De journalist van vandaag is niet alleen maar stukjestikker, interviewer of presentator. De moderne verslaggever moet kunnen meedenken en ondernemen, vindt hoogleraar journalistiek Jeroen Smit. Dat probeert hij zijn studenten bij te brengen in het vak ondernemende journalistiek. Voor dat college moeten studenten zelf een nieuwe, journalistieke start-up bedenken, om uiteindelijk een podium te beklimmen en het idee te pitchen.

In drie weken tijd kwamen de masterstudenten tot zes ideeën voor een start-up. Er werden businessplannen geschreven en contacten gelegd met geïnteresseerde partijen. Vrijdag gaven de studenten hun afsluitende presentatie voor het vak.

Gat in de markt

Voor het tweede jaar op rij zit een zaaltje vol journalistiekstudenten klaar om hun verhaal te doen. Vorig jaar nog in De Sleutel, ditmaal in De Gym. Het lijkt wat rustiger dan vorig jaar. Wel zijn onder anderen Evert van Dijk (hoofdredacteur NDC Mediagroep) en Xandra Groenewold (ProTime, Noorder Pers Sociëteit) van de partij. Het publiek hoort aan hoe de enthousiaste Smit zijn welkomstwoord afsteekt. ‘De studenten zijn bezig gegaan met de vraag: wat is voor jou een gat in de markt?’

De initiatieven schieten verschillende kanten op. Zo vertelt Rosa Oosterhoff over Wisdome, een database voor wetenschappelijke artikelen. Deze worden nu nog lang niet altijd duidelijk en met de juiste strekking overgenomen door de journalistiek, licht ze toe.

‘Het gaat om de energie die gaat stromen’

De Jeugdselectie zoekt het in een andere hoek. Het wil kinderen van negen tot twaalf jaar leren lezen en schrijven door hen zelf artikelen te laten maken. Nieuwsbox gaat nog een stapje verder in de creatieve modus: een kartonnen doos met een themamagazine, aangevuld met themacadeautjes, wordt vrolijk uitgepakt door Merel Melief en Jeanine Duijst.

Energie

Origineel en innovatief. Dat geldt voor alle ideeën die langskomen. Net als dat voor alle pitches geldt dat er haken en ogen aan zitten. Is het überhaupt mogelijk om in drie weken tijd de nieuwe Blendle uit te vinden? Of is het toch meer een oefening? Smit ziet het als een proces van trial-and-error. ‘Er hoeft niet altijd iets concreet uit te komen. Het gaat om de energie die gaat stromen. Ik heb bij veel studenten gezien dat de afgelopen weken een lichtje ging branden. Tien jaar geleden kwam je bij een krant en was de houding: ga het vak eerst maar eens leren. Nu staat men er meer voor open. Bij een Volkskrant zijn ze straks erg blij met een meedenkende collega.’

Van de zes ideeën uit het eerste jaar ondernemende journalistiek is er slechts eentje overgebleven. Wel bereikte SportPlato, later omgedoopt in De Tribune, de halve finale van De Challenge, een wedstrijd voor journalistieke start-ups. Over de mogelijkheden voor de start-ups van dit jaar kan Smit weinig zeggen: ‘Ze gaan nu eerst stage lopen, een scriptie schrijven. Het gaat erom dat de knop is aangezet.’

Nieuws voor laaggeletterden

Na de pauze verschijnen nog drie onderwerpen op de bühne. EconoME, dat economisch nieuws begrijpelijker wil maken voor de leek; Off Stage, dat achtergronden wil geven uit het creatieve veld; en De Beelddenker. Laatstgenoemde wil nieuws voor laaggeletterden toegankelijker maken. Benjamin de Bruijn vertelt het publiek vol trots: ‘De NOS en het ANP zijn geïnteresseerd en willen met ons om tafel. Wij zien dit niet als eind-, maar als doorstartpresentatie.’

‘De journalistiek van de toekomst heeft enorme potentie’

Andere groepjes weten nog niet zeker of zij hun start-up door willen zetten. Maar De Bruijn is ook na zijn presentatie, samen met groepsgenoten Daan Hofstee, Milou Brand en Floor Meijs, erg enthousiast. ‘Pas afgelopen maandag kregen we het idee dat dit echt wat kon worden. Na alle positieve reacties werd het steeds serieuzer. Mooi dat de NOS en het ANP aangegeven hebben wel af te willen spreken. We zijn een groep leuke studenten die een plan hebben. En als ze het niets vinden, kost het ze maar een halfuurtje.’

Durven denken

Een paar journalisten in spe mist nog wat uitleg over het werken als zelfstandige. Smit, die deze zomer na vier jaar vertrekt bij de RUG, verklaart: ‘Journaliste Karin Sitalsing is komen uitleggen hoe zij als freelancer te werk gaat. We zouden er nog gedetailleerder op in kunnen gaan, maar dan wordt het wel heel klein en praktisch. Dit gaat echt om het durven denken, fantaseren en doen.’

Met een biertje in de hand droomt de groep studenten verder over hun toekomst. Als redactielid of presentator. Correspondent of samensteller. Of misschien wel als oprichter van de nieuwe Blendle. Smit heeft het laatste woord: ‘De journalistiek van de toekomst heeft enorme potentie, daar ben ik van overtuigd. Bij het zien van deze presentaties blijkt wel weer dat er op allerlei manieren behoeften zijn. Deze generatie studenten geeft de journalistiek een nieuw, positief elan.’