Miscommunicatie in tijden van corona
Wanneer en hoe moet je sorry zeggen?
Door Emily Zaal
By Emily Zaal
Martin Wang werd helemaal gek van het online communiceren dit jaar. De student economics and business economics herinnert zich een specifiek voorval, waarbij hij telkens kleine misverstanden had over opdrachten. ‘Het was niet goed overlegd’, zegt hij. ‘Dat leidde uiteindelijk tot veel irritatie.’
Hoe kan je dit oplossen? Het beste is om er eens goed voor te gaan zitten en het uitpraten. Maar dan wel online. ‘Ik wilde het in dit specifieke geval liever online doen zodat ik niet boos zou worden of me ongemakkelijk zou voelen’, zegt Martin.
De afgelopen anderhalf jaar zijn op z’n zachtst gezegd polariserend geweest. Hardnekkige coronagelovers vechten met mensen die ontkennen dat het virus überhaupt bestaat. Sommige mensen zijn boos dat ze nog niet gevaccineerd zijn, terwijl anderen de medicatie steevast weigeren. Studenten ruziën over feestjes en over de vraag of spieken tijdens tentamens wel of niet mag. En zo er zijn nog allerlei andere kleine misverstanden en irritaties. Alleen maar omdat we tegenwoordig online praten.
Problemen
‘Op WhatsApp kom ik soms veel botter over dan de bedoeling is’, zegt Nine van den Wijngaard. De masterstudent staats- en bestuursrecht liep dit studiejaar redelijk vaak tegen problemen op met haar groepsgenoten. ‘Groepswerk tijdens corona betekent dat je omgaat met mensen die je niet zo goed kent, of die je zelfs nog nooit in het echt hebt ontmoet’, zegt ze. ‘Dan is het moeilijk om helder te communiceren en je intenties duidelijk over te brengen.’
Masterstudent talent development and creativity Elisa Shuffer vindt online communiceren ook moeilijk. ‘Ik ben zelf heel sociaal en probeer altijd goed met mensen op te schieten, maar door de afstand wordt communiceren wel moeilijker.’ Ze denkt dat onenigheden met online klasgenoten de voornaamste oorzaak zijn van misverstanden. ‘Omdat we elkaar niet kunnen ontmoeten moeten we de boel online oplossen’, zegt ze. ‘Maar het is moeilijk om je boodschap fatsoenlijk over te brengen als je alleen maar kan typen.’
Nine raakt soms ook geïrriteerd door haar vriendje. Ze wonen samen in een studio en zitten vaak op elkaars lip. ‘Het is heel lastig als we allebei tegelijk moeten videobellen of als we allebei een online college hebben, want we zitten in dezelfde kamer.’ Nine en haar vriend gingen er eens goed voor zitten om het probleem uit te praten en tot een oplossing te komen. Ze kwamen uiteindelijk tot een compromis. ‘Op dat soort momenten kunnen we heel goed communiceren, ook al ergeren we ons soms alsnog.’
Negatiever
‘Zelfs onder normale omstandigheden is communiceren al heel moeilijk’, zegt sociaalpsycholoog Kyryiaki Fousiani. Ze is expert op het gebied van onderhandelen en conflicthantering. ‘Nu, onder abnormale omstandigheden, reageren mensen vaak negatiever.’
Ze ziet het om zich heen: studenten zijn moedelozer, agressiever en egocentrischer dan eerder. ‘Mensen communiceren beter en kunnen conflicten beter aan als ze zich goed voelen’, zegt Fousiani. ‘Als mensen gelukkiger zijn, kunnen ze zich beter inleven in anderen en zijn ze beter in het toepassen van strategieën die beter zijn voor de onderlinge relatie.’
Maar een conflict aangaan is vaak makkelijker dan het oplossen. Mensen zijn nou eenmaal niet zo goed in het oplossen van problemen, zegt ze. ‘Afhankelijk van hun persoonlijkheid hebben mensen een verschillende stijl van communiceren en ruziën.’
Sommige mensen neigen naar een compromis, terwijl anderen vermijdend gedrag vertonen of zich aanpassen. Maar wat nou zo grappig is: ‘De meeste mensen proberen de problemen niet op te lossen. Ze gaan vaak over op een andere stijl van ruziemaken’, zegt Fousiani.
Verkeerde emoji
Wat moet je dan wel doen als je ruzie krijgt met je medestudenten over iets kleins zoals een verkeerd gebruikte emoji?
Nine denkt dat je het conflict niet moet vermijden en gewoon sorry moet zeggen. ‘Het is nooit makkelijk of leuk om toe te geven dat je fout zat. Maar het lucht wel op.’ Ze vindt sorry kunnen zeggen ook een goede eigenschap.
Je verontschuldigen werkt het beste als je het in het echt kan doen. Geneeskundestudent Biance Masetto zegt dat het heel belangrijk is om iemands gezicht te zien wanneer je het goedmaakt met ze. ‘Als je ruzie hebt via de app en je kan iemand niet zien is het veel moeilijker om het op te lossen.’
Als het niet lukt om je persoonlijk te verontschuldigen kan je het eventueel ook via WhatsApp doen. ‘Als je een aardig berichtje stuurt en het conflict niet heel erg was is dat geen probleem, denk ik’, zegt Bianca. ‘Zeker als het conflict ook online begon kan je het zo best oplossen.’
Toch is sorry zeggen niet altijd de beste oplossing, zegt Fousiani. Vaak verontschuldigen mensen zich terwijl ze het niet echt menen. ‘Dat is bijna erger dan helemaal geen sorry zeggen’, zegt ze, ‘omdat je weet dat de ander niet goed naar je geluisterd heeft.’
Chagrijnig
Als eerstejaarsstudent geneeskunde Pien Schoorlemmer doorheeft dat iemand in haar omgeving chagrijnig is, doet ze haar uiterste best om het niet erger te maken. ‘Ik zeg al heel snel sorry, wat ik zelf niet altijd even fijn vind. Ik verontschuldig me heel vaak zonder dat ik het echt meen.’
‘Ik was ooit met een jongen aan het daten en ik wilde het uitmaken’, zegt Elisa. ‘Ik had bedacht dat ik zou beginnen met sorry zeggen, maar m’n vrienden raadden me af zo te beginnen. Ze hadden gelijk: ik hoefde me nergens voor te verontschuldigen.’ In het geval van Pien en Elisa betekende sorry zeggen dat ze zichzelf tekort deden om het anderen naar de zin te maken.
Als je een conflict wil oplossen moet je rekening houden met de context, zegt Fousiani. ‘Je moet eerst goed kijken naar je eigen belangen, of wat je uit het conflict wil halen. Alleen dan kan je een compromis sluiten met de ander.’
Iemand accommoderen kan ook een handige strategie zijn als je het belangrijk vindt om de relatie met de ander te onderhouden, zegt ze. Bij deze strategie gaat het om de positie en de belangen van anderen. De meeste mensen zijn meer met hun positie bezig dan met hun belangen. ‘Veel mensen zijn maar met een ding bezig en willen hun positie niet veranderen’, zegt Fousiani. ‘Maar als je je richt op iemands belangen in plaats van hun positie kan je beter begrijpen waarom sommige dingen belangrijk voor ze zijn.’
Compromis
Stel, je doet een groepsopdracht en de deadline om hem in te leveren nadert. ‘Dan is een compromis sluiten of doordrammen misschien wel een goede strategie’, zegt Fousiani, ‘maar over het algemeen is een probleemoplossende strategie het beste voor iedereen.’
De gemene deler van Fousiani’s tips over communiceren tijdens de pandemie is het trainen van empathie en rekening houden met de verschillende perspectieven. ‘Probeer het probleem te bestrijden, niet de persoon’, zegt ze. Een andere handige tip is om out of the box te denken. ‘Probeer creatief te zijn en meerdere oplossingen te bedenken’, zegt Fousiani. ‘We moeten leren om samen een conflict op te lossen in plaats van elkaar te veroordelen. We moeten samen tegen onze onderlinge verschillen vechten.’