‘Het was voor mij een jaar van niks doen. Zoeken naar alternatieven? Dat gold niet voor mij.’ Henrique Bravo is tropische mariene bioloog. Voor zijn onderzoek moest hij naar de tropen. Hij was net een half jaartje bezig en zijn eerste veldonderzoek stond gepland: de Bahama’s, april 2020. Die trip ging door alle reisbeperkingen uiteraard niet door. 

Bravo is één van de honderden promovendi die vertraging opliepen, maar hij heeft nog geen verlenging gekregen. En dat is een probleem. Net als voor andere promovendi die in hetzelfde schuitje zitten. 

Uitgesteld

Volgens promovendi-organisatie GRIN zijn er in een eerste ronde 224 verlengingen toegekend, maar dat gold alleen voor promovendi die in het laatste halfjaar van hun traject zaten. Voor de tweede ronde waren de voorwaarden iets breder, maar die cijfers zijn nog niet bekend.

Mijn reis naar de Bahama’s werd vier of vijf keer uitgesteld. Ik ben er nog steeds niet geweest

‘Eerst leek dit nog geen groot probleem. Ik had nog steeds dingen waar ik aan kon werken’, vertelt Bravo. Maar de volgende reis werd ook uitgesteld. En de volgende. ‘Mijn reis naar de Bahama’s werd vier of vijf keer uitgesteld. Ik ben er nog steeds niet geweest.’ 

Intussen probeerde hij iets te doen te vinden. ‘Ik probeerde ander werk te bedenken’, vervolgt Bravo. ‘Ik schreef een review over een gerelateerd onderwerp, maar dat bracht me geen stap dichter bij het afronden van mijn promotie. Ik heb daar data voor nodig, maar lange tijd had ik geen monsters, geen data, niets om mee te werken.’

Toch

Uiteindelijk kon Bravo in april 2021 toch reizen, zij het naar een andere locatie en een jaar later dan gepland. Maar de verloren tijd is niet zomaar ingehaald. Alle vervolgstappen zijn namelijk hetzelfde en kosten net zo veel tijd: de verzamelde monsters verwerken, data analyseren, etc. ‘Ik heb minstens een jaar vertraging opgelopen’, schat Bravo.

Maar of hij een verlenging krijgt, dat weet hij niet. Er zijn tot nu toe twee aanvraagrondes geweest, maar om daarvoor in aanmerking te komen moest je in je derde of vierde jaar zitten. Tijdens de laatste ronde zat Bravo nét niet in zijn derde jaar. 

Zijn begeleider waarschuwde hem laatst dat hij ook bij een volgende ronde nog wel eens achter het net zou kunnen vissen. Hij had met dat review immers een alternatieve ‘output’ gehad, zo zou men kunnen denken, terwijl anderen wellicht helemaal niets konden doen. Bij de Faculty of Science and Engineering zouden de beurzen nog wel eens schaars kunnen zijn.

Echt niet

Bovendien zijn de verlengingen die tot nu toe gegeven werden maximaal drie maanden, lang niet genoeg voor Bravo. ‘Een paar extra maanden zal helpen, maar het is geen jaar.’ Toch is hij er nu gelaten onder. ‘Ik heb nu in elk geval wat monsters om te verwerken.’

Ik kan nu niet de hoeveelheid data verzamelen die we voor ogen hadden

Die berusting is ook bij Jelle Brouwer te vinden. ‘Je kunt niet de hele tijd in de stress blijven hangen, dat trek je niet,’ is zijn ervaring. Brouwer doet promotieonderzoek bij de groep ‘tweetaligheid en ouder worden’ aan de letterenfaculteit. Hij onderzoekt daar het effect op het welzijn en het denkvermogen van ouderen als ze iets nieuws leren. 

Zijn proefpersonen volgen taal- en muziekcursussen. Maar die konden door corona niet doorgaan. ‘De doelgroep was 65-plus, en de cursussen zouden in groepen op locatie plaatsvinden,’ vertelt Brouwer. Dat ging natuurlijk niet. 

Veel verschil

‘Eerst leken de maatregelen nog van tijdelijke aard, dus wachtten we af.’ Maar uiteindelijk was de overstap naar online onvermijdelijk. De lange onzekerheid daarover heeft hem veel tijd gekost. Pas toen de knoop doorgehakt was kon de werving van kandidaten beginnen. En die vertraging werkt de hele promotie door, want deelnemers worden een tijd gevolgd. Hij schat zijn vertraging in op ongeveer een half jaar.

Hij hoopt nog op verlenging, maar net als Bravo zat ook hij nog niet in zijn derde jaar tijdens de laatste aanvraagronde. ‘Vanwege corona kan ik niet de hoeveelheid data verzamelen die we in de oorspronkelijke opzet voor ogen hadden,’ vertelt Brouwer. ‘Ik heb eigenlijk meer data nodig om een beter proefschrift te schrijven.’ Met drie maanden erbij kan hij misschien een cursusgroep extra onderzoeken en dat zou veel verschil maken.

Bravo en Brouwer hebben nog een soort berusting over de situatie, maar voor Héctor Gallegos González is de vertraging ‘een dagelijkse bron van angst’. Bij de cultuur- en cognitiegroep van de letterenfaculteit onderzoekt hij hoe mensen kunst en muziek ervaren, en hij combineert daarbij onderzoeksmethodes uit de geesteswetenschappen, psychologie en neurowetenschap.

Hersenscans

Het was de bedoeling om fysieke metingen te doen met proefpersonen, zoals hersenscans en het meten van de hartslag. Maar tot nu toe heeft het niet zo mogen wezen. In plaats daarvan was hij aangewezen op kwalitatief onderzoek via online vragenlijsten. ‘Ik heb in elk geval wat data,’ relativeert Gallegos González. Maar van het multidisciplinaire karakter van zijn onderzoek is weinig over.

Verlenging zou mij echt helpen, het zou me meer rust geven

Gallegos González hoopt daarom voor de kerst alsnog een deel van de fysieke metingen te kunnen doen. Dat wordt wel erg krap. Hij zit bijna in zijn laatste jaar en zou dan in één jaar nog alle metingen, analyses en schrijfwerk moeten doen. De onzekerheid of dat gaat lukken, en welke experimenten hij dan wel en niet zou moeten doen, geeft veel stress, vertelt hij.

Hij heeft echter nog geen verlenging kunnen aanvragen. ‘Het aanvraagformulier voor een verlenging is naar beurspromovendi en werknemerpromovendi gestuurd, maar ik heb een externe beurs.’ Wellicht komt hij nog wel in aanmerking voor een verlenging bij de instelling in Mexico die hem financiert, maar ook dat is nog onzeker. Die kan hij pas aanvragen vanaf zes maanden voor de einddatum van zijn promotietraject.

Rust

En dat terwijl hij nu zijn planning moet maken, met moeilijke keuzes over de dataverzameling. Gallegos González: ‘Verlenging zou mij echt helpen, het zou me meer rust geven en ik zal dan gewoon mijn experimenten kunnen uitvoeren zonder dat ik alles tegelijk moet hoef te doen.’

Wat ook meespeelt is dat Gallegos González van buiten de EU komt, waardoor hij niet gewoon kan doorwerken als zijn contract afloopt. En dat geeft extra stress.

Ook Jonne Thomassen, promovendus bij ruimtelijke wetenschappen, moet wachten tot ze in haar laatste zes maanden zit voor ze een verlenging aan kan vragen. Ook voor haar was het ophalen van onderzoeksgegevens onmogelijk. Ze werkt met vertrouwelijke bevolkingsdata uit het buitenland, die ze alleen lokaal op een bepaalde computer kan en mag analyseren.

Tijdelijk

‘Oorspronkelijk was het plan om daar gewoon af en toe voor een paar weken heen te vliegen,’ vertelt Thomassen. Maar zo gewoon bleek dat niet. ‘Precies in het weekend dat ik er voor vier weken heen zou vliegen, werden de lockdowns afgekondigd.’

Net als de anderen dacht ook zij dat het maar een tijdelijke maatregel zou zijn. Maar inmiddels heeft ze al twee jaar niet aan dat project kunnen werken. De ontvangende universiteit laat pas sinds een paar weken weer buitenlandse onderzoekers toe.

De tijd dringt voor Thomassen, dus tijd om nieuwe plannen te maken is er niet meer: ‘Ik heb nog een klein jaar de tijd. Voor de twee hoofdstukken met de buitenlandse data zou dat net genoeg kunnen zijn, maar dan moet er niks mis gaan. En daarna moet ik de inleiding, conclusie en discussie van mijn thesis nog schrijven. Dat is wel stressvol. De tijd tikt door, maar de einddatum op mijn contract blijft voorlopig nog hetzelfde.’

Engels