‘En daar, zult u zeggen, is er weer zo een. Toch wil ik mij graag aan u voorstellen’, zo begon de e-mail die afgelopen weekend naar de UK werd gestuurd. Geschreven door Henk Druiven, voormalig medewerker van de Universiteitsbibliotheek. Gevolgd door de vraag of de UK daar geen aandacht aan kon schenken.
Hij is zo benieuwd of er een kern van waarheid schuilt in zijn hypothese, dat hij 300 euro biedt aan de eerste die zijn theorie onderuithaalt. ‘Het had wat mij betreft meer mogen zijn ware het niet dat mijn vrouw nog niet geheel overtuigd is’, schrijft Druiven. Dat laatste is blijkbaar gelukt, want inmiddels is het bedrag 500 euro.
Hij legt zijn alternatieve theorie uit op de website. Daar vind ik inderdaad een overzicht van de verschillen tussen Druivens visie en die van Einstein en anderen, overzichtelijk op een rij gezet in een tabel. Einstein zit er overigens maar voor een deel naast, aldus Druiven: ‘Alleen de conclusie die getrokken wordt uit het feit dat altijd een lichtsnelheid van c wordt gemeten hoeft niet te betekenen dat dat ook de lichtsnelheid is.’
Is dit mogelijk?Volgens sterrenkundige Lucia van der Voort krijgt de faculteit met enige regelmaat dit soort berichten. ‘Je moet daar diplomatiek mee omgaan, want er zijn wel degelijk alternatieve theorieen mogelijk. ‘ Sterrenkundige Hans Buist is minder genuanceerd: ‘Zonde van je kostbare tijd!’ Volgens zijn collega Martin Vogelaar hebben alternatieve theorieen vaak overeenkomsten: ‘Einsteins relativiteitstheorie wordt op de korrel genomen, de snelheid van het licht is onderwerp van discussie en het heelal moet statisch zijn. De website van Druiven is dus niet uniek. Wat de site bijzonder maakt is het bedrag dat hij ervoor over heeft als iemand z’n ongelijk aantoont.’ Probleem is natuurlijk wat hiervoor de criteria zijn omdat argumenten in boeken en op websites voor een dynamisch heelal blijkbaar geen indruk hebben gemaakt. Vogelaar: ‘ Er is vast een student die een poging waagt. Dat is aardig voor meneer Druiven en goed voor de portemonnee van de student, maar geld zou hier niet de drijfveer mogen zijn.’ |
Druiven denkt bijvoorbeeld dat het heelal rond en statisch is, terwijl Einstein cum suis stellen dat het heelal voortkomt uit een soort oerknal, en sindsdien uitdijt. Druiven leidt uit zijn eigen theorie af dat de lichtsnelheid oneindig is en dat het dus oneindig veel energie kost die snelheid te bereiken. Volgens Einstein is de lichtsnelheid 300.000 kilometer per seconde.
Dat is inderdaad overzichtelijk, maar omdat ik geen hoogleraar natuurkunde of sterrenkunde ben, kan ik het zelf niet controleren. Dus maar eens bellen met Druiven, voor een toelichting. Hij heeft er tenslotte geld voor over als iemand zijn hypothese onderuit kan halen.
Hoe is het zover gekomen, een alternatieve oerknaltheorie?
‘Dat gebeurde in 1986, op de verjaardag van mijn broer die kunstenaar is. Daar raakten we aan de praat over het feit dat zowel de leeftijd van het heelal werd geschat op 10 miljoen jaar als de leeftijd van de sterren en dat kan natuurlijk niet.’
Wat heeft u bedacht?
‘De leeftijd van het heelal kan worden bepaald aan de hand van de zogeheten Hubble-constante. Hoe verder weg een ster staat, hoe groter de zogeheten roodverschuiving. Het is Hubble later redelijk gelukt om dat te verklaren, door aan te nemen dat de sterren van ons af bewegen, en dat is dan de belangrijkste aanwijzing voor het bestaan van de oerknal. Dat zou ook best kunnen, maar: misschien is het gezichtsbedrog. Net zoals wij vroeger dachten dat de zon om de aarde draaide, terwijl we nu wel beter weten. De geschiedenis bewijst dat een eerste interpretatie interpretatie van een waarneming vaak onjuist is. Mijn theorie zegt dat je die roodverschuiving ook kunt verklaren vanuit de tijd zelf.’
Wat vinden natuur – en sterrenkundigen daarvan?
‘Ik heb mijn overwegingen wel eens naar hoogleraren gestuurd, maar dan kreeg ik geen antwoord, of ze werden heel boos. Omdat ik Einstein zou aanvallen. Maar ik stel gewoon een vraag. Helaas is het een dogma geworden, waar je kennelijk niet meer over mag nadenken.’
O ja?
‘Het is als in de tijd dat iedereen nog dacht dat de aarde plat was en dat iemand opmerkt dat de aarde mogelijk rond is. Dan ondervind je veel weerstand. Ik heb zelfs eens gehad dat onze nieuwe buren ons op de koffie uitnodigden, en toen bleek mijn buurman een gepensioneerd natuurkundige. Dus ik legde hem mijn vraag voor, maar hij werd zo boos, dat we het huis gelijk moesten verlaten! Ik heb het ook ingestuurd naar de Volkskrant, die zeiden: een leuk idee, maar helaas kunnen we er niks mee.’
Blijft u bij uw overtuiging?
‘Jazeker, want nieuwe metingen aan de roodverschuiving van supernova’s die sinds 1986 zijn uitgevoerd, laten zien dat het heelal in de verte minder snel uitdijt dan men eerst dacht. Die experimentele gegevens zijn in strijd met de oerknaltheorie, maar ze kloppen juist wel met mijn theorie.’
‘Het klinkt zo ingewikkeld. Kunt u het voor de leek in een zin uitleggen?’
‘Kijk, iedereen heeft weleens iets over de relativiteitstheorie gehoord, over de snelheid van de tijd in een rijdende trein, maar bijna niemand begrijpt dat. Als mijn theorie klopt, wordt het juist heel simpel. Dan kunnen kinderen die nu op school zitten het heel makkelijk begrijpen. Simpel gezegd, heb ik vanuit mijn hypothese de speciale relativiteitstheorie van Einstein af kunnen leiden.
En waarom nu dat bod van inmiddels 500 euro?
‘Ik heb het verhoogd in overleg met mijn vrouw. Er moet toch een slimme masterstudent wiskunde en natuurwetenschappen zijn die snel 500 euro wil verdienen? Hij of zij hoeft alleen maar mijn hypothese op theoretische basis te weerleggen. Dat geld heb ik er graag voor over om na ruim 25 jaar antwoord te krijgen op mijn vraag of er enige waarheid schuilt in mijn theorie.’