Er is veel onderzoek gedaan naar de gezondheid van mensen in grote steden, en de gevolgen van luchtvervuiling en geluidsoverlast zijn al vaak in kaart gebracht. Toch wilde Zijlema dit nogmaals onderzoeken: ‘We kunnen er altijd meer over leren.’

Hondderdduizend mensen

Om toch te zorgen dat haar onderzoek vernieuwend was, keek de epidemioloog naar gegevens van bevolkingsonderzoeken uit Engeland, Noorwegen, Duitsland, Finland en Nederland. Zijlema: ‘Vaak kijk je naar één groep uit een bepaalde regio. Wij hebben verschillende databases gebruikt om een grote onderzoeksgroep te krijgen en meer te weten te komen over de verbanden tussen verschillende bevolkingen.’ In totaal bekeek Zijlema de gegevens van bijna honderdduizend mensen uit grote steden zoals Londen, kleine steden zoals Groningen en mensen van het platteland.

In eerste instantie leek het resultaat makkelijk te voorspellen: plattelandbewoners krijgen meer frisse lucht dan stedelingen, dus zijn ook vast gezonder. Toch was dit niet altijd het geval. Hoewel mensen in de stad vaker een verminderde longfunctie hadden en ook sneller angstig of depressief waren, zag je op het platteland een opeenstapeling van risicofactoren: het metaboolsyndroom. ‘Dat gaat om risicofactoren voor bijvoorbeeld diabetes en hart- en vaatziekten’, legt Zijlema uit. ‘Die mensen hadden bijvoorbeeld een verhoogde bloeddruk of meer glucose in hun bloed.’

Voorbode voor narigheid

Het is een voorbode voor allerlei narigheid. Waarom juist plattelandbewoners hier meer last van hebben, is moeilijk te verklaren. ‘Het kan liggen aan het feit dat mensen op het platteland minder bewegen. Ze gaan waarschijnlijk vaker met de auto ergens heen’, zegt Zijlema. ‘Maar in mijn studie verschilde de fysieke activiteit van mensen op het platteland nauwelijks met die van stadsbewoners.’ Het is dus nog speculeren, en meer onderzoek lijkt nodig.

Zijlema is best blij met haar resultaten, maar ze vindt het jammer dat ze niet meer verbanden kon vinden: bijvoorbeeld tussen verkeersgeluid en bloeddruk, of tussen luchtverontreiniging en depressie. Zijlema: ‘Het probleem is dat de bevolkingsonderzoeken de data allemaal op een andere manier verzamelen. Verschillende vragenlijsten kun je daardoor soms moeilijk vergelijken.’

Verhuizen

Zijlema maakte gebruik van een voorspellingsmodel voor verkeersgeluid. Als iedereen dit model gaat gebruiken, kun je resultaten in de toekomst makkelijker naast elkaar leggen.

Extreem vervuilde steden, zoals Peking, heeft ze niet onderzocht. Jammer, geeft Zijlema toe. In Noord-Nederland en Noorwegen is de concentratie luchtvervuiling namelijk relatief laag, dus vind je waarschijnlijk minder snel schadelijke effecten. ‘We hoeven dus nog niet allemaal naar het platteland te verhuizen’, lacht Zijlema. ‘Maar minder vervuiling en minder geluid kunnen nooit kwaad.’