij. Maar uitleg wil hij niet geven. ‘Ik ga daar verder niet over uitweiden als u het goed vindt.’
Zijn advocaat, Mathieu van Linde, is niet blij dat het bedrijf van zijn cliënt wordt genoemd. ‘Ik ken het dossier en Display Noord is op geen enkele wijze bij het strafrechtelijk onderzoek betrokken.’
Strijd
Hans G. zit in elk geval nog enkele weken in voorlopige hechtenis in afwachting van het onderzoek door de FIOD. Het zal waarschijnlijk nog maanden duren voordat de zaak voor de rechtbank verschijnt. Het interne onderzoek dat de universiteit door Bureau Hoffmann laat uitvoeren, wordt naar verwachting over vier tot zes weken afgerond.
In de tussentijd werkt Marinus P. gewoon door. Maar makkelijk is dat niet. ‘De RUG is voor ons de grootste werkgever. Het wordt nog een hele strijd om het bedrijf te laten overleven. Dat wordt heel moeilijk.’
Beroerde belastingontduiker
Toen Hans G. drie maanden geleden werd opgepakt, was dat niet omdat de RUG zijn frauduleuze praktijken had ontdekt. De FIOD was hem op het spoor gekomen na het faillissement van Mennes & Jager een jaar geleden.
Het is een van de bedrijven waarmee Hans G. graag werkte en een bekende naam binnen de universiteit. Net als Postma deed Mennes & Jager regelmatig onderhoudswerkzaamheden aan de panden van de universiteit. ‘De heer Jager en Hans G. kenden elkaar goed, zo hebben wij begrepen’, laat curator Pieter Lettinga van Dorhout Advocaten weten.
Lege garages
De installateurs van Mennes & Jager waren jarenlang kind aan huis bij de RUG. Maar dat stopte toen Jan Jager plotseling zijn eigen personeel niet meer uitbetaalde. De directeur bleek meer dan een miljoen aan belastingschuld te hebben en zelf naar Duitsland te zijn vertrokken.
De belastingdienst had hem al een tijdje op het oog. Maar Jager liet steeds niets van zich horen, voerde snel bestuurswisselingen door en schreef zijn bedrijven in op adressen van lege garages. Voorraden en inventarissen werden constant verplaatst en nieuwe bedrijven opgericht om de belastingdienst te ontlopen.
Facilitair bedrijf
Het onderzoek naar de fraudezaak heeft flinke gevolgen voor het facilitair bedrijf van de RUG. Niet alleen Hans G., maar ook een aantal van zijn collega’s lijkt bij de zaak betrokken.
Vier medewerkers van de universiteit zijn inmiddels op non-actief gezet. Hans G. zelf, maar ook iemand van de directie. Zijn eigen leidinggevende, de adjunct-directeur van de Unit Gebouw- en Terreinbeheer, is vanwege het onderzoek naar huis gestuurd. Net als een medewerker van de telefonieafdeling, eveneens van het facilitair bedrijf.
Volgens een ondernemer die zelf bij de fraude betrokken is, weet de afdeling al jaren van de fraude. Hij zegt in 2011 e-mails en aangetekende brieven te hebben gestuurd naar het hoofd Verbouwprojecten van het facilitair bedrijf. De medewerker en de woordvoerder van de RUG willen niet reageren op de beschuldiging.
De nieuwe bedrijven maakten flinke belastingschulden, waarna Jager ze voor dood achterliet en meteen weer een nieuw bedrijf opstartte. Zelfs nadat de belastingdienst beslag had gelegd op zijn tegoeden en de curator een onderzoek was gestart, deed Jager er alles aan om de fiscus te ontlopen.
Schijnconstructie
De RUG was Mennes & Jager op het moment dat het failliet ging bijna 140.000 euro schuldig. De belastingdienst wilde dat geld hebben en legde er beslag op. Maar Jager richtte snel een nieuw bedrijf op en stuurde een rekening naar de universiteit. De belastingdienst doorzag echter zijn schijnconstructie en waarschuwde de RUG. Vervolgens heeft de universiteit de betalingen opgeschort en ging Mennes & Jager failliet.
Curator Pieter Lettinga deed onderzoek naar de schijnconstructie en sprak daarom met de meeste medewerkers van Mennes & Jager. ‘Tijdens deze gesprekken is onder andere naar voren gekomen dat een medewerker van de RUG wederdiensten had gevraagd voor opdrachten die hij namens de RUG had verstrekt. Onduidelijk was op dat moment of dit ook daadwerkelijk het geval was. Wij beschikten niet over de noodzakelijke gegevens om dit verhaal te kunnen verifiëren, maar we deelden wat ons door de werknemers werd medegedeeld wel met de belastingdienst. Ik ga ervan uit dat zij vervolgens in overleg met de FIOD een nader onderzoek zijn gestart.’
‘Slecht personeel’
En zo begon het onderzoek waarbij twee bedrijfspanden en zes woningen werden onderzocht, waaronder het huis van Hans G.
Volgens Jager, die zijn praktijken voortzette in Duitsland, waren vooral zijn slechte personeel en het gebrek aan werk de oorzaak van het faillissement. Maar volgens de curator heeft hij het voornamelijk aan zichzelf te danken.
Dat er sprake is van onbehoorlijke bedrijfsvoering is wel duidelijk. Maar vervolging lijkt niet mogelijk. Jager had zijn boekhouding namelijk opgeslagen op een laptop en die is volgens hem uit zijn auto gestolen. En nu de boekhouding ontbreekt, is het lastig om een schuldige aan te wijzen.