400 jaar internationals
‘We zijn geen buitenstaanders’
Door Yuling Chang
By Yuling Chang
Yuling Chang
Als hij de zinnetjes ‘Sorry, no internationals’ of ‘Dutch only’ ziet, weet Michal Lyso (20) al dat hij niet eens hoeft te proberen om die kamer of die bijbaan te krijgen. ‘Dat zijn een paar voorbeelden, maar ik voel het altijd en overal’, zegt de eerstejaars geschiedenis uit Slowakije. ‘Ik voel me hier een buitenstaander, ook al spreekt iedereen Engels.’
‘Precies! Dat gevoel krijg ik iedere keer dat ik deelneem aan de maatschappij’, zegt Anna Bezpala (18) uit Oekraïne, tweedejaars communicatie aan de Hanzehogeschool. ‘Ik wilde bij een studentenvereniging met veel Nederlanders, maar ik voelde gewoon geen klik. Ik begrijp dat er culturele verschillen zijn, maar desondanks heb ik het gevoel dat ik buiten de gemeenschap sta.’
De twee studenten kozen ervoor om in het buitenland te studeren, ‘maar we hebben er niet voor gekozen om buitenstaanders te zijn’, zegt Michal. Daardoor vroegen ze zich af: hoe lang studeren er eigenlijk al internationals in Groningen?
Honderden jaren
‘Al sinds de RUG werd opgericht in 1614, blijkt’, zegt Anna. ‘Internationale studenten waren hier altijd al. Niet alleen in de afgelopen periode, maar al honderden jaren. We waren, en zijn, altijd onderdeel van de gemeenschap en de maatschappij.’
Ik voel me een buitenstaander, ook al spreekt iedereen Engels
Om mensen daar bewust van te maken, hebben de twee met hun Oekraïense vriendin Darynka Alieieva (19), die aan Academie Minerva studeert, een tentoonstelling opgezet die op de RUG te zien is. ‘We willen de boodschap overbrengen dat het niet nodig is om internationals te discrimineren. We willen het echte verhaal vertellen over de geschiedenis van de internationals’, zegt Michal.
De tentoonstelling bestaat uit zeven levensgrote portretten van internationale studenten uit het verleden – geschilderd door Darynka – verspreid over diverse RUG-locaties. Aangezien de Hanze pas sinds 1986 bestaat, richtten ze zich op de geschiedenis van de RUG.
Als geschiedenisstudent wilde Michal weten of de vijandigheid tussen internationals en Nederlanders vroeger ook al bestond. ‘Tegenwoordig komen er meer en meer internationals naar Groningen, terwijl de maatschappij juist Nederlandser wil worden’, zegt hij.
Inschrijvingen
Om hun onderwerpen te vinden, bestudeerden ze het Album studiosorum Academiae Groninganae, waarin de inschrijvingen van studenten genoteerd staan van 1614 tot 1915. ‘Maar dat was alleen het startpunt’, zegt Michal, ‘omdat daarin alleen persoonlijke gegevens stonden: hun naam, waar ze vandaan kwamen, wat ze studeerden. Wij hadden meer informatie nodig. We wilden hun levensverhaal weten: waarom ze naar Groningen kwamen, wat ze daarvoor en daarna deden.’
We wilden hun levensverhaal weten
Wat het nog lastiger maakte, is dat het boek in het Latijn is geschreven – zelfs de namen van de internationale studenten zijn verlatijnsd – en geen onderscheid maakt tussen Nederlanders en buitenlanders. De stad of regio van herkomst werd wel genoemd, maar geen land. ‘We hebben in het begin geprobeerd om een paar namen van studenten te googelen, maar het gaat om informatie van honderden jaren uit, dus dat leverde niets op’, zegt Michal.
Er was maar een manier om erachter te komen wie er niet uit Nederland kwam: alle namen nalopen en vaststellen waar ze vandaan kwamen. ‘Het zijn driehonderd pagina’s met lijsten, dus ik heb niet elke naam gelezen. Wel de notities die erbij stonden’, zegt Michal. De eerste international die hij ontdekte was Adam Pisecky. ‘Ik zag dat hij uit Bohemen kwam, dus wist ik dat hij een buitenlander was.’
Illustraties
Het werd makkelijker toen ze eenmaal de namen van de studenten hadden, hun nationaliteit, het jaar dat ze zich inschreven en de studie die ze volgden. ‘We gebruikten een ander boek, The University of Groningen in the World door Klaas van Berkel en Guus Termeer, om achtergrondinformatie te verzamelen over de verschillende tijdperken en om andere mogelijke bronnen te vinden’, zegt Michal.
De laatste stap was het maken van de illustraties. Die zijn allemaal eerst op papier geschilderd en daarna gedigitaliseerd. ‘Dat heb ik expres zo gedaan, omdat mensen vroeger ook op papier schilderden. Ik wilde het belang van de geschiedenis daarmee uitlichten’, zegt Darynka.
Om historisch correcte afbeeldingen te maken, moesten ze uitvinden hoe men zich in die verschillende periodes kleedde. ‘Doorgaans droegen mensen hetzelfde soort kleren, vooral aan de universiteiten en in de Senaat’, legt Michal uit. ‘Maar soms wisten we niet hoe ze eruit zagen, dus moest ik mijn verbeelding gebruiken’, zegt Darynka.
Ver weg
Ze waren een half jaar bezig met het project en leerden gedurende die periode een paar interessante dingen. Zo kwamen ze erachter dat het huidige inschrijfsysteem vrij nieuw is. ‘Van de zeventiende tot de negentiende eeuw was het meester-gezelsysteem de norm’, zegt Michal: de familie van een student vroeg dan aan een hoogleraar of hun zoon bij hem mocht studeren.
Ze probeerden bewust internationals aan te trekken
Ze ontdekten ook waarom de RUG altijd al een internationale omgeving is geweest: omdat Groningen zo ver weg was van het deel van het land waar de meeste mensen woonden. ‘Dus probeerden ze bewust internationals aan te trekken. Je ziet bijvoorbeeld van oudsher al Duitse studenten aan de RUG, omdat Groningen dichtbij Duitsland is’, zegt Michal.
Anna ziet zichzelf terug in de internationals van vroeger: dat je een andere taal spreekt, dat je op culturele verschillen stuit. En het feit dat ze zo’n lange geschiedenis hebben aan de RUG, heeft ervoor gezorgd dat ze met andere ogen kijkt naar haar eigen ervaring. ‘We hoeven ons geen buitenstaanders te voelen’, zegt ze. ‘We hebben net zoveel recht om ons hier thuis te voelen als Nederlanders.’
De portretten zijn nog tot 2 juni te zien op de RUG. Kijk voor locaties op de bijbehorende website.