‘Naar Polen?! Uhhh… apart.’ Vrienden doen weinig moeite om enthousiasme te faken voor mijn zomerbestemming. Immers: ‘Wat moet je dáár?’
Ons collectieve geheugen houdt op bij neerstortende Tupolevs, verdrinkende Polen en slingerende truckers die wodka drinken als water. Met het Polenmeldpunt van onze geblondeerde eurofoob nog in het achterhoofd, wilde iedereen weten ‘Waarom?’
Polen is altijd de speelbal van anderen geweest. Een eeuwenlang landjepik tussen de Russen, Zweden, Oostenrijkers en Duitsers. ‘Risk’ in het groot. Met dramatische gevolgen. Het zijn zwarte bladzijden die ik zelf eens wilde ervaren.
Eén bezoek aan het stadje Oświęcim, voor altijd verpest door haar Duitse naam Auschwitz, gaat door merg en been. Samen met een horde toeristen stapte ik het vernietigingskamp binnen. Je kon een speld horen vallen.
De uitbundige zon verhulde de kille sfeer enigszins, maar binnen in de eerste barak kwam de lugubere onmenselijkheid keihard binnen.
In een vitrine ter grootte van een klaslokaal ligt twee ton menselijk haar. Afgeknipt van de vrouwen, vlak voor het douchen. Hoewel de joden als vuile ratten werden bestempeld, wilden de nazi’s hun haar wel. Prima voor lampenkappen en matrassen. Afgrijselijke oorlogsrecycling, waar ik nog steeds stil van ben.
Verderop zalen vol kinderschoentjes, brillen, protheses, koffers en kleren. Een oude joodse man troostte zijn vrouw in de naastgelegen slaapzaal met tientallen houten stapelbedden. Keiharde planken en hooguit wat stro.
Tot slot, de enige nog overgebleven gaskamer, waar ik de oude man weer zag. Zijn getekende gezicht sprak boekdelen.
Het staat in schril contrast met mijn uitvalsbasis verderop, Krakau. Eén van de mooiste steden die ik ken: Parijse sferen en bourgondisch genieten.
Polen is een land van contrasten. Prachtige, sfeervolle steden met een vreselijk verleden. Een land dat een bezoek verdient.
Enige nadeel: de hotelbedden. Keihard. Een erfenis uit het verleden?
Alain Dekker is 5e jaars klinisch moleculaire neurowetenschappen.
Foto Reyer Boxem