Project Irene TielemanHoogleraar dierecologie Irene Tieleman kwam in contact met het bureau Flintwave tijdens een bijeenkomst van De Jonge Academie van de KNAW. ‘Ik was net lid geworden, en zij gaven daar een presentatie, met de vraag of wij wilden nadenken over geschikte projecten’. Tieleman had nog wel een vraag waar ze graag antwoord op wil hebben, en bedacht daarvoor een pilotproject. ‘We willen meer weten over de gezondheidsverschillen tussen veldleeuweriken die gewoon in Nederland overwinteren, en veldleeuweriken die dat in Frankrijk en Noord-Spanje doen. Want de neergang van veldleeuweriken is een dramatisch verhaal.’ Veldleeuweriken stonden veertig jaar geleden nog in de top tien van meest voorkomende vogels in Nederland, maar sindsdien is hun aantal met 96 procent gedaald. Een typische Nederlandse vogel is dus bijna uitgestorven. En de vraag is hoe dat komt. Uit eerder onderzoek bleek al dat blijven of vertrekken voor sommige vogels een voordeel is, maar voor andere een nadeel. ‘Dat weten we door de teennagels te knippen en daarvan met isotopenonderzoek de waterstofconcentratie in te bepalen. We weten niet hoe, maar dat houdt verband met hun gezondheid en overleving het volgende jaar. Maar er zit nog veel ruis in die waarnemingen. Als we beter zicht krijgen op de voor- en nadelen van wegtrekken, kunnen we er daarna misschien een promotieproject van maken.’ Ze heeft geld voor veertig loggers nodig, kleine apparaatjes die de route van de vogels kunnen weergeven. In totaal kost het pilotproject 10.000 euro. Tieleman wil de levensloop van twintig veldleeuweriken en twintig boomleeuweriken vergelijken. Boomleeuweriken zijn sterk verwant, maar daar is niet zo’n enorme terugloop in aantallen te zien. Over twee maanden hoopt ze het geld binnen te hebben. ‘Eind juni en juli willen we de leeuweriken vangen en de loggers bevestigen. Voorjaar 2014 vangen we ze dan weer terug om de gegevens uit te lezen.’ |
‘De basis van crowdfunding is simpel: een klein of groter bedrag vragen aan heel veel mensen’, zegt David van Hartskamp, ondernemer en een van de oprichters van Flintwave, een website waar onderzoekers hun projecten kunnen laten zien aan potentiële geldschieters.
Van Hartskamp: ‘Een onderzoeker kan niet de hele markt van potentiële sponsoren overzien. Omgekeerd geldt dat een stichting, bedrijf of particulier geen overzicht heeft over goede onderzoeksplannen, die ze zouden willen steunen, of waarin ze zouden willen investeren.’
Crowdfunding ontstond zo’n tien jaar geleden ontstaan in de Verenigde Staten. Het meest bekend en succesvol is Kickstarter, dat focust op creatieve projecten. In 2010 ging er ongeveer 7 miljoen dollar om aan projecten. Sindsdien zijn er – ook weer als eerste in de Verenigde Staten – soortgelijke platforms voor wetenschaps crowdfunding ontwikkeld, zoals Petridish en Microryza.
Dat kan hier ook, dacht ondernemer Van Hartskamp: ‘Het idee ontstond in oktober 2011, toen ik Klaas Jan Bolt tegen het lijf liep.’ Beiden zijn alumni van de RUG. Van Hartskamp studeerde farmacie, Klaas Jan Bolt is bedrijfskundige. Flintwave is officieel afgelopen september van start gegaan. Er lopen nu zo’n tien projecten, variërend van 2000 tot 130.000 euro.
‘We zijn begonnen naar het voorbeeld van het Amerikaanse Kickstarter. Maar we zijn al snel van hun regels afgestapt. Zij hebben bijvoorbeeld een hele strenge all or nothing structuur, en een maximum periode waarin het geld binnen moet zijn. Zij doen het voor allerlei projecten. Wij concentreren ons op wetenschap, en daarbinnen zijn we veel flexibeler.’
Magische geldbutton
Wat zijn de eisen dan? Iedereen kan zich aanmelden. De enige harde eis is dat een universiteit of onderzoeksinstituut het onderzoek heeft goedgekeurd. Het gebruik maken van het platform kost 5 procent van het donatiebedrag.
‘We helpen mensen, maar ze moeten het meeste gewoon zelf doen. Er is helaas geen magische button waardoor het geld opeens komt binnenstromen’, zegt Van Hartskamp. ‘Dat denken veel mensen trouwens wel hoor, dat het dan verder vanzelf gaat, maar je moet echt zelf actief campagne voeren. Het gaat er ook om dat een wetenschapper zijn of haar eigen netwerk meeneemt.’
Om succesvol te zijn, helpt het natuurlijk als je een onderwerp hebt dat aanspreekt bij een groot publiek. Een voorbeeld is het Robotproject van de TU-Delft. Dat zit nu op 13.000 euro. ‘Ja, dat is veel, maar ze streven naar 100.000 euro. We hebben goede hoop, want het voorstel ligt nu ter beoordeling bij een interessant fonds.’
Succes heeft ook te maken met de rewards die donateurs kunnen krijgen. Hoe beter de rewards zijn die je verzint, hoe groter de kans op succes. ‘Voor 2000 euro komen wij straks met het hele Delftse team een dag langs op kantoor met die robot, die kan dan koffie serveren, dat vinden mensen leuk. Dan wordt het een event, waarvoor ze zelf ook weer mensen kunnen uitnodigen.’
Filmpje
De bedoeling is in ieder geval dat er een leuk filmpje komt en een duidelijke beschrijving van het project. Als je zelf geen filmpje hebt, kan Flintwave dat regelen voor een meerprijs. Een goede tekst schrijven is ook een kunst. ‘Dus niet geschreven in die PubMed taal, maar voor iedereen begrijpelijk. Ja, dat gaat nog wel eens mis. Maar wij hebben een wetenschapsredacteur in dienst die – vooralsnog gratis – naar die teksten kijkt.’
Verder mag je alles zelf bepalen. Je kunt gaan voor de optie alles of niets, of bijvoorbeeld drie subcategorieën stellen: als we 2000 euro halen, gaan we er dit mee doen, met 5000 kunnen we dat, en met 10.000 wordt het dat. Ook het starten van een permanente donatiepagina behoort tot de mogelijkheden. En nog een tip: als het één keer gelukt is, moet je zorgen dat je die donateurs vasthoudt. Dus als je twee jaar later een nieuw project hebt, dan heb je met je Flintwaveprofiel al een goede basis van waaruit je kan starten.
Er lopen nu tien projecten, waaronder een project van de Groningse poolonderzoeker Maarten Loonen, die een ambitieuze 75.000 euro nodig heeft. Hij wil daarmee alsnog het plan realiseren om met een schip vol kunstenaars, opiniemakers en wetenschappers naar Spitsbergen te varen om mensen bewust te maken van de gevolgen van de klimaatverandering. Het lukte hem bíjna om dat te doen via het winnen van de Academische Jaarprijs vorig jaar, maar hij haalde het net niet. Loonen is sowieso actief op het gebied van crowdfunding. Vorige maand kreeg zijn project bij het Ubbo Emmiusfonds om het trekgedrag van sterns nader te bestuderen, veel aandacht.
Binnenkort gaat er nog een tweede Gronings project van start, van dierecoloog Irene Tieleman, vertelt Van Hartskamp.
Flintwave heeft nu ruim een half jaar ervaring. Ze hebben al wel gemerkt dat vooral kleinere projecten zich goed lenen voor crowdfunding. ‘Je moet eigenlijk niet boven de vijftienduizend euro gaan zitten, zeggen we nu. Het moet wel behapbaar zijn. Voor donateurs hebben we een ondergrens van 10 euro, maar die gaan we binnenkort verlagen naar 1 euro.’