Leestijd: 4 min (1003 woorden)

Het college van bestuur ziet maar één oplossing voor de fietsenoverlast bij de UB: het hele parkeerterrein naast het Academiegebouw ombouwen tot fietsenstalling. Maar meer plek, trekt meer fietsen, zeggen Paul, Robin en Jasper. ‘Er zijn ook nog andere mogelijkheden.’

Alleen makkelijk zal het niet zijn. Want ‘zachte’ maatregelen, zoals rode lopers, borden en gekleurde vlakken, werken immers niet bij de onderwijsgebouwen van de RUG. ‘Sterker nog’, zegt Robin Neef, research master student aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, ‘een bord werkt het probleem juist in de hand.’

Hardere maatregelen

Neef zit samen met Jasper Homrighausen – student Environmental & Infrastructure Planning – en vier andere studenten planologie in de Student Advies Commissie (SAC) die afgelopen jaar onderzoek deed naar alles rondom fietsen en studenten in de stad.

Uit dat onderzoek bleek dat rode lopers en borden in de binnenstad wél werken maar dat er voor studenten toch ‘hardere’ maatregelen nodig zijn. ‘Studenten zoeken naar de sociale norm. Een bordje met één foutgeparkeerde fiets zegt eigenlijk: hier mag je de regels overtreden’, zegt Neef. ‘Dat gebeurt nu dus voor de UB en in de Nieuwe Kijk in ‘t Jatstraat.’

Bovendien zijn studenten behoorlijk lui, zegt Homrighausen. ‘De oplossing moet voor hen vooral gemakkelijk en duidelijk zijn.’

Vandaar dat de fietsenkelders in de binnenstad niet werken, zegt promovendus Paul Plazier, die bij culturele geografie onderzoek doet naar het gebruik van fietsen en e-bikes in Groningen. ‘Met een fiets aan de hand een trap af lopen, is niet gemakkelijk genoeg.’

Ze hebben alledrie duidelijk inzicht in hoe het niet moet met de fietsen bij de onderwijsgebouwen van de RUG. Maar ze zien gelukkig ook mogelijkheden. Die wél kunnen werken.

1: Zo de stalling in

Een veel beter idee zou een fietsenstalling op de begane grond van de UB zijn, in plaats van in een kelder, zegt Plazier. ‘De gemaksfactor is leidend: je vermijdt dan de trappen naar de kelder die je twee keer per dag met je fiets op en af moet.’

Die stalling maak je dan aantrekkelijk, zegt Neef. ‘Met een glazen wand zodat het duidelijk is dat je je fiets daar makkelijk kwijt kunt en dat je zo kunt doorlopen. Een fietsenstalling wordt eerder gebruikt wanneer deze duidelijk zichtbaar is in plaats van verscholen onder of achter een gebouw.’

Bij die stalling hoort dan een verwarmde entree met receptie, die je het gevoel geeft dat zodra je de fietsenstalling betreedt al ‘in’ het gebouw bent. Hierdoor voel je jezelf meer welkom en wordt het stallen van een fiets minder als ‘voorafgaande’ en meer als bijbehorende activiteit gezien. ‘Makkelijker kan het niet’, zegt Neef. ‘Je rijdt zo met je fiets naar binnen, je parkeert hem netjes en dan loop je in één haal door naar boven. Dat ziet er veel gemakkelijker uit dan zo’n kelder.’

Zo’n stalling op de begane grond kan echt werken, denkt Plazier. ‘Zeker als je daar nog een service-element aan toevoegt. ‘Korting op je kop koffie bijvoorbeeld, of een butler in de fietsenstalling waar je tegen betaling je band kunt laten plakken of je licht repareren. Als je dan klaar bent met studeren, staat je fiets ook weer klaar.’

Dat zou ook ingevoerd kunnen worden bij bestaande stallingen, zeggen ze. ‘Belangrijk is wel dat die service-elementen blijvend zijn. Eenmalige of tijdelijke acties werken niet’, zegt Neef.

2: Maak foutparkeren onmogelijk

De universiteit moet dus inzetten op gemak. Of, zegt Homrighausen, meer kijken naar de sociale norm van studenten. ‘Waarom staan er geen fietsen voor de trappen van het Academiegebouw maar wel voor de ingang van de UB? Dat komt vooral door de bordes uitstraling, de kinderkopjes op het plein, kortom de hele uitstraling en aanzien van het Academiegebouw.’

Studenten weten daardoor intuïtief: hier mag je je fiets niet parkeren. ‘Het voelt niet netjes om hier je fiets neer te zetten’, zegt Homrighausen. ‘Gek eigenlijk als je bedenkt dat je fiets voor de UB – maar twintig meter verder – onderdeel is van een massa fietsen.’

Het moeilijke van het fietsenprobleem is dat één maatregel niks oplevert. Het gaat om een pakket van maatregelen gericht op gedragsverandering, fysieke ingrepen en het dan ook nog weten te verkopen. ‘Een onderdeel is het fysiek onmogelijk maken je fiets fout te parkeren’, zegt Neef. ‘Dat kan bijvoorbeeld door voor de entree van de UB, over de hele linie, een heuveltje te maken. Steil genoeg om je fiets niet neer te kunnen zetten maar niet zo steil dat je er niet op kunt lopen. Dan is de enige mogelijkheid de fiets midden op straat neer te zetten. En dat gaat in tegen de sociale norm.’

3: Objecten in de weg

Het onmogelijk maken je fiets fout te parkeren en in te spelen op de sociale norm kan ook op een andere manier, zegt Homrighausen. ‘Door voor de hele breedte van de UB of op een deel van het trottoir in de Nieuwe Kijk in ’t Jatstraat grote objecten te plaatsen. Je kunt er dan nog makkelijk zigzaggend doorheen lopen, maar je fiets blokkeert het hele pad. Dat doe je dus niet. Ik denk niet dat het van de gemeente mag, maar ook van die objecten kun je best iets moois maken.’

4: Koffie voor de lopers

Maar met deze oplossingen – die goed kunnen werken – verplaats je eigenlijk het probleem, weten ze. Want die fietsen die niet meer in de Nieuwe Kijk in ’t Jatstraat of voor de UB geparkeerd worden, komen vervolgens ergens anders terecht. Voor de etalages van winkeliers bijvoorbeeld.

Het beste is eigenlijk om een heel andere kant in te slaan.

‘Out of the box denken’, zegt Homrighausen. ‘Want die fietsen blijven wel komen. Sterker nog, meer parkeerplekken trekken meer fietsen aan. De universiteit zou moeten investeren in het toegangsbeleid van  de UB, zodat daar minder mensen naar toe komen. Ook kunnen ze het thuis studeren aantrekkelijker maken door bijvoorbeeld colleges online te kunnen volgen. En, ook een aardige: de universiteit kan het lopen gaan promoten. Hoe? Door elke loper een gratis kopje Starbucks koffie te geven.’

Wat vind jij van de oplossingen van Paul, Robin en Jasper? Of weet jij betere? Laat het ons weten!

4 november verscheen het eerste deel in dit tweeluik Fietsenoverlast lijkt onoplosbaar