Het lijkt een revolutie: in een land dat dikwijls in verband wordt gebracht met onderdrukking van vrouwen, mogen dames voor de eerste keer in de geschiedenis hun stem uitbrengen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Het is de vervulling van een belofte die in 2011 werd uitgesproken door toenmalig koning Abdullah.

Maar zo revolutionair is deze ontwikkeling niet, vindt Maha*, een Saoedische die medicijnen studeert in Groningen. Volgens haar zijn er andere ontwikkelingen gaande, die veel meer leven onder de bevolking van het Aziatische koninkrijk. ‘Daarbij gaat het voornamelijk om bewustwording, die gecreëerd wordt door toegang tot sociale media, door in aanraking te komen met hoe het anders kan’, aldus Maha. ‘Een van de belangrijkste manieren waardoor dit bereikt kan worden is door Saoedische studenten te stimuleren om in het buitenland te gaan studeren.’

Passief

‘Het stemrecht is meer een symbool voor de buitenwereld’
Abu Qaswara*, een landgenoot van Maha die ook in Groningen studeert, is het volmondig met haar eens. ‘Ik vind het fantastisch dat vrouwen in Saoedi-Arabië naar de stembus mogen, maar ik denk niet dat dit voor grote veranderingen zal zorgen’, aldus Qaswara. ‘Als je in ons land geen stemrecht hebt, wordt dat niet zozeer gezien als onderdrukking, maar meer als een culturele kwestie.’ Hij denkt niet dat het stemrecht voor vrouwen deze ‘culturele moraal’ zal veranderen.

Volgens Maha houdt de Saoedische bevolking zich überhaupt niet zo bezig met verkiezingen. ‘Hun houding is passief. Zelf nemen we niet veel initiatief om meer te weten te komen over wat we kunnen bereiken met zulke verkiezingen’, zegt ze. ‘Maar het feit dat er vanuit de overheid niet echt voorlichting wordt gegeven, helpt zeker niet mee.’

Symbolische wetgeving

Ook Mineke Bosch, professor moderne geschiedenis aan de RUG en gespecialiseerd in vrouwenrechten, denkt dat het stemrecht voor Saoedische vrouwen niet zo revolutionair is als het misschien lijkt. ‘Het klopt dat het verkrijgen van stemrecht voor een maatschappij vaak een belangrijke stap is richting gelijke rechten voor mannen en vrouwen’, aldus Bosch. ‘Maar met het oog op het politieke systeem van Saoedi-Arabië en de manier waarop de vrouwen het stemrecht hebben verkregen, hoeft dat hier niet per se de uitkomst te zijn.’

Bosch doelt daarmee op het feit dat Saoedische vrouwen geen verwoede strijd hebben geleverd om het stemrecht te verkrijgen. Volgens de vrouwenrechtendeskundige zijn er andere kwesties die veel belangrijker worden gevonden door de vrouwelijke helft van de bevolking, zoals het recht om te scheiden. ‘Dit geeft voor mij aan dat het hierbij niet zozeer gaat om het verbeteren van de positie van de vrouw, maar dat het stemrecht meer een symbolische wetgeving is voor de buitenwereld.’

* Op verzoek van de geïnterviewden zijn de namen Maha en Abu Qaswara gefingeerd.