Smartphonemores
Oortjes in / Oortjes uit
Door Fay van Odijk
By Fay van Odijk
Fay van Odijk
Eerstejaars studente media studies Kika Unger (19) zit zo’n zes uur op haar smartphone. In het weekend dan, want doordeweeks heeft ze haar studie, feestjes en andere verplichtingen. ‘Dan is het iets minder.’
Ze hoeft zich maar even te vervelen, of ze hoeft maar te zien dat de mensen om haar heen op hun telefoon bezig zijn, en ze pakt hem weer. ‘Ik weet dan nooit zo goed wat ik moet doen. Ik kan dan wel iets gaan zeggen, maar als iedereen op z’n telefoon zit, gaan ze toch niet reageren, dus dan pak ik hem ook maar.’
3,3 uur per dag
Kika is niet de enige. In 2012 brachten jongeren tussen de 18 en 24 jaar nog 16,8 uur per week online door. Inmiddels is dat opgelopen tot 23,1 uur per week, ofwel 3,3 uur per dag, blijkt uit onderzoek van Media Standaard Survey. In 84 procent van de gevallen gebruiken jongeren daarvoor hun smartphone.
Ik probeer wel minder naar de onzin te kijken op m’n telefoon, maar dat lukt nog niet helemaal
Ook de 19-jarige bedrijfskundestudent Jaas Maaskant zit meer op zijn telefoon dan hem lief is. Drie uur per dag toch wel, waarvan de helft bestaat uit nuttige dingen, zoals berichten sturen, nieuws lezen en informatie opzoeken. ‘Maar de overige anderhalf uur is verspilde tijd’, zegt hij.
‘Dan is het omdat ik me verveel en niet heel veel beters te doen heb. Maar er zijn eigenlijk zoveel dingen die je beter zou kunnen doen dan op je telefoon zitten.’ Af en toe probeert Jaas wel zijn ‘verspilde tijd’ te verkorten. ‘Ik probeer wel minder naar de onzin te kijken op m’n telefoon zoals filmpjes op Instagram, maar dat lukt nog niet helemaal.’
Hoe jonger, hoe verslaafder
Lang niet alle studenten gaan op dezelfde manier met hun smartphone om. Instagrammen tijdens een film? Oortjes in tijdens een gesprek? Geen probleem voor de beginnende studenten, terwijl studenten die maar een paar jaar ouder zijn daar niet aan moeten denken.
Mijn zusje zat al vanaf haar twaalfde op Instagram, ik pas vanaf mijn veertiende
‘Hoe jonger, hoe verslaafder je bent aan je telefoon en hoe meer je erop zit’, denkt Jaas dan ook. Hij ziet het verschil in telefoongebruik thuis bij zijn ouders ook al. ‘Mijn zusje is praktisch opgegroeid met een iPad in haar hand en zat bijvoorbeeld al vanaf haar twaalfde op Instagram. Ik pas vanaf mijn veertiende.’
Hij zag dit verschil ook met zijn oudere huisgenoten, die inmiddels uit huis zijn. ‘De oudere mensen in huis gebruikten hun telefoon wat meer zakelijk, echt puur voor appen en bellen.’
Gefixeerd
Ook studente international business Nadine van Raamsdonk (20) merkt dit op. ‘De jongerejaars in mijn studentenhuis lijken veel meer gefixeerd op hun telefoon dan de ouderen. En het wordt steeds erger.’
Toen ze ruim twee jaar geleden in haar studentenhuis ging wonen, was de telefoon nooit een onderwerp van gesprek. ‘De ouderen in huis zaten niet zoveel op hun telefoon, en als anderen het minder doen dan doe je het zelf ook minder denk ik. Het was niet echt een issue.’
Maar nu is het andersom en wordt het telefoongebruik steeds meer. ‘Als de ouderen uit huis gaan en je dan nieuwe, jongere mensen in huis hebt die het wel weer veel doen dan neem je het ook wat sneller over denk ik.’
Achtergrondmuziek
Ook de manier waarop de telefoons worden gebruikt, verschilt. Kika heeft de hele dag door haar oortjes in. ‘Ik kan niet zonder iets van achtergrondmuziek’, zegt ze. ‘Maar als ik zie dat mensen het irritant vinden, dan doe ik ze wel uit.’
Eerst kon ik een film in een keer kijken en nu móet ik gewoon op mijn telefoon zitten
Bedrijfskunde student Tobias Nahuys (22) vindt zoiets absoluut niet kunnen. ‘Ik vind dat heel erg en zelf zou ik dat nooit doen. Het is asociaal en het komt ongeïnteresseerd over.’ Als hij het anderen ziet doen, reageert hij verschillend. Als het iemand is die hij kent, zegt hij er sowieso wat van, maar anders hangt het af van de situatie.
‘Wanneer iemand iets aan mij wil vragen en die persoon houdt z’n oortjes in, ga ik er denk ik niet eens op in’, zegt Tobias, ‘Het is voor mij een soort automatisme om die dingen uit te doen als iemand iets aan mij vraagt of als ik iets van iemand wil.’
Doodnormaal
Kika vindt het doodnormaal om tijdens het kijken van een film door haar social media te scrollen. ‘Je attention span is veel korter dan eerst denk ik door al die korte filmpjes van 30 seconden of één minuut op TikTok. Eerst kon ik een film in een keer kijken en nu móet ik gewoon op mijn telefoon zitten. Als mijn telefoon leeg is lukt het wel.’
Ook het doel waarmee een smartphone wordt gebruikt is anders. Voor Kika is haar telefoon meer entertainment dan een manier om te communiceren. En waarom? ‘Misschien omdat je telefoon toch juist een soort break van sociaal contact is en als je dan wel gaat bellen of appen, je weer sociaal contact hebt maar dan op je telefoon.’
En net zoals een docent van veertig geërgerd kan zijn over het smartphonegebruik van zijn studenten, levert het ook irritaties op tussen studenten. ‘Als ik bijvoorbeeld met iemand in gesprek ben en die persoon gaat dan tijdens het gesprek op zijn telefoon, dan denk ik wel: hallo, we zijn in gesprek’, merkt Nadine op.
Schreeuwen
In het huis van Tobias schuurt het als de jongere studenten spelletjes op hun telefoon spelen en daar ruzie over uitbreekt. ‘Dat irriteert soms wel een beetje hoor’, zegt hij. ‘Dan gaan zij lopen schreeuwen terwijl de rest rustig op de bank of aan tafel zit. Dan wordt er wel gezegd dat ze even lekker ergens anders mogen gaan zitten.’
En dan zijn er de huizen waar afspraken gemaakt zijn om het smartphonegebruik in banen te leiden. De meeste afspraken zijn ongeschreven regels die meer worden gezien als algemene manieren: leg je telefoon weg bij gesprekken, kijk geen filmpjes met geluid als er mensen naast je zitten.
Als je het toch doet, sta je in je eentje af te wassen die avond
‘Bij ons thuis zit je niet op je telefoon aan tafel, luister je geen filmpjes hardop en loop je even weg als je gebeld wordt’, zegt Kika. Voor haar zijn deze regels voor de hand liggend, een soort van manieren, maar ze weet even niet hoe ze het precies moet uitleggen. Ze zegt: ‘Als ik nu bijvoorbeeld met jou dit interview zit te doen, ga ik ook niet m’n telefoon pakken en een beetje scrollen ofzo. Dat doe je gewoon niet.’
Ongeschreven regels
Voor het huis van Nadine geldt hetzelfde. ‘We hebben niet specifieke regels, het zijn eerder een beetje ongeschreven regels en als iemand dan toch tijdens het eten op z’n telefoon gaat, dan zou je er wel op aangesproken worden.’
Toch werkt dat niet altijd. ‘Sommigen zijn telefoonverslaafder dan de ander en dat is soms wel lastig, want dan vindt de één het onzin als je op je telefoon zit en de ander ziet het probleem niet. En daar zie je wel verschil in tussen jonger en ouder.’
En bij sommige studentenhuizen staan er zelfs sancties op overtredingen van de smartphonemores in huis. Zoals bij Jaas. ‘Bij ons mag je je telefoon niet gebruiken tijdens het eten of aan tafel’, zegt hij. ‘Als je het toch doet, dan sta je in je eentje af te wassen die avond.’