Zij geloven in astrologie
Het staat in de sterren geschreven
Door Mai Tenhunen
By Mai Tenhunen
Mai Tenhunen
‘Dus, wat is jouw sterrenbeeld?’ vroeg ze.
Het was een onschuldige poging om een gesprek op gang te brengen. Maar in plaats van een beleefd antwoord te geven, haalde de date van Emily Shoebridge Martin de schouders op en zei: ‘Daar geloof je toch hopelijk niet echt in?’
In astrologie, werd daarmee bedoeld. Sommige mensen vinden het lachwekkend om daar waarde aan te hechten, weet de 23-jarige Spaans-Ierse geschiedenisstudent, want ze heeft al vaak negatieve reacties gekregen. ‘Mensen doen er afwijzend en neerbuigend over en kijken op je neer’, zegt ze.
‘Dit was een eerste afspraakje. Ik wilde geen slechte indruk maken, dus na die reactie deed ik alsof ik er niet zoveel interesse in had’, herinnert Emily zich nog. Maar in werkelijkheid gelooft ze sterk in astrologie en opent ze regelmatig haar horoscoop-app. ‘Zeker een keer per week. Ik vind het geruststellend om te lezen. Ik gebruik de meldingen als een soort snelle check hoe het met me gaat.’
Met de app kan ze ook kijken hoe goed zij en haar vrienden matchen. ‘En als ik net met iemand ga daten vind ik het ook leuk om te zien of onze sterrenbeelden bij elkaar passen.’
Frivool en onnozel
‘Ik sta er over het algemeen vrij makkelijk in’, zegt ze. ‘Ik check de horoscopen, lees geboortehoroscopen en ik lees tarotkaarten. Ik vraag mensen graag naar hun sterrenbeeld als ik ze ontmoet, want ik geloof dat dat iets zegt over hun persoonlijkheid.’
Ik gebruik de horoscoop-app als een soort snelle check hoe het met me gaat
Volgens veel mensen is astrologie tijdverspilling. ‘Ze zien het als iets frivools en onnozels en denken dat het oppervlakkig is’, zegt Emily. ‘Maar daar ben ik het niet mee eens. Astrologie kan leuk zijn, je kunt er van leren en het kan een middel zijn voor zelfreflectie.’
En zelfs als je er niet in gelooft, is dat geen reden om er zo negatief over te doen en meteen je oordeel klaar te hebben, vindt ze. ‘Mensen die het direct afwijzen zitten fout. Astrologie is niet bedacht door mensen die gek wilden doen. Het bestaat al heel lang en dat geeft het bestaansrecht.’
Alle leeftijden
Emily is ook niet de enige. In West-Europa gelooft 20 tot 30 procent van de bevolking in zekere mate in astrologie. Dat is zelfs meer dan er praktiserende christenen zijn in hetzelfde gebied. ‘En het gaat om alle leeftijden’, zegt hoogleraar godsdienstwetenschap Kocku von Stuckrad.
De 25-jarige student kunst, cultuur en media Alexandra Vasilescu uit Roemenië valt ook onder die statistiek. ‘De persoonlijkheidskenmerken van elk sterrenbeeld vind ik het interessantste, daar geloof ik het sterkste in’, legt ze uit. ‘Ik lees er heel veel over; het algoritme haalt die artikelen denk ik omhoog.’ Desondanks denkt ze dat het internet je maar zoveel wijzer kan maken. ‘Ik wil mijn horoscoop echt laten lezen; ik geloof niet zomaar in een TikTok-video die zegt dat ik woensdag geld ga verliezen.’
En dan is er nog Inés Lu (23), die arts, policy and cultural entrepreneurship studeert. In Taiwan, waar ze vandaan komt, is astrologie een heel normale interesse, die van generatie op generatie overgaat. Ze volgt een kalender die gemaakt wordt door een Taiwanese astrologiedocent op de voet, en houdt in de gaten wat die voorspelt voor haar vrienden. ‘Ik maak er een foto van als er iets staat als “let op in het verkeer vandaag” en stuur die naar ze. Het is een extra manier om contact te onderhouden met mijn vrienden, zeker nu ik niet in Taiwan ben.’
Astrologie is voor haar ook een manier om diepere banden te vormen met mensen. ‘Als ik iemands geboortehoroscoop lees, leer ik ze beter kennen, heb ik gemerkt’, zegt Inés.
Misvattingen
Het verbaast haar hoe vaak astrologie in de westerse samenleving gereduceerd wordt tot zonnetekens – de sterrenbeelden. ‘In Taiwan zijn mensen zich bewust van hun ascendant, maanteken en de beweging van de planeten en verschillende huizen. Ze hebben een breder begrip van astrologie. Als mensen denken dat astrologie uitsluitend gebaseerd is op twaalf kenmerken, krijg je misvattingen’, zegt ze. ‘Daarom denken mensen dat het stom is. Ze begrijpen het verkeerd.’
Als ik iemands geboortehoroscoop lees, leer ik ze beter kennen
Astrologie is inderdaad meer dan alleen eenvoudige voorspellingen over twaalf sterrenbeelden, bevestigt Von Stuckrad. ‘De meeste mensen die een hekel hebben aan astrologie, hebben geen idee waar het over gaat. Hoe meer ze erover weten, hoe meer ze zich er vaak in kunnen vinden’, zegt hij.
Astrologie bestond 4000 jaar geleden al in de tijd van het Babylonische Rijk en heeft door de geschiedenis heen telkens een andere betekenis gehad voor mensen, legt hij uit. ‘Het was in feite overal en het is nooit verdwenen.’
Betekenisgeving
Er zijn honderden soorten astrologie met verschillende niveaus van complexiteit. ‘Het is een gelaagd kennissysteem met veel nuances. Wat ze allemaal gemeen hebben, is het idee dat alles deel uitmaakt van kosmische ritmes en dat deze basisritmes kunnen worden afgelezen en geïnterpreteerd aan de hand van de sterren.’
Maar voor veel mensen staat astrologie recht tegenover het wetenschappelijk denken. Zijn wetenschap en astrologie niet onverenigbaar? ‘Dat hangt af van wat je wetenschap noemt’, stelt Von Stuckrad. De moderne, reductionistische manier van wetenschappelijk denken is een veel recentere uitvinding dan astrologie, zegt hij. ‘Astrologie is niet irrationeel, het is een andere vorm van rationaliteit.’
De aantrekkingskracht van astrologie zit hem vooral in ‘betekenisgeving’, zegt hij. ‘Het heeft te maken met zelfverwezenlijking, met de wens om je eigen leven in grotere structuren te plaatsen.’ Maar noem astrologie geen ‘surrogaatreligie’, want hoewel het kenmerken deelt met moderne religies, bestaat het al langer en is het een op zichzelf staand iets.
Introspectie
Emily, Alexandra en Inés zijn het daar helemaal mee eens. ‘Het voelt voor mij als een soort troost dat je een bepaald lot hebt. Hoe erg je het ook verkloot, er staat iets in de sterren voor je’, zegt Alexandra. ‘Dat klinkt voor mij veel fijner dan dat we helemaal alleen zijn in het universum en dat er niets voor je is.’
Astrologie is niet irrationeel, het is een andere vorm van rationaliteit
‘Astrologie is een goede manier om jezelf te kunnen begrijpen en om vraagtekens te zetten bij sommige van je eigenschappen’, vult Emily aan. Als ze een slechte dag heeft, is astrologie voor haar een middel voor introspectie.
Toch laten alle drie de studenten ruimte voor twijfel. ‘Het is zeker niet allemaal accuraat’, zegt Emily. ‘Ik zou niet alles wat ik doe erop baseren.’
Alexandra vraagt zich half grappend af: ‘Er zijn zoveel Leeuwen, hoe is het mogelijk dat we allemaal vandaag een slechte dag zouden hebben?’ Maar ze heeft een manier gevonden om met die vraag om te gaan. ‘Dit is hoe ik het zie: als de sterren en de maan zo sterk zijn dat ze invloed hebben op de oceaan, hoe arrogant zou het dan zijn om te zeggen dat ze ons nooit zouden kunnen beïnvloeden? Is het zo gek om te denken dat ze dan ook een effect kunnen hebben op ons eenvoudige mensen?
Geen vervanging
Voor geen van hen is astrologie een vervanging voor wetenschap, en ze vinden ook niet dat die twee elkaar uitsluiten. ‘Ik ken wetenschappers die in astrologie geloven; ik denk niet dat het een kwestie is van het een of het ander’, zegt Emily.
‘Mensen hebben verschillende overtuigingen; dat moet je respecteren. Ze geloven andere dingen dan jij of misschien helemaal nergens in – ik vind het allemaal prima’, zegt Inés.
Alexandra vindt dat astrologie vaak onterechte kritiek krijgt. ‘Mensen doen graag alsof astrologie belachelijk is. Maar hoezo is het raarder dan te denken dat er een vent in de lucht woont? Uiteindelijk zijn het allemaal manieren om betekenis te geven aan het leven en de wereld.’